1 و 2. با توجه به اینکه قوام شغل شما به مسافرت است، نماز و روزه شما (در غیر از سفر اول)[1] چه در هواپیما و چه به نحو اقامت در محلی، کامل میباشد.[2]
3. دربارهی پرسش سوم؛ در استفتایی از آیت الله خامنهای چنین آمده است:
س: اگر هواپیما در ارتفاع بالا و مسیر طولانى در حال پرواز باشد و پرواز حدود دو ساعت و نیم تا سه ساعت طول بکشد، مهماندار و خلبان هواپیما براى حفظ تعادل خود هر بیست دقیقه احتیاج به نوشیدن آب دارند، در این صورت، آیا در ماه مبارک رمضان، کفاره و قضاى روزه بر آنها واجب مىشود؟
ج: اگر روزه براى آنها ضرر داشته باشد، جایز است که با نوشیدن آب افطار نمایند و قضاى آن را به جا آورند و در این حالت کفاره بر آنها واجب نیست.[3]
در هر حال پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) نسبت به این سؤال، چنین است:
1- کسی که شغلش در سفر است مثل مهماندار هوایی، در تمام سفرهای شغلی وی نماز کامل و روزه واجب است.
2- اگر روزه برای کسی ضرر قابل توجهی داشته باشد یا احتمال عقلایی چنین ضرری باشد روزه واجب نیست.
[1]. اما فتوای برخی دیگر از فقها نسبت به سفر اول چنین است: گلپایگانى، صافى: «…و هم چنین در سفر اوّل اگر طول بکشد یا از مکانى به مکان دیگر برود که عرفاً بگویند: عمل او سفر است باید نماز را تمام بخواند ولى اگر سفر طولانى نباشد به طورى که عرفاً نگویند سفر عمل اوست، نمازشان شکسته است»؛ مکارم شیرازی: «رانندهها، خلبانها، کشتیبانها و ساربانها و مانند آنها که سفر، شغل آنهاست باید نماز را تمام بخوانند هر چند در سفر اوّل باشد»؛ امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج 1، ص 702، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
[2]. ر.ک: امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، بنی هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج1، ص 701.
[3]. همان، ج1، ص 970 و 971، س 739.