جریان اصحاب سبت در قرآن چیست؟

قرآن کریم در آیاتى چون 47 نساء، 65 بقره و 165 163 اعراف به اصحاب سبت اشاره مى کند: »سبت« یعنى »شنبه« و اصحاب سبت گروهى از بنى اسرائیل بودند که فرمان خداوند درباره ممنوعیت صید ماهى در روز شنبه را زیر پا نهادند و با خشم و عذاب الاهى روبرو شدند. بر اساس روایات، این گروه در شهر ایله یا ایلات (بندرى کوچک در شمال بندر عقبه اردن) در کنار باریکه اى از دریاى سرخ زندگى مى کردند. خداوند، به منظور آزمایش، به آنها فرمان داد از صید ماهى در روز شنبه خوددارى کنند. از سوى دیگر، به جهت شدیدتر شدن آزمون الاهى، ماهى ها در شنبه جلوه گرى خاص داشتند و بسیارى از آن ها تا کنار نهرها و برکه ها پیش مى آمدند. برخى از ساکنان شهر راه نیرنگ پیش گرفتند. آن ها کانال هایى احداث کردند، در روز شنبه، ماهى ها را به آن جا سوق مى دادند و یکشنبه به صید مى پرداختند. یا تورهاى صیادى را شنبه مى گستردند و یکشنبه جمع مى کردند. خداوند آنها را از این عمل بازداشت. آن ها سه گروه شدند: سرکشان و گناهکاران، فرمانبران خاموش که راه اطاعت حق مى پیمودند؛ ولى در برابر گناهکاران ساکت بودند و جمعى که به نهى از منکر و اندرز مردم مى پرداختند. سرانجام عذاب الاهى بر آنان فرود آمد و به مجازاتى دردناک به نام مسخ دچار شدند؛ شکل هایى چون میمون و خوک یافتند و پس از سه روز درگذشتند. در این رویداد، تنها اندرزدهندگان و نهى کنندگان از منکر نجات یافتند و فرمانبران خاموش نیز به کیفر گناهکاران و سرکشان گرفتار شدند. طبق نظر علامه طباطبایى، از این آیات یک سنت عمومى الاهى نیز قابل استفاده است. بر اساس این سنت، سکوت در برابر ستم و گناه، شرکت در گناه شمرده مى شود و خاموشان فرمانبردار نیز چون گناهکاران کیفر پروردگار را تجربه خواهند کرد. منابع: قرآن کریم و تفسیرهاى مجمع البیان، البرهان و المیزان.