ج 1. اگر همسر شما یا شخص دیگری تمام مخارج مربوط به حج شما را به عهده بگیرد و یا بخشی را به عهده بگیرد و بخش دیگر را خودتان داشته باشید شما دارای استطاعت بذلی می باشید حج بر شما واجب می گردد. این حجّ بذلی، از حجّة الاسلام نیز کفایت می کند.[1]
ج 2. هزینه های سوغات و میهمانی (ولیمه) جزء شرایط وجوب حج و استطاعت نیستند و از موارد استطاعت مالی محسوب نمی شوند.[2]
ج 3. اگر در امان نباشد واجب است بر او که کسى را همراه ببرد؛ گر چه با اجرت، و اگر پول اجرت دادن نداشت و رفتن موقوف بود بر اجیر گرفتن، این زن استطاعت ندارد و حج بر او واجب نیست.[3]
ج 4. علما خرید و فروش فیش حج را جایز دانسته[4] و شخص مستطیع در صورتی که متمکّن از انجام حج با صرف مبلغ بیشتر و یا خرید فیش حج باشد، اقدام بر آن واجب است تا حج را زودتر انجام دهد،[5]
امّا بنا بر فرض مذکور که خرید فیش حج، غیر قانونی و بر خلاف مقررات نظام باشد جایز نیست.[6] باید صبر کند تا زمان اعزامش فرا رسد.
ج 5. استطاعت شرط وجوب حج است حدوثاً و بقاءً یعنی هنگام ثبت نام باید استطاعت وجود داشته باشد و تا هنگام اعزام باقی بماند و زایل نشود.[7]
ج 6. اگر استطاعت مالی و بدنی حاصل باشد و بتوانید از راه آزاد به حج بروید مستطیع هستید باید به حج بروید.[8] استفاده کردن هزینۀ ثبت نام حج تمتع در حال استطاعت در عمره و کارهای خیر دیگر جایز نیست.[9] ولی اگر تمکّن رفتن از راه آزاد را هم ندارید مستطیع نیستید و نگه داری پول هم لازم نیست.[10]
ج 2. هزینه های سوغات و میهمانی (ولیمه) جزء شرایط وجوب حج و استطاعت نیستند و از موارد استطاعت مالی محسوب نمی شوند.[2]
ج 3. اگر در امان نباشد واجب است بر او که کسى را همراه ببرد؛ گر چه با اجرت، و اگر پول اجرت دادن نداشت و رفتن موقوف بود بر اجیر گرفتن، این زن استطاعت ندارد و حج بر او واجب نیست.[3]
ج 4. علما خرید و فروش فیش حج را جایز دانسته[4] و شخص مستطیع در صورتی که متمکّن از انجام حج با صرف مبلغ بیشتر و یا خرید فیش حج باشد، اقدام بر آن واجب است تا حج را زودتر انجام دهد،[5]
امّا بنا بر فرض مذکور که خرید فیش حج، غیر قانونی و بر خلاف مقررات نظام باشد جایز نیست.[6] باید صبر کند تا زمان اعزامش فرا رسد.
ج 5. استطاعت شرط وجوب حج است حدوثاً و بقاءً یعنی هنگام ثبت نام باید استطاعت وجود داشته باشد و تا هنگام اعزام باقی بماند و زایل نشود.[7]
ج 6. اگر استطاعت مالی و بدنی حاصل باشد و بتوانید از راه آزاد به حج بروید مستطیع هستید باید به حج بروید.[8] استفاده کردن هزینۀ ثبت نام حج تمتع در حال استطاعت در عمره و کارهای خیر دیگر جایز نیست.[9] ولی اگر تمکّن رفتن از راه آزاد را هم ندارید مستطیع نیستید و نگه داری پول هم لازم نیست.[10]
[1]. خمینى، سید روح اللّٰه موسوى، توضیح المسائل( محشّٰى)، محقق، مصحح، سید محمد حسین بنى هاشمى خمینى، ج 2، ص 189-190، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ هشتم، 1424 ق؛ خامنهاى، سید على بن جواد حسینى، مناسک حج، ص 7،بی تا؛ خراسانى، حسین وحید، مناسک حج، ص 35، مدرسة الإمام باقر العلوم(ع)، قم، چاپ چهارم، 1428 ق.
[2]. گلپایگانى، لطف الله صافى، استفتاءات حج( هزار مسأله)، ص 9 و 42، انتشارات حضرت معصومه(س)، قم، چاپ اوّل، 1422 ق.؛ محمودى، محمد رضا، مناسک حج( محشّٰى)، محقق، مصحح، معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى، نشر مشعر، تهران، ویرایش جدید، 1429 ق.
[3]. خمینى، سید روح اللّٰه موسوى، نجاة العباد، ص 210، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، تهران، چاپ اوّل، 1422 ق.
[4]. لنکرانى، محمد فاضل موحدى، جامع المسائل(فارسی)، ج 2، ص 203، انتشارات امیر قلم، قم، چاپ یازدهم، بی تا؛ شیرازى، ناصر مکارم، استفتاءات جدید، محقق، مصحح، علیاننژادى، ابو القاسم، ج 2، ص 195، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب(ع)، قم، چاپ دوّم، 1427 ق.
[5]. گلپایگانى، لطف الله صافى، استفتاءات حج( هزار مسأله)، ص 36، انتشارات حضرت معصومه(س)، قم، چاپ اوّل، 1422 ق.
[6]. لنکرانى، محمد فاضل موحدى، جامع المسائل(فارسی)، ج 1، ص 269 و 272 و 588 ، انتشارات امیر قلم، قم، چاپ یازدهم، بی تا؛ خامنهاى، سید على بن جواد حسینى، أجوبة الاستفتاءات(العربیه)، ج 2، ص 74، الدار الإسلامیة، بیروت، چاپ سوّم، 1420 ق؛ شیرازى، ناصر مکارم، احکام پزشکى، محقق، مصحح، علیان نژادى دامغانى، ابو القاسم ، ص 128 و 129، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب (ع)، قم، چاپ اوّل، 1429 ق؛ نجفآبادى، حسین على منتظرى، رساله استفتاءات، ج 1، ص 97، قم، چاپ اوّل، بی تا.
[7]. بنى فضل، مرتضى بن سیف على، مدارک تحریر الوسیلة، ص 50، بی تا؛ تبریزى، جعفر سبحانى، مناسک الحج و أحکام العمرة، ص 9 و 20، مؤسسه امام صادق (ع)، قم، چاپ اوّل، 1428 ق.
[8]. مرتضوى لنگرودى، سید محمد حسن، توضیح المناسک، ص 44 و 45، دفتر حضرت آیة الله، قم، چاپ اوّل، 1423 ق.
[9]. استفتاءات (امام خمینى)، ج1، ص 437.
[10]. توضیح المناسک، همان؛ تبریزى، جواد بن على، استفتاءات جدید، ج ، ص 6، چاپ اوّل، قم، بی تا؛ محمودى، محمد رضا، مناسک حج( محشّٰى)، محقق، مصحح، معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى، ص 34، نشر مشعر، تهران، ویرایش جدید، 1429 ق.