کسی‌ که قسمتی‌ از اعضای بدنش ( دست، پا ، سر و…) زخم و بانداژ است و آب برای آن ضرر دارد چگونه می تواند وضو بگیرد و غسل یا تیمم کند؟

چیزى که با آن زخم و شکسته را مى‏بندند (بانداژ) و دوایى که روى زخم و مانند آن مى‏گذارند جبیره نامیده مى‏شود. وضو و غسل با آن را و ضو و غسل جبیره ای گویند. مراجع تقلید در باره وضوی جبیره ای فرموه اند:

اگر زخم یا دُمل یا شکستگى در صورت و دستها است و روى آن باز است و آب ریختن روى آن ضرر دارد، اگر جبیره اطراف آن را بشوید کافى است، ولى چنانچه کشیدن دست تر بر آن ضرر ندارد، بهتر آن است که دست تر بر آن بکشد و بعد پارچه پاکى روى آن بگذارد و دست تر را روى پارچه هم بکشد. و اگر این مقدار هم ضرر دارد یا زخم نجس است و نمى‏شود آب کشید ، باید اطراف زخم را به طورى که در وضو گفته شد، از بالا به پایین بشوید و بنا بر احتیاط مستحبّ پارچه پاکى روى زخم بگذارد و دست تر روى آن بکشد و اگر گذاشتن پارچه ممکن نیست شستن اطراف زخم کافى است و در هر صورت تیمم لازم نیست.[1]

اگر نمى‏شود روى زخم را باز کرد ولى زخم و چیزى که روى آن گذاشته پاک است و رسانیدن آب به زخم ممکن است و ضرر و زحمت و مشقت هم ندارد، باید آب را به روى زخم برساند و اگر زخم یا چیزى که روى آن گذاشته نجس است، چنانچه آب کشیدن آن و رساندن آب به روى زخم ممکن باشد بدون زحمت و مشقت، باید آن را آب بکشد و موقع وضو آب را به زخم برساند و در صورتى که آب براى زخم ضرر دارد، یا آن که رساندن آب به روى زخم ممکن نیست، یا زخم نجس است و نمى‏شود آن را آب کشید باید اطراف زخم را بشوید و اگر جبیره پاک است روى آن را مسح کند و اگر جبیره نجس است یا نمى‏شود روى آن را دست تر کشید، مثلًا دوایى است که به دست مى‏چسبد، پارچه پاکى را به طورى که جزء جبیره حساب شود روى آن بگذارد و دست تر روى آن بکشد و اگر این هم ممکن نیست، احتیاط واجب آن است که وضو بگیرد و تیمم هم بنماید.[2]

اما اگر زخم یا دمل یا شکستگى در محل مسح است(جلوى سر یا روى پاها) و روى آن باز است، چنانچه نتواند آن را مسح کند، باید پارچه پاکى روى آن بگذارد و روى پارچه را با ترى آب وضو که در دست مانده مسح کند (و بنا بر احتیاط مستحبّ تیمم هم بنماید) و اگر گذاشتن پارچه ممکن نباشد، باید به جاى وضو تیمم کند و بهتر است یک وضو بدون مسح هم بگیرد.[3]

غسل جبیره‏اى مثل وضوى جبیره‏اى است، ولى بنا بر احتیاط واجب باید آن را ترتیبى به جا آورند نه ارتماسى‏.[4]

کسى که وظیفه او تیمم است، اگر در بعضى از جاهاى تیمّم او زخم یا دمل یا شکستگى باشد باید به دستور وضوى جبیره‏اى، تیمّم جبیره‏اى نماید.[5]

نکته پایانی این که علاوه برخاک ، تیمّم بر سنگ گچ و سنگ آهک و سنگ مرمر سیاه و سایر اقسام سنگها صحیح است ولى تیمّم به جواهر مثل سنگ عقیق و فیروزه باطل مى‏باشد.[6] بنا بر این کسانی خاک در دسترس ندارند می توانند بر سنگ تیمم کنند.