ما ، در جزيره اي تنها و منفک از ديگران زندگي نمي کنيم . ما ، در خانواده ها متولد و در جوامع ، بزرگ مي شويم. در مدارس، درس مي خوانيم و عضويت بسياري از گروه ها ، نهادها و سازمان ها را مي پذيريم . وقتي شغل اختيار مي کنيم، مي بينيم بايد با ديگران ارتباط دائم و مؤثر داشته باشيم . اگر اصول برقراري رابطه و تعامل با ديگران را نياموزيم و آن را به کار نگيريم ، مي توانيم انتظار داشته باشيم که پيشرفتمان کند و حتي متوقف شود.
مهمترين گام براي عبور از موانع پيش رو ، آشنايي با کارکردهاي اجتماعي شخصيت سالم است. براي داشتن يک زندگي سالم و ساختن دنيايي آرام بايد از ويژگي ها و کارکردهاي اجتماعي شخصيت سالم ، آگاه شد و آنها را در وجود خويش بارور کرد.
شخصيت سالمي که روابط اجتماعي اش عاري از هر نقص و عيبي باشد، ممکن است به نظر شما يک شخصيت افسانه اي جلوه کند ، حال آن که چنين نيست ؛ زيرا شخصيت سالم ، کاملا يک شخصيت طبيعي و اين جهاني است که نمي توان او را در يک رديف شغلي ، محدوده ي جغرافيايي و يا سطح مالي و فرهنگي خاصي جستجو کرد. ممکن است در هر نقطه اي زندگي کند ، مشاغل متفاوتي داشته باشد، و فقير ، غني ، مرد ، زن ، روستايي يا شهري باشد . مهم ترين ويژگي و خصوصيت شخصيت سالم ، برخورداري از رفتار کارآمد است و منظور از آن ، رفتاري است انعطاف پذير، کنترل شده و بارآور يا مولد. داشتن چنين شخصيتي به ما اجازه مي دهد درباره ي خويش و ديگران احساس و گرايش مثبت و خوبي داشته باشيم ، براي خودشناسي تلاش کنيم ، و بکوشيم به هدف هاي شخصي واقعي برسيم و با مردم ، روابط خوبي برقرار کنيم .

تصويري از يک شخصيت سالم

فرد داراي شخصيت سالم تقريبا همه چيز زندگي را دوست دارد. تلخي ها و شکست ها براي او يک تجربه اند و در برابر رويدادهايي که موجب دلواپسي و اضطراب در برخي افراد است. با متانت و خون سردي برخورد مي کند. در شرايطي که افراد عادي از کوره در مي روند و منفجر مي شوند ، او به لبخندي اکتفا مي کند. البته منظور اين نيست که هميشه خون سرد و بي تفاوت است ، بلکه هيچ گاه مايل نيست آلت دست و قرباني هيجانات منفي شود و يک لحظه از زمان حال را به خاطر چيزهايي که در آينده روي خواهد داد و به آنها هيچ کنترلي ندارد ، با نگراني سر کند .
حال که تصوير اجمالي از يک شخصيت سالم ارائه شد، به طور برجسته و مشخص ، کارکردهاي اجتماعي آن را بررسي کنيم :

1. خدمتگرا و تکليف مدار بودن

يکي از مهمترين کارکردهاي اجتماعي شخصيت سالم ، تکليف مداري اوست. افراد داراي شخصيت سالم ، زندگي را نه يک شغل و حرفه ، که يک مأموريت مي بينند. آنها براي خدمت و پاسخگويي تجهيز شده اند و هر روز که از خواب بيدار مي شوند ، به اين مي انديشند که چگونه مي توانند به ديگران خدمت کنند. در فعاليتهاي فرهنگي و خدمت به ديگران در فکر اين نيستند که سهمشان از اين تلاش چيست ، و آيا تلاششان ارزش مادي به دنبال دارد تا وارد آن شوند يا خير . بر عکس ، آن چنان انگيزه ي قوي در آنها وجود دارد که شادمان و با روحيه ي قوي و اعتماد به نفس در جهت اهداف خويش گام برمي دارند تا بتوانند رسالت خويش را در صحنه هاي اجتماعي و دفاع از ارزش ها به انجام رسانند.
شايد بتوان شعار « ما شيفتگان خدمتيم نه تشنگان قدرت» را بارزترين نماد تکليف مداري در اين گونه افراد دانست. افرادي که از زير بار مسئوليت ، شانه خالي مي کنند و در قبال تحولات سياسي – اجتماعي ، احساس وظيفه نمي کنند ، وجهه بارزي از يک شخصيت معيوب و ناکارآ به حساب مي آيند.

