گیاه دارویی شیر تیغک در مراتع، کنار زمین های کشاورزی و مراتع به طور خود رو یافت میشود. از ساقه، ریشه، برگ و شیره این گیاه در طب سنتی برای درمان بیماری های مختلف نظیر درمان خونریزی، یبوست و ناهنجاری های دستگاه گوارش و همچنین تصفیه و پاکسازی خون استفاده میشود و بطور موضعی از له شده آن جهت درمان زخمها و دمل یا کورک استفاده میشود. در زبان کردی این گیاه را با نام چق چقه میشناسند و متعلق به خانواده کاسنی ها است. همچنین این گیاه در کتب طب سنتی با نامهای مختلفی نظیر گل قاصدک، کاسنی بری، دندان شیر و طرخشقون عنوان شده است. در ادامه این مطلب تعدادی از خواص گیاه شیر تیغک گردآوری شده است. با ما همراه شوید.

گیاه شناسی گیاه شیر تیغک

شیرتیغک گیاهى است چندساله، ایستا و به ارتفاع پنجاه تا صد و پنجاه سانتیمتر با ساقهٔ توخالی، صاف و یا داراى کرک هاى ریز غده دار و یا کرک هاى بدون غده که در بخش هاى بالایی منشعب مى باشد. برگ ها به رنگ سبز براق و برگ هاى قاعده اى داراى دمبرگ کوتاه و لوب هاى عمیق بوده و علاوه بر این در حاشیهٔ نامنظم خود خارهاى نرم دارند.

این گیاه دارای شیرابه بوده، در صورت قطع ساقه و یا برگ ها شیرابه اى شیرى رنگ از آن خارج مى شود که خاصیت دارویی نیز دارد. ریشه هاى این گیاه به عمق خاک نفوذ کرده و به طور افقى نیز گسترش زیادى دارند. جوانه هاى موجود بر روى ریزوم هاى گوشتى آن تولید اندام هاى هوایی جدید خواهند کرد.

گل های این گیاه به رنگ زرد بوده، هنگام صبح باز مى شوند.

میوهٔ این گیاه فندقه و بذرهاى آن به رنگ قهوه اى متمایل به قرمز تیره، به اندازه سه تا سه و نیم میلیمتر و داراى حاشیه اى است که در هر طرف آن پنج رگهٔ باریک وجود دارد که به طور عرضی، چروکیده هستند. هر بذر داراى پاپوس هایی به طول ده تا چهارده میلیمتر است. هر گیاه حدود هزار بذر تولید مى کند که چنانچه در عمق نیم تا سه سانتیمترى خاک قرار گیرند جوانه زنى مناسبى خواهند داشت.موسم گلدهى این گیاه اواسط تابستان تا پاییز است.1

گیاه چق چقه در ایران

گیاه چق چقه که از گیاهان بومی ایران بوده، امروزه اطلاعات مهمی از خواص دارویی این گیاه به ویژه در درمان برخی انواع سرطان شناسایی شده است و استفاده از آن در صنعت دارو انقلابی در صنعت داروسازی انجام داده است. این گیاه در زمینهای کشاورزی به فراوانی یافت میشود و بیشتر کشاورزان آن را به عنوان علف هرز برشمرده، آنرا از ریشه کنده و دور میریزند.

برگ و ریشه این گیاه خاصیت درمانی داشته در کشور ما، در استان کردستان به وفور یافت میشود. بسیاری از متخصصان گیاهان دارویی معتقدند گیاه چق چقه متعلق به خانواده کاسنی ها بوده، بسیاری آن را همان گیاه دارویی قاصدک مینامند که به زبان کردی چق چقه گفته می شود و از خواص درمانی بی نظیری برای درمان سرطان و بیماری های کبدی برخوردار است. برای آشنایی با خواص درمانی گیاه چق چقه تا انتها با ما همراه باشید.

