گرفتگی های پا در شب یکی از دلایل اصلی اختلال خواب شبانه برای زنان باردار است. گرفتگی عضلات ساق پا در شب باعث درد می شود و با اسپاسم یا سفتی عضلانی ناگهانی همراه است. درد ناشی از این گرفتگی می تواند خواب شما را مختل کند و ممکن است چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. گرفتگی عضلات پا یک علامت طبیعی باردرای است که اغلب در سه ماهه دوم و سوم بروز می کند. گرفتگی پا همان طور که شکم شما بزرگتر میشود، می تواند بدتر شود. در حالی که ممکن است در طول روز نیز احساس درد ناخوشایند ناشی از گرفتگی پا داشته باشید، اما بیشتر گرفتگی پا یک مشکل شبانه است.

علل گرفتگی های پا در دوران بارداری چه هستند؟

بیشتر موارد گرفتگی پا در شب هنگام، در دوران بارداری دلیلی ندارند که پزشکان آن را پیدا کنند. برخی از علل احتمالی عبارتند از: پا یا ساق پا که متفاوت از حالت طبیعی باشد. مثلا کف پای صاف. در صورت نشستن در موقعیت نامناسب و یا نشستن در یک وضعیت در مدت زمانی طولانی. پیاده روی روی کف های سیمانی برای مدت زمان طولانی. عدم مصرف کافی مایعات و کم شدن آب بدن. تمرینات جسمی که عادت به انجام نداشته اید. سطح منیزم پایین در خون نیز می تواند باعث گرفتگی عضلات پا شود.

پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی موجب گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری می شود، اما یک نظریه این است که عضلات در پای شما به خاطر حمایت از وزن دوران بارداری شما خسته می شوند. نظریه دیگر رحم سنگین شماست که به عروق خونی که خون را از اندام های پایین بدن به قلب شما منتقل می کنند، فشار وارد می کند. این فشار می تواند موجب گرفتگی عضلات پا شود. زمانی کارشناسان اعتقاد داشتند که کمبود کلسیم موجب گرفتگی عضلات پا می شود. اما دیگر، پزشکان این مسئله را باور ندارند. یک تحقیق به خوبی نشان داد که زنان بارداری که کلسیم مصرف می کردند، بیشتر از زنان بارداری که پلاسبو مصرف می کردند، از مشکلات ناشی از گرفتگی پا رهایی نیافتند. در حال حاضر پیشنهاد می شود که سطوح پایین منیزم در خون می تواند باعث ایجاد گرفتگی عضلات پا شود.1

پیشگیری از گرفتگی ماهیچه‌های پا

رعایت موارد زیر می‌تواند به شما در پیشگیری از گرفتگی ماهیچه‌های پا کمک کند:

با نوشیدن آب در فواصل منظم، بدن خود را شاداب نگه دارید.

مصرف شیر روزانۀ خود را افزایش دهید.

برای آرامش ماهیچه‌‌‌‌‌‌‌ها، پیش از خوابیدن دوش آب گرم بگیرید.

از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت، درحالی‌که یک پا را روی دیگری انداخته‌اید، خودداری کنید.

ماهیچه‌‌‌‌‌‌‌های ساق پا را در طول روز بارها بکشید و پیش از خوابیدن نیز حتماً این کار را تکرار کنید.

هنگام نشستن، شام خوردن یا تماشای تلویزیون، مچ پاهای خود را بچرخانید و انگشتان پای خود را حرکت دهید.

هر روز پیاده‌روی کنید، مگر اینکه پزشک، شما را از این کار منع کرده باشد.

خودتان را خسته نکنید و برای افزایش خون‌رسانی به پاها و برگشت آن از پاها به قلب، به پهلوی چپ دراز بکشید.

برخی پزشکان معتقدند که مصرف مکمل منیزیم به همراه سایر ویتامین‌‌‌‌‌‌‌های دوران بارداری، در برخی زنان می‌تواند به پیشگیری از گرفتگی ماهیچه‌های پا کمک ‌‌‌‌‌کند. درصورتی‌که برخی از پزشکان معتقدند منیزیم تأثیر بسزایی بر کاهش تعداد دفعات یا شدت گرفتگی ماهیچه‌های پا ندارد یا شاید شنیده باشید که گرفتگی ماهیچه‌های پا نشان‌دهندۀ کمبود کلسیم در بدن است و مصرف مکمل کلسیم باعث رفع این مشکل ‌‌‌‌‌‌می‌شود. با این وجود که مصرف کلسیم به میزان مورد نیاز بدن ضروری است، اما شواهد قابل اطمینانی مبنی بر اثبات پیشگیری گرفتگی ماهیچه‌های پا در صورت مصرف مکمل‌‌‌‌‌‌‌های کلسیم وجود ندارد. پس پیش از مصرف هر نوع مکمل، این مسئله را با پزشک خود مطرح کنید.2