2. جامع و جهاني انديشيدن

تحقيقات فراواني که در مورد افراد داراي شخصيت سالم و افراد فاقد شخصيت سالم ، به عمل آمده ، نشان مي دهد که افراد داراي شخصيت سالم ، به دليل وسعت نگرش ، کل سيستم را در نظر دارند و به رفاه و آسايش جامعه مي انديشند.
افراد زيادي هستند که در قبال مسائل جهاني و سرنوشت ديگران بي تفاوت اند . استدلال آنان اين است که چه کاري از دست من بر مي آيد ؟! و چگونه مي توانم بر معضلاتي که به جهان سايه افکنده ، تأثير مثبت بگذارم ؟! مگر شعار دادن و مرگ بر اسرائيل گفتن ، چه سودي به حال مردم فلسطين دارد ؟!
اين نوع تفکر نشان مي دهد که شخص ، زاويه ي ديد خود را به اطراف خويش محدود کرده است . افرادي که از شخصيت سالم برخوردارند، دامنه ي ديدشان از خويشتن ، خانواده و محيط و جامعه ي خود ، فراتر مي رود و کل جهان را در بر مي گيرد. از نظر آنها دنيا بر پاشنه ي مشارکت و تعاون مي چرخد . احساس آنها اين است که درد و رنج هر فرد در يک گوشه از جهان ، درد و رنج بشريت است:
بني آدم اعضاي يکديگرند
که در آفرينش ز يک گوهرند
چو عضوي به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
ما نه تنها با تمام مردمي که در حال حاضر در جهان زندگي مي کنند، يکي هستيم ، بلکه با آنهايي که در گذشته بوده اند و يا پس از ما خواهند آمد نيز يکي هستيم . بنابراين ، بايد باور کنيم که رنج بشريت ، رنج خود ماست .

3. همکوشي و پيشگام شدن در فعاليت هاي اجتماعي

افراد داراي شخصيت سالم ، در صف مقدم فعاليت هاي اجتماعي شرکت مي کنند و هميشه به کاري مشغول اند تا زندگي ديگران را با صفاتر و قابل تحمل تر کنند و در هر موقعيتي که قرار گيرند، آن را بهبود مي بخشند.
بسياري از افراد ، تلاش و فعاليتشان براي رسيدن به اهداف مادي ، رياست ، و مقام و ارضاي نيازهاي خودشان است. در اين ميان ، افرادي را هم سراغ داريم که وضعيت زندگي شان از نظر مادي ، رو به راه است و اگر هم هيچ فعاليتي اقتصادي يا فرهنگي يا اجتماعي نداشته باشند، با مشکل خاصي مواجه نمي شوند ؛ اما با وجود اين ، انگيزه ي بسيار قوي اي براي فعاليت هاي اقتصادي و خدمت رساني به ديگران دارند که اين خود، نشان مي دهد از نظر شخصيتي در سطح بالايي هستند.

4. شوخ طبعي وگشاده رويي

مازلو (Mazlow) که درباره ي شخصيت سالم ، پژوهش هاي زيادي در انجام داده، در اين باره مي نويسد : فردي که از شخصيت سالم برخوردار است ، مي تواند شوخ طبعي خود را در هر شرايطي حفظ نمايد . او مي تواند در جدي ترين موقعيت ها لبخند را بر لبان خود حفظ کند. هميشه تبسم و لبخند بر لبان اوست و شيفته ي آن است که به گونه اي خنده بر لبان ديگران آورد. مي داند که کجا بخندد و چگونه بخنداند . او هيچ گاه با استهزاي يک فرد ، قصد خنداندن ديگران را ندارد و اصولا به ديگران نمي خندد ، بلکه با ديگران مي خندد.

