از سوالاتی که امروزه در مباحث پزشکی بسیار مطرح می شود این است که کلسترول بالا چیست و آیا کلسترول بالا خطرناک است؟ در پاسخ باید گفت: کلسترول، یکی از انواع چربی خون است. بدن برای ساختن سلول‌های سالم نیاز به کلسترول دارد، اما مقدار زیاد کلسترول ممکن است خطر بیماری‌‌های قلبی را بالا ببرد، چرا که کلسترول زیادی در دیواره‌ی رگ‌ها رسوب می‌کند و با رشد این رسوب، مسیر گردش خون باریک می‌شود. در نتیجه، خون به مقدار کافی در رگ‌ها جریان پیدا نمی‌کند. گاهی این توده‌های رسوب چربی ممکن است پاره و با ایجاد لخته، باعث حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی شوند.کلسترول بالا ممکن است ارثی باشد ولی معمولا به دلیل سبک ‌زندگی ناسالم ایجاد می‌شود. پس قابل پیشگیری و درمان است. رژیم سالم، ورزش مداوم و درمان در صورتی که لازم باشد می‌تواند به کاهش کلسترول کمک کند.

علائم کلسترول بالا چیست؟

اغلب اوقات، افزایش کلسترول علامتی ندارد و تنها راه تشخیص آن آزمایش خون است.

چه زمانی باید کلسترول خون بررسی و به پزشک مراجعه شود؟

به طور معمول، کودکان و جوانانی که عامل خطر خاصی برای بیماری قلبی ندارند، خوب است یک نوبت در ۹ تا ۱۱ سالگی و یک بار در ۱۷ تا ۱۹ سالگی بررسی شوند. تکرار تست برای بالغینی که هیچ عامل خطری برای بیماری قلبی ندارند، هر ۵ سال یک بار است.

اگر تست شما در محدوده‌ی مطلوب نباشد یا سابقه‌ی خانوادگی کلسترول بالا، بیماری قلبی یا سایر عوامل خطر مثل مصرف سیگار، دیابت یا فشارخون داشته باشید، پزشک ممکن است دفعات بیشتری آزمایش درخواست کند.1

علل هیپرکلسترولمی یا کلسترول بالا چیست؟

همانطور که گفته شد هیپرکلسترولمی یا کلسترول بالا خانوادگی ناشی از یک جهش ژنی است که از یک یا هر دو والدین منتقل می‌شود. این نقص، بدن را از اینکه کلسترول را که می‌تواند در شریان ها ایجاد کند و باعث ایجاد بیماری های قلبی می‌شود را از بین ببرد. این نوع کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم است اما معمولا به عنوان LDL یا کلسترول بد شناخته می‌شود. کلسترول LDL می‌تواند سبب ایجاد سختی و باریک شریان‌ها شود. این باعث افزایش خطر ابتلا به حمله قلبی و بیماری قلبی می‌شود.

عوامل خطر

خطر ابتلا به هیپرکلسترولمی یا کلسترول بالا خانوادگی هنگامی که یک یا هر دو والدین شما دچار جهش در ژنی‌های مربوطه باشند افزایش می‌یابد. اکثر افراد مبتلا به این بیماری یک ژن جهش یافته دارند. اما در موارد نادری، نیز کودک ممکن است ژن جهش یافته را از هر دو والدین دریافت کند که در این شرایط می‌تواند منجر به نوع شدیدتری از بیماری شود.2

نکاتی برای جلوگیری از کلسترول بالا

به قندهای اضافه شده، چربی‌های اشباع شده و ترانس موجود در برچسب مواد غذایی توجه کنید.

تنها ۱۰ درصد از کالری مصرف شده روزانه شما می‌تواند شامل چربی‌های اشباع شده و قند باشد.

در مورد مصرف به اندازه کافی کلسترول نگران نباشید.

خوردن چربی‌های سالم و غیر اشباع را بیشتر کنید.

سعی در جایگزینی مواد غذایی سالم بجای ناسالم داشته باشید.

بجای کره از روغن زیتون در آشپزی استفاده کنید،

تکه‌های کوچک گوشت را مصرف کنید و میان وعده‌ها شامل گردو و مغزها بجای سیب زمینی سرخ کرده باشد.

درمان کلسترول بالا

بدن به برخی از کلسترول‌ها نیاز دارد تا به درستی عمل کند، از جمله LDL. اما اگر میزان LDL بالا باشد، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های جدی را افزایش دهد.
 
ابتدا پزشک میزان کلسترول، اعم از کلسترول HDL و کلسترول LDL را اندازه گیری می‌کند.

سپس با مقایسه تعداد کلسترول‌های خون و تعداد کلسترول‌های موجود برروی جدول سلامت، تصمیم می‌گیرند که آیا داروهای کاهش کلسترول را تجویز کنند یا نه.
 
علاوه بر آن، پزشکان سابقه بیماری‌های قلبی و یا عواملی که موجب ایجاد آن‌ها می‌شود را نیز مورد بررسی قرار می‌دهند.
 
طبق دستورالعمل‌ها توصیه می‌شود اگر عوامل خطر ، برای بیماری قلبی را ندارید، و اگر LDL شما بیش از ۱۸۹ میلی گرم در دسی لیتر باشد، پزشک باید داروها را تجویز کند.

رژیم غذایی مناسب

استفاده از گوشت های کمتر

عدم استفاده از مواد غدایی سرشار از کلسترول و چربی های اشباع شده

عدم استفاده از سیگار

استفاده از روغن زیتون برای آشپزی

متعادل نگه داشتن وزن

افزایش فعالیت بدنی و ورزش

استفاده بیشتر از مغزها در میان وعده های غذایی

داروهای کلسترول

در بعضی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای کمک به کاهش سطح کلسترول شما تجویز کند.

استاتین ها داروهای تجویز شده برای کلسترول بالا هستند.

آن‌ها مانع کبد برای تولید کلسترول بیشتر می‌شوند.

نمونه‌هایی از استاتین ها عبارتند از:

اتورواستاتین (لیپیتور)

فلوواستاتین (لسکول)
rosuvastatin Crestor

سیمواستاتین (زوکور)

پزشک شما همچنین ممکن است داروهای دیگر برای کلسترول بالا تجویز کند، مانند:

نیاسین

رزین‌های اسید روغنی یا جداسازنده ها مانند کلسئولام (وولچول)، کلستیپول (کلستید) یا کالستیرامین (Prevalite)

مهار کننده‌های جذب کلسترول، مانند ایزتییب (Zetia)

برخی از محصولات ترکیبی از داروها هستند که به کاهش جذب کلسترول کمک می‌کند و کلسترول تولید کبد را کاهش می‌دهد.

یک مثال ترکیبی از ایزتییب و سیمواستاتین (Vytorin) است.

عوارض کلسترول بالا

در صورت عدم درمان در طولانی مدت، کلسترول بالا پلاک را ایجاد می‌کند.

پلاک شریان‌ها را تنگ کرده و  بیماری آترواسکلروز را ایجاد می‌کند.

آترواسکلروز یک بیماری جدی است.

که می‌تواند جریان خون را از طریق شریان‌های محدود کند. همچنین خطر ابتلا به ایجاد لخته‌های خون خطرناک را افزایش دهد.
 
آترواسکلروز می‌تواند در بسیاری از عوارض تهدید کننده زندگی باشد، مانند:

سکته مغزی

حمله قلبی

آنژین (درد قفسه سینه)

فشار خون بالا

بیماری عروقی محیطی

بیماری مزمن کلیوی
 
کلسترول بالا همچنین می‌تواند عدم تعادل صفرا را ایجاد کرده و خطر ابتلا به سنگ‌های صفراوی را افزایش دهد.

چگونه به طور طبیعی کلسترول را کاهش دهیم

در برخی موارد، شما ممکن است قادر به کاهش سطح کلسترول خود را بدون مصرف دارو باشید.

به عنوان مثال، ممکن است به اندازه کافی برای خوردن یک رژیم غذایی مغذی، ورزش منظم و جلوگیری از مصرف سیگار کشیدن سیگار استفاده کنید.

بعضی افراد همچنین ادعا می‌کنند که بعضی مکمل‌های گیاهی و تغذیه‌ای ممکن است به کاهش سطح کلسترول کمک کنند.

سیر

زالزالک

سبوس جو، در جو دوسر و کل جو

بذر کتان
 
قبل از مصرف مکمل‌های گیاهی و تغذیه همیشه با پزشک خود صحبت کنید. در بعضی موارد، ممکن است با سایر داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند.3

پی نوشت:
1.www.drhsnajafi.com
2.www.doctoreto.com
3.www.echocardiography.ir