چگونگی تشکیل رنگین کمان و دلیل گرد بودن آن

عصراسلام: رنگین کمان معمولا بعد از بارش باران، یعنی زمانی که هوا پر از قطرات ریز آب است، ظاهر می‌شود. در واقع هر کدام از این قطرات مانند یک منشور کوچک عمل می‌کنند. نور خورشید پس از عبور از میان قطرات باران می‌شکند و به هفت رنگ تشکیل دهنده خود تجزیه می‌شود.  

رنگین کمان در واقع کمانی متشکل از چند رنگ در آسمان می باشد. اگر در زمان بارش باران، در آسمان خورشید باشد، رنگین کمان شکل می ‌گیرد. نور خورشید از ۷ رنگ بنفش، نیلی، آبی، سبز، زرد، نارنجی و قرمز تشکیل شده است. حال اگر نور خورشید تجزیه گردد، ۷ رنگ متفاوت از آن ساطع می شود. این ۷ رنگ «طیف» نامیده می‌شوند. 

رنگین کمان‌ها هنگامی در آسمان قابل مشاهده هستند که باران باریده شود و شما نیز در موقعیتی قرار داشته باشید که نور پشت سر شما قرار داشته باشد. همچنین زاویه دید شما نیز می بایست مناسب باشد. رنگین کمان هنگامی مشاهده می شود که نصف آسمان تیره می باشد و باران می‌بارد. البته بارش باران شرط لازم برای تشکیل رنگین کمان نیست بلکه شرط لازم، وجود قطره های آب در هوا است. به همین دلیل در اطراف آبشارها نیز رنگین کمان‌ها تشکیل می‌شوند. 

رنگین کمان‌ها از دو کمان اصلی و ثانویه تشکیل شده اند که کمان اصلی از کمان ثانویه مشخص تر می باشد. همچنین ترتیب قرارگیری رنگ ها در کمان اصلی از بالا به پایین شامل قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش است. ترتیب قرار گیری رنگ در کمان ثانویه اما برعکس کمان اصلی می‌باشد. بدین صورت که بنفش در بالاترین و قرمز در پایین ترین وضعیت قرار گرفته است. این کمان در نتیجه شکست مجدد پرتوهای نور تشکیل می شود. 

چرا رنگین کمان گرد است؟ 

رنگین کمان به دلیل شکست نور از دید بیننده، به حالت کمان دیده می‌شود. به صورت واضح‌تر رنگین کمان تجزیه‌ی نوری است حاصل از قطرات آبی که با ما زاویه‌ی مشخصی دارند و این زاویه ۴۰ تا ۴۲ درجه است. در ضمن رنگین کمان نیم دایره نیست، یک دایره‌ی کامل است و اگر از هواپیما آنرا مشاهده کنیم، دایره‌ی کامل را خواهیم دید. 

نکته جالب اینجاست که هیچ وقت دو نفر دقیقا یک رنگین کمان را نمی بینند! شاید فکر کنید دقیقا همان رنگین کمانی را می بینید که او دارد تماشا می کند. حتی ممکن است آنچه را می بینید توصیف کنید و او هم شما را تایید کند و بگوید دقیقا مثل شما می‌بیند. اما مطمئن باشید هر دو نفرتان مثل هم نمی‌بینید. 

این موضوع به این دلیل است که وقتی به رنگین کمان نگاه می‌کنید، یعنی دارید نوری را می‌بینید که در قطرات آب بالای افق بازتاب یافته است، اما افقی که شما می‌بینید با افق فرد کنار شما یکسان نیست. به عبارت دیگر، مرکز کمان در یک خط فرضی از چشم ناظر به سمت خورشید قرار دارد و چون دو ناظر هیچ وقت نمی‌توانند دقیقا در یک نقطه مکانی قرار بگیرند، پس هیچ وقت دقیقا یک رنگین کمان را نمی‌بینند. شاید باورتان نشود، اما واقعیت این است که حتی هر دو چشم یک ناظر هم دو رنگین کمان مختلف را می‌بیند. 

یکی از معروف‌ترین افسانه‌های قدیمی درباره رنگین کمان این است که در انتهای آن یک کوزه پر از طلا   وجود دارد که یک لِپِرکان از آن نگهبانی می‌کند. لپرکان یک موجود افسانه‌ای در اساطیر ایرلند است که به شکل پیرمردی کوچک اندام با کت و کلاه به  تصویر کشیده می شود. این افسانه می‌گوید: در گذشته‌های دور، وایکینگ‌هایی که در ایرلند زندگی می‌کردند از راه غارتگری روزگار می‌گذراندند. آنها  ثروتی را که با زور و چپاول به دست آورده بودند در مکان‌های مختلف دفن می‌کردند تا دست هیچ کس به آنها نرسد، اما وقتی ایرلند را ترک کردند بخشی از  غنایم خود را جا گذاشتند. 

لپرکان‌ها این گنج‌های پنهان را یافتند. آنها وقتی فهمیدند وایکینگ‌ها این ثروت را از راه نادرست اندوخته بودند، دیگر نتوانستند به هیچ انسانی اعتماد کنند. پس از آن برای این که هیچ انسانی نتواند به گنجی  که حالا آنها از آن خود می‌دانستند دست پیدا کند، همه طلاها را دوباره در اعماق زمین در قسمت‌های مختلف جزیره پنهان کردند. اکنون گمان می‌رود هر وقت  رنگین کمان ظاهر می شود، انتهای آن دقیقا همان محلی است که لپرکان‌ها یکی از کوزه‌های طلا را دفن کرده بودند! اما هر کس که به جستجوی انتهای رنگین کمان رفته در نهایت دست خالی برگشته است، چون هیچ کس نمی‌تواند انتهای آن را پیدا کند.