5. پذيرش غير مشروط ديگران

شخصيت سالم ، مردم را همان طوري که هستند ، مي پذيرد . ساده و بي رياست و هرگز تلاش نمي کند که ديگران را تحت تأثير قرار دهد و يا براي خوشايند آنها چاپلوسي و تملق کند . اهل بحث و جدل نيست و هنگامي که برخي افراد با تند خويي به بحث مي نشينند و چه بسا حرف هاي زشت و ناروا مي گويند ، با خون سردي ، حرف آنها را مي شنود و نظرش را ابراز مي دارد . هيچ گاه سعي ندارد ديگران را متقاعد کند که حق به جانب اوست. در جواب مخالفت ديگران با عقايد و سليقه هايش ، مي گويد : « مسئله اي نيست. ما صرفا با هم متفاوتيم » و سپس بدون تلاش براي مجاب کردن شخصي که ديدگاه هاي او را نمي پذيرد ، به مسائل مهم تر و اشتراکات فرهنگي و اجتماعي خويش با وي مي انديشد.

6. صداقت در گفتار

افراد داراي شخصيت سالم ، گفتارشان طفره آميز و دو پهلو نيست و خود را در پس نقاب ها و نقش هاي اجتماعي پنهان نمي کنند ؛ زيرا دروغ و تحريف واقعيت را نوعي خود فريبي مي دانند.

7. راز داري و حفظ حريم شخصي

اين افراد ، علي رغم روابط اجتماعي وسيع ، لزومي نمي بينند که همه ي اسراري و رويدادها زندگي شان را با ديگران در ميان بگذارند .

8. زندگي کردن در اين جا و اکنون

در حالي که بسياري از مردم ، سرگرم تلاش و جان فشاني براي ساختن آينده ي ايده آل (آرماني ) خويش اند ، انسان سالم به اکنون چنگ مي اندازد و از فرصت هاي موجود به بهترين وجه ، بهره مي گيرد تا آينده ي روشن و مفيدي براي خود تدارک ببيند.
منبع: کتاب حديث زندگي
/خ

ما ، در جزيره اي تنها و منفک از ديگران زندگي نمي کنيم . ما ، در خانواده ها متولد و در جوامع ، بزرگ مي شويم. در مدارس، درس مي خوانيم و عضويت بسياري از گروه ها ، نهادها و سازمان ها را مي پذيريم . وقتي شغل اختيار مي کنيم، مي بينيم بايد با ديگران ارتباط دائم و مؤثر داشته باشيم . اگر اصول برقراري رابطه و تعامل با ديگران را نياموزيم و آن را به کار نگيريم ، مي توانيم انتظار داشته باشيم که پيشرفتمان کند و حتي متوقف شود.
مهمترين گام براي عبور از موانع پيش رو ، آشنايي با کارکردهاي اجتماعي شخصيت سالم است. براي داشتن يک زندگي سالم و ساختن دنيايي آرام بايد از ويژگي ها و کارکردهاي اجتماعي شخصيت سالم ، آگاه شد و آنها را در وجود خويش بارور کرد.
شخصيت سالمي که روابط اجتماعي اش عاري از هر نقص و عيبي باشد، ممکن است به نظر شما يک شخصيت افسانه اي جلوه کند ، حال آن که چنين نيست ؛ زيرا شخصيت سالم ، کاملا يک شخصيت طبيعي و اين جهاني است که نمي توان او را در يک رديف شغلي ، محدوده ي جغرافيايي و يا سطح مالي و فرهنگي خاصي جستجو کرد. ممکن است در هر نقطه اي زندگي کند ، مشاغل متفاوتي داشته باشد، و فقير ، غني ، مرد ، زن ، روستايي يا شهري باشد . مهم ترين ويژگي و خصوصيت شخصيت سالم ، برخورداري از رفتار کارآمد است و منظور از آن ، رفتاري است انعطاف پذير، کنترل شده و بارآور يا مولد. داشتن چنين شخصيتي به ما اجازه مي دهد درباره ي خويش و ديگران احساس و گرايش مثبت و خوبي داشته باشيم ، براي خودشناسي تلاش کنيم ، و بکوشيم به هدف هاي شخصي واقعي برسيم و با مردم ، روابط خوبي برقرار کنيم .

تصويري از يک شخصيت سالم

فرد داراي شخصيت سالم تقريبا همه چيز زندگي را دوست دارد. تلخي ها و شکست ها براي او يک تجربه اند و در برابر رويدادهايي که موجب دلواپسي و اضطراب در برخي افراد است. با متانت و خون سردي برخورد مي کند. در شرايطي که افراد عادي از کوره در مي روند و منفجر مي شوند ، او به لبخندي اکتفا مي کند. البته منظور اين نيست که هميشه خون سرد و بي تفاوت است ، بلکه هيچ گاه مايل نيست آلت دست و قرباني هيجانات منفي شود و يک لحظه از زمان حال را به خاطر چيزهايي که در آينده روي خواهد داد و به آنها هيچ کنترلي ندارد ، با نگراني سر کند .
حال که تصوير اجمالي از يک شخصيت سالم ارائه شد، به طور برجسته و مشخص ، کارکردهاي اجتماعي آن را بررسي کنيم :

1. خدمتگرا و تکليف مدار بودن

يکي از مهمترين کارکردهاي اجتماعي شخصيت سالم ، تکليف مداري اوست. افراد داراي شخصيت سالم ، زندگي را نه يک شغل و حرفه ، که يک مأموريت مي بينند. آنها براي خدمت و پاسخگويي تجهيز شده اند و هر روز که از خواب بيدار مي شوند ، به اين مي انديشند که چگونه مي توانند به ديگران خدمت کنند. در فعاليتهاي فرهنگي و خدمت به ديگران در فکر اين نيستند که سهمشان از اين تلاش چيست ، و آيا تلاششان ارزش مادي به دنبال دارد تا وارد آن شوند يا خير . بر عکس ، آن چنان انگيزه ي قوي در آنها وجود دارد که شادمان و با روحيه ي قوي و اعتماد به نفس در جهت اهداف خويش گام برمي دارند تا بتوانند رسالت خويش را در صحنه هاي اجتماعي و دفاع از ارزش ها به انجام رسانند.
شايد بتوان شعار « ما شيفتگان خدمتيم نه تشنگان قدرت» را بارزترين نماد تکليف مداري در اين گونه افراد دانست. افرادي که از زير بار مسئوليت ، شانه خالي مي کنند و در قبال تحولات سياسي – اجتماعي ، احساس وظيفه نمي کنند ، وجهه بارزي از يک شخصيت معيوب و ناکارآ به حساب مي آيند.

2. جامع و جهاني انديشيدن

تحقيقات فراواني که در مورد افراد داراي شخصيت سالم و افراد فاقد شخصيت سالم ، به عمل آمده ، نشان مي دهد که افراد داراي شخصيت سالم ، به دليل وسعت نگرش ، کل سيستم را در نظر دارند و به رفاه و آسايش جامعه مي انديشند.
افراد زيادي هستند که در قبال مسائل جهاني و سرنوشت ديگران بي تفاوت اند . استدلال آنان اين است که چه کاري از دست من بر مي آيد ؟! و چگونه مي توانم بر معضلاتي که به جهان سايه افکنده ، تأثير مثبت بگذارم ؟! مگر شعار دادن و مرگ بر اسرائيل گفتن ، چه سودي به حال مردم فلسطين دارد ؟!
اين نوع تفکر نشان مي دهد که شخص ، زاويه ي ديد خود را به اطراف خويش محدود کرده است . افرادي که از شخصيت سالم برخوردارند، دامنه ي ديدشان از خويشتن ، خانواده و محيط و جامعه ي خود ، فراتر مي رود و کل جهان را در بر مي گيرد. از نظر آنها دنيا بر پاشنه ي مشارکت و تعاون مي چرخد . احساس آنها اين است که درد و رنج هر فرد در يک گوشه از جهان ، درد و رنج بشريت است:
بني آدم اعضاي يکديگرند
که در آفرينش ز يک گوهرند
چو عضوي به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
ما نه تنها با تمام مردمي که در حال حاضر در جهان زندگي مي کنند، يکي هستيم ، بلکه با آنهايي که در گذشته بوده اند و يا پس از ما خواهند آمد نيز يکي هستيم . بنابراين ، بايد باور کنيم که رنج بشريت ، رنج خود ماست .

