اسلام دین یکتاپرستانه و یکی از ادیان ابراهیمی جهان است.[۱] کلمه اسلام که از ریشه «س-ل-م» آمده‌است که دارای معانی متعددی نظیر «تسلیم شدن» می‌باشد. پیروان این دین را مسلمان می‌گویند.[۲] اکنون، اسلام از نظر شمار رسمی پیروان در مکان دوم (پس از دین مسیحیت) جای دارد.[۳]مسلمانان معتقدند که خداوند قرآن را به محمد از طریق فرشته جبرئیل نازل کرده‌است. مسلمانان بر این باورند که خدا بر بسیاری از پیامبران وحی فرستاده و محمد آخرین آنها است. مسلمانان محمد را بنیانگذار یک دین جدید ندانسته بلکه او را اعاده دهنده ایمان توحیدی خالص ابراهیم، موسی، عیسی و پیامبران دیگر می‌دانند.

ریشه‌شناسی واژه

اسلام در زبان عربی از ریشهٔ (س-ل-م) که به معنای «تسلیم‌شدن؛ واگزاری؛ آشتی؛ صلح» است، مشتق شده‌است. از دیگر مشتقات سه حرف (س-ل-م) می‌توان به سلام اشاره کرد.[۴]• مسلمان، کسی که از اسلام تبعیت می‌کند؛ کسی خود را به خداوند تسلیم می‌کند.[۵]

باورها

پذیرش اسلام برای هر فردی با گفتن شهادتین آغاز می‌شود. شهادتین به زبان آوردن دو جملهٔ «لا اله الا الله» و «محمد رسول الله»، و در مذهب شیعه به اضافه «علی ولی الله» است.این جملات به ترتیب به معنای «شهادت می دهم هیچ خدایی جز الله وجود ندارد» و «شهادت می دهم محمد پیامبر الله‌ است» و «شهادت می دهم که علی ولی خداست و شهادت می دهم که علی حجت خداست» هستند.
مسلمانان بر این باورند که خدا پیام خود را از راه وحی بر محمد و پیامبران دیگر از قبیل آدم، نوح، ابراهیم، موسی و عیسی فرو فرستاد. همه مسلمانان بر این باورند که محمد، آخرین پیامبر خدا و مکمل همهٔ آنها است؛ در نتیجه، سخنان او و کتابش تا روز قیامت برای بشریت وجود دارند. مسلمانان بر این باورند که بخش‌هایی از کتاب‌های تورات و انجیل فراموش شده‌اند، اشتباه تفسیر یا نوشته شده‌اند یا توسط دنباله‌روان آنها تحریف گشته‌اند، در نتیجه پیام اصلی آنها از بین رفته‌ است. آنها با باور به این مساله، معتقدند که قرآن به عنوان آخرین کتاب وحی شده به انسان‌ها برای تصحیح آن کتاب‌ها نازل شده‌است.[۶]باور مسلمانان بر آن است که دین خدا در اصل از آدم تا محمد یکی بوده و این اصول در قرآن گردآمده‌اند. متون اسلامی این طور بیان می‌کنند که یهودیت و مسیحیت مشتقاتی از تعالیم ابراهیم بوده و در نتیجه جزو دین‌های ابراهیمی به شمار می‌آیند. قرآن، از یهودیان و مسیحیان (و گاهی اوقات دیگر معتقدان) به صورت «اهل کتاب» یاد می‌کند.[۷]

نام خدا

الله نام ویژهٔ خدای یکتا در قرآن و نوشتارهای عربی-اسلامی است. با این حال فارسی‌زبانان معمولاً از واژهٔ خدا استفاده می‌کنند. البته خدا در قرآن نام‌های زیادی مانند کبیر، مجید، رحمان، رحیم، اوّل، آخر و… دارد. بیشتر اسامی خدا در اسلام، نشان‌دهندهٔ برتری مطلق است و در ساختار این نام‌ها، معمولاً صفت‌های عالی به‌کار رفته‌اند.

مذهب‌ها و زیرشاخه‌ها

مسلمانان به دو مذهب عمده شیعه و سنی تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو فرقه دارای انشعاباتی هستند. به عنوان مثال صوفی گری در میان شیعه و سنی وجود دارد.

