چرا نجاشی مفضل بن عمر را تضعیف کرد؟ جواب این تضعیفات چیست؟

علم رجال و بررسی احوال راویان حدیث و تشخیص ثقه و ممدوح بودن و یا ضعیف و مجهول و غیرقابل اعتماد بودن یک راوی، امری تخصصی است و نیازمند خبرویت و اطلاعات دامنه دار و عمیق و سالها تلاش و کوشش است. علمای علم رجال مانند علمای علم اصول فقه هر کدام دارای مبانی و اصول خاص خود هستند که گاه با برخی دیگر از علمای رجال موافق و گاهی موافق است. مثلا ذکر نام راوی در کتابهایی مانند کافی و من لا یحضره الفقیه و تهذیب و استبصار و یا کامل الزیارات و تفسیر قمی برای موثق بودن او در نزد عده ای از علمای رجال کافی است در حالی که عده ای دیگر این معیار را برای موثق بودن راوی کافی نمی دانند و معتقدند راویانی که در این کتاب ها نامشان برده شده ، عده ای موثق و عده ای عادل و عده ای ضعیف و عده ای مجهول و … هستند. و یا در مورد اصحاب اجماع میان علمای رجالی اختلاف نظر وجود دارد و نیز در مورد گروهی که مشهورند به اینکه جز از افراد ثقه روایت نقل نمی کنند. مثل احمد بن عیسی و فضال و جعفربن بشیر و عده ای دیگر اختلاف نظر وجود دارد. و یا در مورد افرادی از روات که محمد بن احمدبن یحیی بن عمران اشعری قمی از آنها روایت نقل می کند نیز انظار و آرای علمای رجال مختلف است. و یا در مورد اصحاب حضرت صادق علیه السلام در رجال شیخ طوسی(ره) اختلاف نظر وجود دارد و نیز در اینکه آیا شیخوخه الاجازه دلیل وثاقت در نزد مستجیز است یا نه، اختلاف نظر وجود دارد.

خلاصه اینکه نمی توان گفت چرا نجاشی فللن راوی مثل مفصل بن عمر را تضعیف کرده است، چون این تضعیف بر اساس ملاکها و ضوابط و مبانی مورد قبول در نزد او است و رجالی دیگری با توجه به مبانی و اصول مورد قبولش او را ثقه و بزرگوار و کاملا قابل اعتماد و از خواص یاران حضرت صادق علیه السلام و مورد اعتماد ایشان می داند. در هر صورت بحث تخصصی و کاملا فنی است و باید مبنا و ملاک و معیار علمای رجالی را در این میان مطالعه کرد و از آنها آگاه شد و آن گاه است که متوجه می شویم هر عالم رجالی بر اساس و ملاک های خود در مورد روات قضاوت کرده به گونه ای که ممکن است بر اساس ملاک ها و مبانی عالم رجالی دیگر، این راوی مورد وثوق نباشد پس جواب تضعیفات یک عالم رجالی مانند مرحوم نجاشی بستگی به ملاک ها و مبانی مورد قبول رجالی پاسخ دهنده دارد.

ر.ک: کلیات فی علم الرجال، آیه الله شیخ جعفر سبحانی