3. همکوشي و پيشگام شدن در فعاليت هاي اجتماعي

افراد داراي شخصيت سالم ، در صف مقدم فعاليت هاي اجتماعي شرکت مي کنند و هميشه به کاري مشغول اند تا زندگي ديگران را با صفاتر و قابل تحمل تر کنند و در هر موقعيتي که قرار گيرند، آن را بهبود مي بخشند.
بسياري از افراد ، تلاش و فعاليتشان براي رسيدن به اهداف مادي ، رياست ، و مقام و ارضاي نيازهاي خودشان است. در اين ميان ، افرادي را هم سراغ داريم که وضعيت زندگي شان از نظر مادي ، رو به راه است و اگر هم هيچ فعاليتي اقتصادي يا فرهنگي يا اجتماعي نداشته باشند، با مشکل خاصي مواجه نمي شوند ؛ اما با وجود اين ، انگيزه ي بسيار قوي اي براي فعاليت هاي اقتصادي و خدمت رساني به ديگران دارند که اين خود، نشان مي دهد از نظر شخصيتي در سطح بالايي هستند.

4. شوخ طبعي وگشاده رويي

مازلو (Mazlow) که درباره ي شخصيت سالم ، پژوهش هاي زيادي در انجام داده، در اين باره مي نويسد : فردي که از شخصيت سالم برخوردار است ، مي تواند شوخ طبعي خود را در هر شرايطي حفظ نمايد . او مي تواند در جدي ترين موقعيت ها لبخند را بر لبان خود حفظ کند. هميشه تبسم و لبخند بر لبان اوست و شيفته ي آن است که به گونه اي خنده بر لبان ديگران آورد. مي داند که کجا بخندد و چگونه بخنداند . او هيچ گاه با استهزاي يک فرد ، قصد خنداندن ديگران را ندارد و اصولا به ديگران نمي خندد ، بلکه با ديگران مي خندد.

5. پذيرش غير مشروط ديگران

شخصيت سالم ، مردم را همان طوري که هستند ، مي پذيرد . ساده و بي رياست و هرگز تلاش نمي کند که ديگران را تحت تأثير قرار دهد و يا براي خوشايند آنها چاپلوسي و تملق کند . اهل بحث و جدل نيست و هنگامي که برخي افراد با تند خويي به بحث مي نشينند و چه بسا حرف هاي زشت و ناروا مي گويند ، با خون سردي ، حرف آنها را مي شنود و نظرش را ابراز مي دارد . هيچ گاه سعي ندارد ديگران را متقاعد کند که حق به جانب اوست. در جواب مخالفت ديگران با عقايد و سليقه هايش ، مي گويد : « مسئله اي نيست. ما صرفا با هم متفاوتيم » و سپس بدون تلاش براي مجاب کردن شخصي که ديدگاه هاي او را نمي پذيرد ، به مسائل مهم تر و اشتراکات فرهنگي و اجتماعي خويش با وي مي انديشد.

6. صداقت در گفتار

افراد داراي شخصيت سالم ، گفتارشان طفره آميز و دو پهلو نيست و خود را در پس نقاب ها و نقش هاي اجتماعي پنهان نمي کنند ؛ زيرا دروغ و تحريف واقعيت را نوعي خود فريبي مي دانند.

7. راز داري و حفظ حريم شخصي

اين افراد ، علي رغم روابط اجتماعي وسيع ، لزومي نمي بينند که همه ي اسراري و رويدادها زندگي شان را با ديگران در ميان بگذارند .

8. زندگي کردن در اين جا و اکنون

در حالي که بسياري از مردم ، سرگرم تلاش و جان فشاني براي ساختن آينده ي ايده آل (آرماني ) خويش اند ، انسان سالم به اکنون چنگ مي اندازد و از فرصت هاي موجود به بهترين وجه ، بهره مي گيرد تا آينده ي روشن و مفيدي براي خود تدارک ببيند.
منبع: کتاب حديث زندگي
/خ