شیعه

شیعیان بر این عقیده‌اند که امام و جانشین پیامبر اسلام از طریق نصّ شرعی تعیین می‌شود، و امامت علی، نخستین امام شیعیان و دیگر امامان شیعه نیز از طریق نص شرعی ثابت شده‌است. اصول دین در تشیّع پنج‌گانه است و علاوه بر سه اصل دین توحید، نبوت و معاد، به دو اصل دیگر یعنی عدل و امامت نیز باور دارند.
مهم‌ترین مذاهبی که از شیعه منشعب شده‌اند، عبارت‌اند از دوازده‌امامی، اسماعیلیان، زیدیه، کیسانیه، واقفیه و فطحیه.

سنّی

اهل سنت و جماعت معتقدند محمد، پیامبر اسلام، پس از خود جانشینی تعین ننمود و بعد از فوت محمد مسلمانان آن زمان بر اساس شورا و انتخاب چهار تن را به عنوان خلیفهٔ مسلمین انتخاب نموده‌اند. ابتدا در سقیفهٔ بنی ساعده، ابوبکر را که از صحابه (یاران) و نزدیکان محمد بود و در میان مسلمانان محبوبیت و اعتبار زیادی داشت، برای خلافت بعد از محمد بر جامعه نوبنیاد مسلمانان انتخاب کردند. به باور سنّیان پس از ابوبکر، عمر، عثمان و علی خلفای مسلمین هستند.
مذهب اهل سنت در دو مکتب اصلی اعتقادی یعنی اشعری و ماتریدی واز لحاظ علوم فقهی به چهار مذهب فرقی حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی تقسیم می‌گردد.

کتاب مقدس

نخستین سوره از قرآن کتاب محمد پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم)
قرآن، کتاب مقدس مسلمان است و به زبان عربی نوشته شده‌است، که طبق مندرجات آن و باور مسلمانان توسط وحی الهی به محمد فروفرستاده شد.
به اعتقاد مسمانان «قرآن وحی نامه اعجازآمیز الهی است، که به زبان عربی واژه به واژه توسط فرشته وحی، جبرئیل، از جانب خداوند و از لوح محفوظ بر قلب و زبان پیامبر اسلام هم اجمالا یکباره و هم کم کم در طول بیست و سه سال نازل شده.»[۸]این کتاب معتبرترین متن دینی نزد مسلمانان است و مسلمانان آن را «معجزه» و «سند اثبات پیامبری» محمد می‌دانند. تمام مذاهب اسلامی بر درستی متن آن اتفاق نظر دارند[نیازمند منبع] و اختلاف در نحوه خواندن متن، تفسیر و احیانا ترتیب آن است. میزان این اتفاق نظر به حدی است، که شیعیان دوازده امامی ایران و وهابیان عربستان از قرآن با رسم الخط واحدی استفاده می‌کنند. مسلمانان روی بی خطا بودن کتاب قرآن تاکید دارند.

مسجدالحرام، مکه

پس از درگذشت محمد و پس از جنگهای رده ( جنگ‌های داخلی اعراب ) برای کنترل نیروی جنگ طلبی اعراب ، به فرمان ابوبکر و عمر ، اعراب به ایران تاختند و طی تقریباً ده سال ایران جز نواحی گیلان و مازندران گشوده شد.

پي نوشت :

1. سایت موسسه گفتگوی ادیان
2. دایرةالمعارف اسلام، مقالهٔ ایمان
3. دین‌های بزرگ جهان – به ترتیب شمار پیروان. بازدید در ۷ اوت ۲۰۰۹.
4. Michael W. Suleiman, Arabs in America: building a new future, Temple University Press, p. 261
5. بررسی مفهوم «اسلام» در قرآن در آخرین شماره از دوماه‌نامه «اخبار ادیان»، ایکنا، خبرگزاری قرآنی ایران
6. ادله عدم تحریف قرآن و تحریف کتاب آسمانی دیگر چیست؟، درگاه پاسخگویی به مسایل دینی
7. سورهٔ بقره، آیهٔ ۱۰۴ و ۳۰ مورد دیگر از ذکر عبارت «اهل کتاب» در قرآن
8.خرمشاهی، بهاءالدین. قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه نامه از بهاءالدین خرمشاهی. ناشرجامی و نیلوفر، ص ۶۵۲

ارسال مقاله توسط عضو محترم سایت با نام کاربری : guniran
/س