چگونه مي توان از قرآن كريم استفاده کرد؟

 براي روشن شدن، توجّه به چند مطلب لازم و ضروري است:
1ـ قرآن كريم كتاب هدايت و رحمت؛[1] و مايه ي شفاء[2] براي مؤمنان است. و اين كتاب شريف راهنماي انسان در رسيدن به كمال نهايي، تكامل و تعالي  و نزديك شدن به خدا و بهشت رضوان است. هدف اصلي آن تعليم و تربيت و هدايت انسان‌ها است و آثار و فوايد ديگر آن، اهداف فرعي قرآن كريم محسوب مي‌شوند. اين كتاب بزرگ، معجز‌ه ي علمي حقّ تعالي است و داراي فوايد فراواني مي‌باشد.[3]  
 2ـ  برخي از روايات، درباره ي آثار و بركات قرائت سوره‌ها و آيات قرآن كريم مطالبي بيان داشته اند و فوايد و كاركرد هاي زيادي براي تلاوت آن‌ها ذكر كردهاند؛ از جمله؛ پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله سلّم ـ فرمود: « هر كس سوره ي نساء را بخواند گويا به اندازه ي هر مسلماني كه بر اساس محتواي اين سوره ارث مي‌‌برد، در راه خداوند انفاق كرده است.»[4]در روايت ديگر، آن حضرت مي‌فرمايد: « هركس سوره ي واقعه را هر شب بخواند، هرگز فقير نخواهد شد.»[5] و در روايت ديگري فرمود: « سوره ي حمد، شفاي هر دردي به جز مرگ است.»[6]بايد توجّه داشت كه فوايد و كاركرد قرآن كريم ، تنها به خواندن آيات و سوره‌هاي آن نيست، بلكه خواندن، مقدّمه‌اي براي فهم قرآن كريم و درك آن است. مقدّمه‌اي براي تحقّق بيشتر دستورهاي آن در زندگي فردي و اجتماعي انسان است كه اگر انسان از محتوا و پيام‌هاي سوره‌هاي قرآن كريم درس بگيرند و به آن عمل كنند به طور قطع تمام پاداش و خواسته‌هاي مشروع و منطقي در دنيا و آخرت شامل حال آنان خواهد شد.[7]3ـ گرچه مؤثّرترين عوامل در سرنوشت انسان، تمسّك به قرآن كريم، دعا و توّسل به ائمه ي اهل‌بيت ـ عليهم السّلام ـ است و انسان بايد به فضل خداوند اميدوار شود؛ ولي در روايت براي سلامت و هدايت انسان به كمال، عوامل ديگري مانند: عقل، علم، مشورت، دارو و درمان، ذكر  شده است. در اين باره به چند نكته بايد توجّه كرد:
1ـ به علّت محدوديّت امامان معصوم ـ عليهم السّلام ـ از ناحيه ي خلفاي ظالم و آلوده بودن فضاي سياسي و تاريخي، تمام روايات به دست ما نرسيده است و هم چنين تمام كاركردها و فوايد سوره‌هاي قرآن كريم بيان نشده و بسياري از اسرار قرآن كريم در نزد امام زمان (عج) مانده است .
2ـ برخي به طور ناآگاه و به خيال جذب مردم به قرآن كريم ، دست به جعل رواياتي زدند و آن‌ها را با روايات حقيقي و اصلي در هم آميخته‌اند.
3ـ گروهي از افراد مغرض و شيطان صفت براي بدبين كردن مردم به روايات و احاديث اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ و به قصد ضربه زدن به مكتب فكري و علمي اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ  رواياتي را جعل كردند كه حتّي برخي از آن‌ها با عقل و انديشه ي سالم و حتّي با آيات قرآن كريم سازگار نيست؛ ولي دانشمندان حديث‌شناس با بررسي‌هاي لازم و كارشناسانه، روايات حقيقي را از روايات جعلي تشخيص مي‌‌دهند.
4ـ استفاده از برخي فوايد سوره‌ها كه در روايات بيان شده، گاهي تنها با قرائت و خواندن حاصل مي‌شود؛ چنان كه در روايات وارد شده كه هركس آخرين آيه ي سوره ي كهف را بخواند و قصد داشته باشد ساعت مشخصي بيدار شود، بيدار مي‌شود. يك دسته از آيات هم هستند كه قرائت آن‌ها مانند دعا خواندن، داراي شرايطي است و با فراهم شدن آن شرايط نتيجه بخش هستند. برخي از آيات نيز هستند كه افزون بر قرائت و فراهم شدن شرايط و مقدّمات لازم، بايد مفاهيم آن آيات در روح جان و زندگي انسان نقش ببندد و با روح انسان عجين شود. تمام اين كاركردها و فوايد به دست نمي آيد مگر آن كه با معرفت قرآني همراه باشد و به دنبال آن از كارشناس قرآني استفاده گردد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ ناصر مكارم شيرازي و همكاران، تفسير نمونه، تهران: دارالكتب الاسلاميه، در 27 مجلد، ابتداي هر سوره.
2ـ مرحوم ابوعلي طبرسي، تفسير مجمع البيان، لبنان؛ بيروت: مؤسسه الاعلمي، در 10 مجلد، ابتداي هر سوره.
3ـ برنامه ي رايانه‌اي «صراط» مركز فرهنگ و معارف قرآن، (آشنايي و معرفي سوره‌هاي قرآن).
4ـ بهاءالدين خرمشاهي، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهشي، تهران: انتشارات دوستان و ناهيد، ج 2، ص 1236_ 1271.
5ـ محمّد بن يعقوب كليني، الكافي، لبنان؛ بيروت: دارالتعارف للمطبوعات، كتاب فضل القرآن) ج 2 . (به فارسي نيز ترجمه شده است).
6ـ الجمعة العروسي الحويزي، نور الثقلين، قم: نشر اسماعيليان، در پنج مجلد، ابتداي سوره‌ها.
 
پي نوشت ها:
[1] – لقمان: 31/ 1و2.
[2] – اسراء: 17/ 82.
[3] – ر. ك: مكارم شيرازي، ناصر و همكاران، تفسير نمونه، ج8، تهران: دارالكتب الاسلاميه، سال 1367،  ص 317 و 318 ، ج 21 ، ص 256.
[4] –  الطبرسي، مجمع‌البيان في تفسير القرآن، ج3، تهران: انتشارات ناصر خسرو، ص 3.
[5] – الطبرسي، همان، ج 10،  ص 321.
[6] – ر.ك: الجمعه العروسي الحويزي، نور الثقلين، ج1، قم: مؤسسه ي اسماعيليان، ص 1_ 10.
[7] – ر.ك: تفسير نمونه، همان، ج 1،  ص 60.