خواص شیر تیغک (طبیعت و خواص درمانی)

طبیعت این گیاه بر اساس طب سنتی سرد و خشک میباشد، البته بضی معتقدند سرد و تر است. برخی از خواص درمانی گیاه شیر تیغک شامل موارد زیر میگردد:

1- چق چقه برای تصفیه و پاکسازی خون، همچنین برای درمان خونریزی، یبوست و ناهنجاری­ های دستگاه گوارش کاربرد دارد.

2- گیاه چق چقه به عنوان دارویی قاعده آور، ضد اسهال و ضد عفونت محسوب میشود.

3- از شیره این گیاه برای درمان اعتیاد معتادان استفاده شده، دارای خواصی مانند ضد تحریک و آرامش دهنده اعصاب است.

4- مصرف این گیاه برای زنان مفیده بوده، در درمان و تسکین تب حاصل از دوران قاعدگی و عادت ماهیانه در بانوان مفید است.

5- مهمترین خاصیت درمانی این گیاه خاصیت ضد سرطان بودن آن بوده، در پیشگیری و کمک به درمان و رفع سرطان بسیار موثر است.

6- استفاده موضعی و ضماد حاصل از برگ­های گیاه دارویی چق چقه، جهت درمان جوش و دمل، جلوگیری از خونریزی و دندان درد و نیز به دلیل وجود ماده لاتکس در درمان زگیل کاربرد دارد.

7- شیره غلیظ شده گیاه دارویی چق چقه، برای رفع بیماری های کبد مناسب است و باعث افزایش شیر مادران شیرده نیز می­ شود.

8 -دمکرده برگ های شیر تیغک، تنظیم کننده اعمال کبد است و به ترشح کیسه صفرا کمک می کند.

9- استفاده از دم کرده گل و برگهای این گیاه برای پایین آوردن کلسترول بد خون مفید است.

10- نوشیدن و شستن چشم ها با جوشانده این گیاه باعث جلای چشم و تقویت بینایی می گردد.

11- از خواص گیاه شیر تیغک خاصیت ادرار آور بودن آن است که باعث افزاش حجم ادرار میگردد. همچنین به دلیل وجود پتاسیم برای عملکرد کلیه ها مفید بوده، ضد عفونت ادراری و ضد باکتری مجاری ادرار است و در دفع موادی مانند کلسیم، اگزالات، اسید اوریک و سیستین به کلیه ها کمک میکند.

12- استفاده از این گیاه برای بیماران دیابتی مفید بوده به کاهش قند خون و تنظیم آن کمک میکند.

13- ضماد حاصل از برگ های شیرتیغک جهت درمان جوش و دمل، جلوگیری از خونریزی و دندان درد و نیز به دلیل وجود ماده لاتکس در درمان زگیل نیز کاربرد دارد که به صورت موضعی مورد استفاده قرار می گیرد.2

مقدار و طریقه مصرف گیاه شیر تیغک

به منظور درمان برخی بیماری ها از دمکرده گیاه استفاده میشود، به این منظور 50 گرم گیاه خشک شده را در یک لیتر آب جوش بریزید . به مدت 5 دقیقه بگزارید بماند و سپس آن را صاف و استفاده کنید.

ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه شیر تیغک

ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه شیر تیغک عبارتند از: ترکیبات فنلی، فلاونوئیدها، اسید اسکوربیک، کاروتنوئیدها و آنتی اکسیدان ها .

مضرات شیر تیغک (موارد احتیاطی و منع مصرف)

به دلیل خاصیت قاعده آور بودن این گیاه بانوان حامله نباید از این گیاه استفاده کنند، چون امکان دارد موجب خونریزی و سقط جنین شود. همچنین استفاده بیش از حد از شیره این گیاه ممکن است موجب قولنج معده و درد روده گردد.3

پی نوشت:
1.www.vista.ir
2.www.saednews.com
3.www.ghatreh.com