براساس روایات متعدد از «عمره» به حج اصغر یاد شده و آثار و فواید حج بر آن مترتب شده است. چنان که از پیامبر(ص) روایت شده: «للحاج والمعتمر احدی ثلاث حضال: اما یقال له: قد غفر لک ما مضی و ما بقی و اما بقال له: قد غفرلک ما مضی فأستأنف العمل و اما بقال له: قد حفظت فی اهلک و ولدک و هی أخسهن ؛ برای حاجی و عمره گذار سه ویژگی است یا به او گفته می شود: گذشته و آینده تو آمرزیده شد و یا به او گفته می شود گذشته تو آمرزیده شد و از نو زندگی را شروع کن و یا به او گفته می شود؛ همسر و فرزندانت در پناه خدا بودند و این کمترین فایده حج و عمر ماست» (وسایل الشیعه، ج 11، ص 106).گفتنی است این تفاوت ها براساس کیفیت برگزاری حج و عمره و شدت و ضعف معرفت و عمل حاجی و عمره گذار است.
البته حج و عمره دارای فوائد و آثار و دستاوردهای مهم و ارزشمندی است که به برخی اشاره می شود:
1-کسب تقوا و توشه و اندوخته معنوی و روحی. «الحج اشهر معلومات … و تزودوا فان خیر الزاد التقوی؛ یعنی در سفر حج موارد زیادی برای تهیه زاد و توشه معنوی و روحانی وجود دارد که نباید از آنها غفلت کرد».
در آنجا تاریخ مجسم اسلام و صحنه های فداکاری ابراهیم(ع) قهرمان توحید و جلوه های خاصی از پروردگار دیده می شود که در هیچ جای دیگر یافت نمی شود و آنهایی که روحی بیدار و اندیشه ای زنده دارند می توانند از این سفر روحانی و چند بعدی، برای یک عمر، توشه معنوی فراهم سازند.
2-مهمترین فلسفه حج و عمره و دستاورد آن، دگرگونی اخلاقی و انقلاب و تحول روحی است که در انسان به وجودمی آورد. مراسم احرام انسان را از تمنیات مادی و امتیاز ظاهری و لباس های رنگارنگی که مایه تفاخر بشر است بیرون می برد و با تحریم لذائذ و پرداختن به خودسازی که از وظایف فرد محرم است او را از تعلقات مادی و جهان ماده جدا کرده و در عالم نور روحانیت و صفا پرواز می دهد. مراسم حج و عمره یکی پس از دیگری، علاقه های معنوی انسان را لحظه به لحظه با خدایش محکم تر و رابطه او را نزدیک تر می سازد، او را از گذشته تاریک و گناه آلودش بریده و به آینده ای روشن و پر از صفا و نور پیوند می زند. همه این امور زمینه یک انفلاب اخلاقی را در دل های آماده فراهم می سازد و صفحه نوینی را در حیات او آغاز می کنند. به همین جهت است که در روایات می خوانیم: «کسی که حج را به طور کامل انجام دهد، همانند روزی که از مادر متولد شده از گناهان خود بیرون می آید» (بحار الانوار، ج99، ص26، و تفسیر نمونه، ج14، ص77).
3-از ره آوردهای حج، تواضع و فروتنی در برابر عظمت خداوند و اعتراف به بزرگی و قدرت او و تسلیم در برابر فرامین و دستورات و احکام الهی است. امیر مؤمنان(ع) در خطبه اول نهج البلاغه (ترجمه محمد دشتی) در فراز 51 می فرماید: «و جعله سبحانه علامه لتواضعهم لعظمته و اذعانهم لعزته و …».