درمان گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری

1- درمان گرفتگی عضلات پا با انجام حرکات کششی روی عضلات ساق پا

گرچه شواهد کافی در دسترس نیست ولی انجام تمرینات و نرمش های کششی قبل از خواب می تواند از گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری جلوگیری کند.

رو به دیوار بایستید. پاهای خود را کمی عقب برده و کف هر دوست را روی دیوار قرار دهید. پای راست را کمی جلو بیاورید و زانوی راست را به آرامی خم کنید، در همین حال سعی کنید کف و پاشنه پای چپ را روی زمین نگه داشته و زانوی چپ را در حالت مستقیم حفظ کنید. این نرمش را 30 ثانیه انجام دهید. دقت کنید در طول مدت انجام نرمش پشت شما باید کاملاً صاف و باسن به سمت جلو باشد. پا را روی مچ پا به سمت داخل یا خارج نچرخانید و کف  پا را روی سطح زمین قرار دهید. این تمرین را برای پای دیگر نیز انجام دهید.

2- درمان گرفتگی عضلات پا با ورزش منظم  

انجام هرگونه ورزش و فعالیت جسمانی از گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری جلوگیری می کند. قبل از آغاز هر ورزش جدید با مشاور سلامت یا پزشک خود مشورت کنید، بهتر است در این دوران ورزش های مخصوص بارداری را دنبال کنید.

3- درمان گرفتگی عضلات پا با مصرف مکمل منیزیم

بر اساس نتیجه مطالعات محدودی که در این زمینه انجام گرفته، مصرف مکمل منیزیم به کاهش گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری کمک می کند. قبل از مصرف با مشاور سلامت یا پزشک خود مشورت کنید. می توانید منیزیم مورد نیاز بدن خود را با مصرف موادغذایی غنی از منیزیم مانند غلات کامل، لوبیا، میوه خشک، آجیل و دانه ها تامین کنید.

4- جلوگیری از گرفتی عضلات پا با نوشیدن آب کافی

حفظ آب بدن و ماهیچه ها از گرفتگی عضلات جلوگیری می کند. اگر بدن تان با کم آبی روبرو نباشد، رنگ ادرار بی رنگ یا زرد روشن است، اگر دچار کم آبی شده باشید، رنگ ادرارتان زرد تیره خواهد شد.

5- جلوگیری از گرفتی عضلات پا با انتخاب کفش مناسب

 انتخاب کفش مناسب به طور چشمگیری از گرفتگی عضلات پا جلوگیری می کند. بهتر است کفش و کفی مناسب و راحتی را انتخاب کنید که پاشنه، سینه و مچ پا را محکم نگه دارد.

اگر در ناحیه پا دچار گرفتگی عضلات شدید، تمرینات کششی را روی ماهیچه های ساق همان پای مبتلا انجام دهید. راه رفتن، پیاده روی و بالا بردن پاها از گرفتگی دوباره عضلات جلوگیری می کند. دوش گرفتن با آب نسبتاً داغ، حمام آب گرم، ماساژ عضلات با یخ یا ماساژ عضلات منقبض شده می تواند به کاهش درد کمک کند.3

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

گرفتگی عضلات پا اغلب یک نشانه طبیعی بارداری است، آنها باید بدون مداخله پزشکی از بین بروند. با این حال، گاهی اوقات ممکن است گرفتگی عضلات پا ای از این باشد که مسئله ای جدی تر مانند لخته شدن خون وجود دارد. (لخته شدن خون معمولا به ندرت اتفاق بیفتد، اما خطر ابتلا به لخته شدن در هنگام بارداری به دلیل تغییرات قلب و عروق در بدن شما بیشتر است.) اگر متوجه شدید که گرفتگی پا به شدت دردناک است؛ اغلب رخ می دهد؛ یا با تورم پا، حساسیت به لمس، گرما، یا قرمزی همراه است، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.1

پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.madarsho.com
3.www.niniplus.com