انسانها در زندگی دنیا آرزوهای مختلفی دارند؛ نوع نگرش انسان به دنیا و آخرت، به آرزوهای وی جهت می دهد؛ و لذا اگر انسان فقط نگاهش به دنیا باشد و آن را هدف بداند، آرزوهایش نیز دنیوی بوده و برای رسیدن به امیال دنیوی، آرزو کردن، را راهکار خوبی می داند. اما کسی که نگاهش به آخرت باشد، و دنیا را وسیله ای برای رسیدن به آخرت بداند، بلند ترین آرزوها را در زندگی برای آخرت و زندگی دنیا خواهد نمود.

آرزوی مومن

یکی از آرزوهای معنوی و حقیقی مومن که در زیارت عاشورا به آن تصریح شده است، اینکه: «فَأَسْأَلُ اللهَ … أن یَجعَلَنی مَعَکُم فِی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ» از خداوند می خواهم که مرا همراه شما در دنیا و آخرت، قرار دهد.

معیت و همراهی با امام زمان علیه السلام، بلندترین آرزویی است که همه عارفان و علماء، در زندگی داشته اند و  در تمام زندگی تمام سعیشان این بوده که بتوانند با امامشان همراه شوند و تمام قد از لحاظ کردارشان، در معیت امامشان باشند.

دلیل قرآنی بر همراهی با راستگویان

قرآن کریم دستور به همراهی عده ای می دهد؛ از جمله ی آنان، همراهی با راستگویان است. آنجایی که می فرماید: «یا أَیُّها الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقوا اللّه وَ کُونُوا مَعَ الصّادقین»[1]

«اى کسانى که ایمان آورده‌اید! از خدا بپرهیزید و با صادقان باشید.» بنابر روایتی از امام باقر علیه السلام، صادقین اهل بیت اند؛ و خداوند دستور می دهد همراه صادقین شوید؛ و دستور خداوند دلالت بر وجوب و لزوم می کند؛ بدین معنا که بر مومنین واجب است که تقوا پیشه کرده و همراه اهل بیت شوند؛

به دیگر سخن، اساساً بالاترین مصداق تقوای الهی، همراهی با اهل بیت (علیهم السلام) است و از طرف دیگر این همراهی قابل تحقق نیست تا زمانی که چشمداشتی به ظالمین نداشته باشد؛ چون قرآن می فرماید: «فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ»[2] بعد از آنکه متذکّر (کلام خدا) شدی دیگر با گروه ستمکاران مجالست مکن.

آثار همراهی با ظالمان در قرآن

همراهی با ظالمان آنقدر تاثیر منفی در زندگی دارد که حتی راه رفتن با ظالم، تعظیم گناه شمرده می شود؛ چنانچه نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «مَن مَشى مَع ظالِمٍ فقد أجرَمَ، یقولُ اللّه : «إِنّا مِنَ المُجْرِمِینَ مُنْتَقِمُونَ»[3] هر که با ستمگرى راه رود [همراهى کند] مجرم است، خداوند مى فرماید: «ما از مجرمان انتقام مى گیریم».»[4]

آرزوی همراهی با پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)

مسئله همراهی بقدری اهمیت دارد که عده ای در روز قیامت، آرزوی خواهند کرد که ای کاش در دنیا با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم همراه می شده اند. «وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا» و (به خاطر آور) روزی را که ستمکار دست خود را (از شدّت حسرت) به دندان می‌گزد و می‌گوید: «ای کاش با رسول (خدا) راهی برگزیده بودم!

شرایط همراهی با اهل بیت علیهم السلام

شرایطی برای همراهی با اهل بیت وجود دارد که به برخی از آن اشاره می شود:

۱. عدم شرط سنی:

همراه شدن با اهل بیت علیهم السلام سن نمی شناسد؛ ممکن است که انسان در کهنسالی در خانه اهل بیت آمده و کسب تکلیف نموده و با عمل به تکلیفش، حقیقتاً با آنان همراه شود. مانند عنوان بصری که در سن ۹۴ سالگی، کنار قبر پیامبر و پس از خواندن دو رکعت نماز، دعا کرد: «خدایا دل امام صادق علیه السلام را نسبت به من نرم کن؛ آمد و شاگرد امام شد.»