4-امیر مؤمنان(ع) در خطبه 110 نهج البلاغه درباره آثار حج و عمره می فرماید: «حج البیت و اعتماره فانهما ینفیان الفقر و یرحضان الذنب؛ حج و عمره نابود کننده فقر و شستشو دهنده گناهان است» و نیز باعث وسعت رزق و روزی و سلامتی بدن و تقویت ایمان می شود. (میزان الحکمه، ج2، ص266، ح3271)
5-از آثار حج و تداوم بخشیدن به آن، دفع سختی ها و گرفتاری های دنیا و روز قیامت است. (میزان الحکمه، ج2، ص266، ح3269)
6-آشنایی با فرهنگ ملل اسلامی و تبادل نظر و فکر و اندیشه با آنان و انتقال یافتن اخبار اهل بیت(ع) توسط حاجیان به سایر نقاط و نواحی و آشنا شدن آنها با مکتب اهل بیت (ع) و ایجاد همبستگی و یکدلی و صمیمیت بین مسلمانان. (همان، ح3272)
جهت اطلاعات بیشتر می توانید ر . ک به:
1-صهبای صفا: آیت الله جوادی آملی
2- عمره دانشجویی: حجه الاسلام نجفی
3-حج عارفان: رحیم کارگر
البته حج و عمره دارای فوائد و آثار و دستاوردهای مهم و ارزشمندی است که به برخی اشاره می شود:
1-کسب تقوا و توشه و اندوخته معنوی و روحی. «الحج اشهر معلومات … و تزودوا فان خیر الزاد التقوی؛ یعنی در سفر حج موارد زیادی برای تهیه زاد و توشه معنوی و روحانی وجود دارد که نباید از آنها غفلت کرد».
در آنجا تاریخ مجسم اسلام و صحنه های فداکاری ابراهیم(ع) قهرمان توحید و جلوه های خاصی از پروردگار دیده می شود که در هیچ جای دیگر یافت نمی شود و آنهایی که روحی بیدار و اندیشه ای زنده دارند می توانند از این سفر روحانی و چند بعدی، برای یک عمر، توشه معنوی فراهم سازند.
2-مهمترین فلسفه حج و عمره و دستاورد آن، دگرگونی اخلاقی و انقلاب و تحول روحی است که در انسان به وجودمی آورد. مراسم احرام انسان را از تمنیات مادی و امتیاز ظاهری و لباس های رنگارنگی که مایه تفاخر بشر است بیرون می برد و با تحریم لذائذ و پرداختن به خودسازی که از وظایف فرد محرم است او را از تعلقات مادی و جهان ماده جدا کرده و در عالم نور روحانیت و صفا پرواز می دهد. مراسم حج و عمره یکی پس از دیگری، علاقه های معنوی انسان را لحظه به لحظه با خدایش محکم تر و رابطه او را نزدیک تر می سازد، او را از گذشته تاریک و گناه آلودش بریده و به آینده ای روشن و پر از صفا و نور پیوند می زند. همه این امور زمینه یک انفلاب اخلاقی را در دل های آماده فراهم می سازد و صفحه نوینی را در حیات او آغاز می کنند. به همین جهت است که در روایات می خوانیم: «کسی که حج را به طور کامل انجام دهد، همانند روزی که از مادر متولد شده از گناهان خود بیرون می آید» (بحار الانوار، ج99، ص26، و تفسیر نمونه، ج14، ص77).
3-از ره آوردهای حج، تواضع و فروتنی در برابر عظمت خداوند و اعتراف به بزرگی و قدرت او و تسلیم در برابر فرامین و دستورات و احکام الهی است. امیر مؤمنان(ع) در خطبه اول نهج البلاغه (ترجمه محمد دشتی) در فراز 51 می فرماید: «و جعله سبحانه علامه لتواضعهم لعظمته و اذعانهم لعزته و …».
4-امیر مؤمنان(ع) در خطبه 110 نهج البلاغه درباره آثار حج و عمره می فرماید: «حج البیت و اعتماره فانهما ینفیان الفقر و یرحضان الذنب؛ حج و عمره نابود کننده فقر و شستشو دهنده گناهان است» و نیز باعث وسعت رزق و روزی و سلامتی بدن و تقویت ایمان می شود. (میزان الحکمه، ج2، ص266، ح3271)
5-از آثار حج و تداوم بخشیدن به آن، دفع سختی ها و گرفتاری های دنیا و روز قیامت است. (میزان الحکمه، ج2، ص266، ح3269)
6-آشنایی با فرهنگ ملل اسلامی و تبادل نظر و فکر و اندیشه با آنان و انتقال یافتن اخبار اهل بیت(ع) توسط حاجیان به سایر نقاط و نواحی و آشنا شدن آنها با مکتب اهل بیت (ع) و ایجاد همبستگی و یکدلی و صمیمیت بین مسلمانان. (همان، ح3272)
جهت اطلاعات بیشتر می توانید ر . ک به:
1-صهبای صفا: آیت الله جوادی آملی
2- عمره دانشجویی: حجه الاسلام نجفی
3-حج عارفان: رحیم کارگر