۲. همراهی بعد از شهادت:

هفهاف بن مهند راسبی، از شهداى کربلاست. مردى دلیر و تکسوار از شیعیان بصره و از یاران امام على‌ علیه السلام در جنگ هاى سه‌گانه جنگ جمل، جنگ صفین و جنگ نهروان بود و در جنگ صفین، حضرت او را امیر طایفه‌ ازد قرار داد. پس از شهادت امیرالمومنین، از یاران امام حسن مجتبى علیه السلام بود، سپس به امام حسین علیه السلام پیوست. وقتى خبر حرکت امام را به سوى کوفه شنید، از بصره به سوى کربلا حرکت کرد. وقتى رسید که حادثه پایان یافته بود و با تیغ بر افراد سپاه عمر سعد حمله کرد. عده‌اى را کشت و خود به شهادت رسید.[5]

امام سجاد در کنار قتلگاه او را دید و چنین گفت: «درودت باد که هیچ چشمی پس از شجاعت و پاکبازی آل پیامبر کسی را چنین رزمنده و جانباز نیافته است.»

همراهی با چه کسانی؟

سوال آن است که در دنیا با چه کسانی باید همراه شویم تا ما را با اهل بیت علیهم السلام همراه کنند؟

جواب این سوال را حضرت عیسی علیه السلام فرموده: «مَنْ یُذَکِّرُکُمُ اَللَّهَ رُؤْیَتُهُ وَ یَزِیدُ فِی عِلْمِکُمْ مَنْطِقُهُ وَ یُرَغِّبُکُمْ فِی اَلْآخِرَةِ عَمَلُهُ.»[6]

کسى که دیدنش شما را به یاد خدا آرد و گفتارش به علم شما بیفزاید و کردارش شما را به آخرت تشویق کند.

راهکار همراه شدن با اهل بیت علیهم السلام:

راهکار همراه شدن با اهل بیت علیهم السلام، فقط در ضمن یک روایت می توان یافت؛ امام باقر علیه السلام در روایتی فرمودند: «إِنَّمَا شِیعَةُ عَلِیٍّ علیه السلام الْمُتَبَاذِلُونَ فِی وَلَایَتِنَا الْمُتَحَابُّونَ فِی مَوَدَّتِنَا الْمُتَزَاوِرُونَ لِإِحْیَاءِ أَمْرِنَا الَّذِینَ إِذَا غَضِبُوا لَمْ یَظْلِمُوا وَ إِذَا رَضُوا لَمْ یُسْرِفُوا بَرَکَةٌ عَلَی مَنْ جَاوَرُوا سِلْمٌ لِمَنْ خَالَطُوا؛»[7]

همانا شیعیان علی (علیه السلام) آنهایند که در راه ولایت ما نسبت به یکدیگر [فداکاری و] بذل و بخشش می کنند، در محور دوستی ما همدیگر را دوست دارند، به خاطر احیای فرهنگ و معارف ما به دیدار همدیگر می روند، هرگاه خشمگین شوند، ظلم و ستم روا نمی دارند و هر گاه راضی و خشنود گردند، زیاده روی نمی کنند، موجب برکت برای همسایگان و مایه صلح و صفا برای همنشینان خود هستند.»

حضرت در این روایت پنج ویژگی برای شیعه امیرالمومنین علیه السلام برشمرده اند:

اولین صفت: کسانی که در راه ولایت بذل و بخشش می کنند؛ و ملاک بذلشان ولایت اهل بیت علیهم السلام است؛ نه پول، مقام، پست.

اینان کسانی هستند که در راه ولایت امام، پول، قلم، فکر، استعداد، مطالعه و جوانی و عمرشان را صرف آن می کنند. مانند علامه امینی که 30 سال و مطالعه 10000 کتاب برای نگارش «الغدیر» عمر، وقت، قلم و جوانی اش را صرف نمود.

دومین صفت: متحابون اند که در بهشت مقامی خواهند داشت که در دنیا بخاطر خدا با یکدیگر دوست بوده اند. چنانچه در روایتی از امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند: «فَیَقولونَ: وأیُّ شَیءٍ کانَت أعمالُکُم؟ قالوا: کُنّا نُحِبُّ فِی اللهِ، ونُبغِضُ فِی اللهِ. قالَ: فَیَقولونَ: نِعمَ أجرُ العامِلینَ»[8]

زمانی که به آنان گفته می شود که بدون حساب وارد بهشت شوید، ملائکه می پرسند که کجا؟ می گویند: بدون حساب وارد بهشت می شویم، فرشتگان می پرسند: چه عملی انجام داده اید؟ می گویند: بخاطر خدا محبت کردیم و بخاطر وی دشمنی می ورزیدیم؛ می گویند: چه خوب اجری برای عمل انجام دهندگان قرار داده شده است.

سومین صفت: بخاطر احیای امر اهل بیت علیهم السلام، با یکدیگر ملاقات می کنند.

چهارمین صفت: با همسایگان و مجاورین، باعث برکت است.

پنجمین صفت: با همنشینان، باعث مایه صلح و صفاست.

با توجه به این روایت هر کسی که می خواهد مدال همراهی با امام را کسب کند، باید این پنج ویژگی را در وجود خود و درون خانواده و حتی الامکان در جامعه پیاده کند.

پی نوشت: