مسلما کارکرد صدا و سیما هم مانند سایر دستگاه ها خالی از عیب و نقص نمی باشد, اما با توجه به اهمیت این رسانه و نقش مهم و تأثیرگذار آن بر افکار عمومی , عقاید و نگرش های جامعه و وظایف سنگینی که این رسانه ملی خصوصا بعد از انقلاب در جهت گسترش و تثبیت ارزش های اسلامی و الهی در جامعه و زدودن فرهنگ فاسد پهلوی و مقابله با تهاجم فرهنگی بر عهده دارد رفع مشکلات و معضلات این رسانه و بهبود کیفی و کمی برنامه های آن , آن هم در حدی که زیبنده حکومت اسلامی باشد و بتوان از آن به عنوان یک دانشگاه انسان سازی نام برد از اولویت بسزایی برخوردار می باشد.
اما در مورد انتقاداتی که شما نام بردید باید گفت :
علیرغم وجود برخی مشکلات و معضلاتی که به هیچ وجه زیبنده رسانه ملی نظام اسلامی ایران نمی باشد, صدا و سیمای جمهوری اسلامی دستاوردها و برنامه های بسیار مفید و مثبت و سازنده فراوانی داشته و دارد گذشته از برخی مظاهر نامناسب با ارزش های اسلامی , اکثریت برنامه های صدا و سیما برنامه هایی آموزنده و در راستای تأمین نیازهای متنوع اقشار مختلف جامعه می باشد که البته به واسطه برخی عوامل , هنوز مشکلات و معضلات و نواقص در دستیابی به نقطه مطلوب و برآوردن انتظارات مسؤولین نظام اسلامی و مردم عالیقدر وجود دارد که بخشی از اینها مربوط به وزارت ارشاد و صدا و سیما و اصلاح کارکردهای آن می باشد و بخشی هم مربوط به افراد بیننده و مخاطبین آن می باشد. اما در مورد اول باید گفت که هم در زمان امام که این رسانه ها زیر نظر مشترک قوای سه گانه اداره می شد و چه در زمان حال که نصب و عزل رئیس آن با مقام معظم رهبری می باشد و شورایی مرکب از نمایندگان سه قوه بر سازمان نظارت دارند, خود این بزرگواران انتقادات زیادی به برخی از برنامه های این رسانه داشته , تذکرات متعددی در جهت بهبودبخشی آن داده اند. معظم له در 24 آذر 78 در دیدار شورای عالی انقلاب فرهنگی فرمودند:
((… من به صدا و سیما هفته ای یک بار یا کم تر, اعتراض می کنم و پیغام تند می دهم ; اما صدا و سیما کارهای زیادی به عنوان اسلام انجام داده و برنامه های اسلامی درست کرده است . برنامه های هنری , اسلامی , گزارش و علمی , اگر خطا دارد تلاش هم دارد…))
بنابراین چنین نیست که مقام معظم رهبری هیچ گونه نظارت و کنترل بر این رسانه نداشته باشند بلکه برعکس با توجه به جایگاه و وظایف آن نسبت به این رسانه حساس بوده و اهتمام جدی دارند. مقام معظم رهبری بر همه قوای حاکم و دستگاههای حکومتی از جمله صدا و سیما نظارت دارند، لیکن به دلیل گستردگی تمامی ارکان حکومت و شعاع کارها و فعالیت های آنان، مقام معظم رهبری به طور طبیعی نمی توانند در تمام جزئیات آن فعالیت ها نظارت نمایند. بلکه عمده نظارت ها در بخش سیاست گزاری هاست که دستگاههای حکومتی در مسیر صحیح حرکت کنند اما مصداق ها به طور طبیعی خارج از دید مقام رهبری قرار می گیرد.
علاوه بر آن که مشی رهبری با توجه به ضرورت قانونمند شدن فعالیت های جامعه و نهادینه شدن مسئولیت و پاسخ گوئی قوای حاکم در برابر ملت، مقام معظم رهبری حتی الامکان نظارت می کنند نه دخالت مگر آن که مسئله بسیار حاد باشد که ناچار به مداخله گردند مانند طرح مطبوعات در مجلس ششم نظر ایشان این است که کارها بر روال قانون باشد و دخالتهای استثنایی در حد اقل ممکن قرار گیرد از این رو شورای نظارت بر فعالیت صدا و سیما و نیز گاهی مراجع و مردم به برنامه های آن اعتراض میکنند و رهبری حمایت میکند.
قانون اساسی چهار وظیفه مهم را بر عهده رهبر گذاشته است که عبارتند از:
1. تعیین سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام
2. نظارت بر حسن اجرای سیاست های کلی نظام
3. حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه
4. حل معضلات نظام که از طریق عادی قابل حل نیست از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام. (قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل 110 )
این نکته هم مغفول نماند که مقام معظم رهبری در بسیار موارد به مسئولین تذکر می دهند ولی لازم نیست این تذکرات علنی بوده باعث تضعیف آنان گردد.
نکته دیگری که لازم است به آن توجه شود این است که در عصر کنونی که عصر ارتباطات و فن آوری اطلاعات و از طرفی دشمن در صدد تهاجم فرهنگی است و از جانب دیگر نیز کشور ما از تنوع فرهنگی برخوردار است صدا و سیما بایدبگونه ای باشد که بتواند مخاطبان خود را از پای سی دی ها و اینترنت و احیانا ماهواره به سوی خود بکشد و در این راه تنوع برای مخاطبان امری ضروری است و با این حال به دو گروه باید پاسخگو باشد گروهی که خواهان آزادی بیشتر در صدا و سیما هستند و اگر خواسته های خود را نیابند به طرف ماهواره و … روی میآورند که ضرری بدتر برای جامعه دارد و گروهی از متشرعین که خواستار رعایت تمامی ضوابط شرعی هستند و این وظیفه صدا و سیما که رسانه ملی است و قصد دارد تمام حداکثر مخاطبان را با رعایت حدود شرعی حفظ کند دشوار میکند. و این همان استدلال دفع افسد به فاسد است که برخی ا ز مسئولین صدا و سیما میگویند اگر ما این برنامه های شاد را نگذاریم، بسیاری از مخاطبین به سراغ برنامه های بدتر از قبیل برنامه های ماهواره ای می روند و این خطرش بیشتر است. پس برای پرهیز از زیان بیشتر به زیان کمتر تن در دهیم
البته به نظر می رسد این معیار قابل تأمل و مورد مناقشه جدی باشد چون این امر حد یقینی ندارد یعنی معلوم نیست مرز این گونه تسلیم شدن در مقابل فساد ها به بهانه دفع افسد تا کجاست و آیا نقطه پایانی دارد یا نه؟
وجود این قبیل مشکلات و نقائص وظیفه نیروهای انقلابی و متعهد را در کسب تخصص ها و مهارت های گوناگون , مضاعف می نماید زیرا پاره ای از عوامل این نارسائی ها به کمبود نیروی انسانی و متخصصین متعهد بازمی گردد.
در نهایت باید متذکر شویم که با توجه به تهاجم فرهنگی از طریق ارتباطات و فن آوری پیشرفته به حدی که در آینده ای بسیار نزدیک هیچ مانع و کنترل بیرونی برای دستیابی به این امواج مسموم وجود نخواهد داشت , مطمئن ترین راه برای دورماندن از انحراف و آلوده شدن به گناه , تقویت ایمان و تقوای الهی (کنترل درونی ) می باشد که البته این موضوع به هیچ وجه توجیه کننده مشکلات برخی برنامه های صدا و سیما نمی باشد ولی در مورد مخاطبان حائز اهمیت است اگر صدا و سیما به هر دلیلی برنامه های غیر مفید (اگر نگوییم مضر) پخش میکند ما باید خودمان را در معرض نگذاریم و از وقت و عمر خود استفاده بهتر ببریم.
خلاصه اینکه از طرفی مسئولین صدا و سیما موفقیت خود را در جذب مخاطب میبینند و این کار در گرو تنوع و شادی است که تنوع کارها موجب ایجاد شبکه های مختلف شده است که پر کردن ساعات همه آنها نیازمند هزینه های سنگین و وقت زیاد است از این رو کارها عمدتا با عجله صورت میپذیرد و از کیفیت کار کاسته میشود و از سوی دیگر تنوع مخاطب نیازمند پاسخگویی به نیازهای همه آنهاست وگرنه مخاطب خود را از دست رفته میبینند. و درباره دخالت رهبری باید گفت نظارت ایشان بصورت کلی و سیاست گذاری است و دیدن تک تک برنامه ها نیازمند صدها نفر نیرو است و از سویی ایشان سعی دارند کارها طبق روال قانون ا نجام گیرد و صدا و سیما ناظرانی دارند علاوه بر اینکه مردم و مراجع و … نیز اعتراضات خود را اعلام میکنند.
اما در مورد انتقاداتی که شما نام بردید باید گفت :
علیرغم وجود برخی مشکلات و معضلاتی که به هیچ وجه زیبنده رسانه ملی نظام اسلامی ایران نمی باشد, صدا و سیمای جمهوری اسلامی دستاوردها و برنامه های بسیار مفید و مثبت و سازنده فراوانی داشته و دارد گذشته از برخی مظاهر نامناسب با ارزش های اسلامی , اکثریت برنامه های صدا و سیما برنامه هایی آموزنده و در راستای تأمین نیازهای متنوع اقشار مختلف جامعه می باشد که البته به واسطه برخی عوامل , هنوز مشکلات و معضلات و نواقص در دستیابی به نقطه مطلوب و برآوردن انتظارات مسؤولین نظام اسلامی و مردم عالیقدر وجود دارد که بخشی از اینها مربوط به وزارت ارشاد و صدا و سیما و اصلاح کارکردهای آن می باشد و بخشی هم مربوط به افراد بیننده و مخاطبین آن می باشد. اما در مورد اول باید گفت که هم در زمان امام که این رسانه ها زیر نظر مشترک قوای سه گانه اداره می شد و چه در زمان حال که نصب و عزل رئیس آن با مقام معظم رهبری می باشد و شورایی مرکب از نمایندگان سه قوه بر سازمان نظارت دارند, خود این بزرگواران انتقادات زیادی به برخی از برنامه های این رسانه داشته , تذکرات متعددی در جهت بهبودبخشی آن داده اند. معظم له در 24 آذر 78 در دیدار شورای عالی انقلاب فرهنگی فرمودند:
((… من به صدا و سیما هفته ای یک بار یا کم تر, اعتراض می کنم و پیغام تند می دهم ; اما صدا و سیما کارهای زیادی به عنوان اسلام انجام داده و برنامه های اسلامی درست کرده است . برنامه های هنری , اسلامی , گزارش و علمی , اگر خطا دارد تلاش هم دارد…))
بنابراین چنین نیست که مقام معظم رهبری هیچ گونه نظارت و کنترل بر این رسانه نداشته باشند بلکه برعکس با توجه به جایگاه و وظایف آن نسبت به این رسانه حساس بوده و اهتمام جدی دارند. مقام معظم رهبری بر همه قوای حاکم و دستگاههای حکومتی از جمله صدا و سیما نظارت دارند، لیکن به دلیل گستردگی تمامی ارکان حکومت و شعاع کارها و فعالیت های آنان، مقام معظم رهبری به طور طبیعی نمی توانند در تمام جزئیات آن فعالیت ها نظارت نمایند. بلکه عمده نظارت ها در بخش سیاست گزاری هاست که دستگاههای حکومتی در مسیر صحیح حرکت کنند اما مصداق ها به طور طبیعی خارج از دید مقام رهبری قرار می گیرد.
علاوه بر آن که مشی رهبری با توجه به ضرورت قانونمند شدن فعالیت های جامعه و نهادینه شدن مسئولیت و پاسخ گوئی قوای حاکم در برابر ملت، مقام معظم رهبری حتی الامکان نظارت می کنند نه دخالت مگر آن که مسئله بسیار حاد باشد که ناچار به مداخله گردند مانند طرح مطبوعات در مجلس ششم نظر ایشان این است که کارها بر روال قانون باشد و دخالتهای استثنایی در حد اقل ممکن قرار گیرد از این رو شورای نظارت بر فعالیت صدا و سیما و نیز گاهی مراجع و مردم به برنامه های آن اعتراض میکنند و رهبری حمایت میکند.
قانون اساسی چهار وظیفه مهم را بر عهده رهبر گذاشته است که عبارتند از:
1. تعیین سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام
2. نظارت بر حسن اجرای سیاست های کلی نظام
3. حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه
4. حل معضلات نظام که از طریق عادی قابل حل نیست از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام. (قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل 110 )
این نکته هم مغفول نماند که مقام معظم رهبری در بسیار موارد به مسئولین تذکر می دهند ولی لازم نیست این تذکرات علنی بوده باعث تضعیف آنان گردد.
نکته دیگری که لازم است به آن توجه شود این است که در عصر کنونی که عصر ارتباطات و فن آوری اطلاعات و از طرفی دشمن در صدد تهاجم فرهنگی است و از جانب دیگر نیز کشور ما از تنوع فرهنگی برخوردار است صدا و سیما بایدبگونه ای باشد که بتواند مخاطبان خود را از پای سی دی ها و اینترنت و احیانا ماهواره به سوی خود بکشد و در این راه تنوع برای مخاطبان امری ضروری است و با این حال به دو گروه باید پاسخگو باشد گروهی که خواهان آزادی بیشتر در صدا و سیما هستند و اگر خواسته های خود را نیابند به طرف ماهواره و … روی میآورند که ضرری بدتر برای جامعه دارد و گروهی از متشرعین که خواستار رعایت تمامی ضوابط شرعی هستند و این وظیفه صدا و سیما که رسانه ملی است و قصد دارد تمام حداکثر مخاطبان را با رعایت حدود شرعی حفظ کند دشوار میکند. و این همان استدلال دفع افسد به فاسد است که برخی ا ز مسئولین صدا و سیما میگویند اگر ما این برنامه های شاد را نگذاریم، بسیاری از مخاطبین به سراغ برنامه های بدتر از قبیل برنامه های ماهواره ای می روند و این خطرش بیشتر است. پس برای پرهیز از زیان بیشتر به زیان کمتر تن در دهیم
البته به نظر می رسد این معیار قابل تأمل و مورد مناقشه جدی باشد چون این امر حد یقینی ندارد یعنی معلوم نیست مرز این گونه تسلیم شدن در مقابل فساد ها به بهانه دفع افسد تا کجاست و آیا نقطه پایانی دارد یا نه؟
وجود این قبیل مشکلات و نقائص وظیفه نیروهای انقلابی و متعهد را در کسب تخصص ها و مهارت های گوناگون , مضاعف می نماید زیرا پاره ای از عوامل این نارسائی ها به کمبود نیروی انسانی و متخصصین متعهد بازمی گردد.
در نهایت باید متذکر شویم که با توجه به تهاجم فرهنگی از طریق ارتباطات و فن آوری پیشرفته به حدی که در آینده ای بسیار نزدیک هیچ مانع و کنترل بیرونی برای دستیابی به این امواج مسموم وجود نخواهد داشت , مطمئن ترین راه برای دورماندن از انحراف و آلوده شدن به گناه , تقویت ایمان و تقوای الهی (کنترل درونی ) می باشد که البته این موضوع به هیچ وجه توجیه کننده مشکلات برخی برنامه های صدا و سیما نمی باشد ولی در مورد مخاطبان حائز اهمیت است اگر صدا و سیما به هر دلیلی برنامه های غیر مفید (اگر نگوییم مضر) پخش میکند ما باید خودمان را در معرض نگذاریم و از وقت و عمر خود استفاده بهتر ببریم.
خلاصه اینکه از طرفی مسئولین صدا و سیما موفقیت خود را در جذب مخاطب میبینند و این کار در گرو تنوع و شادی است که تنوع کارها موجب ایجاد شبکه های مختلف شده است که پر کردن ساعات همه آنها نیازمند هزینه های سنگین و وقت زیاد است از این رو کارها عمدتا با عجله صورت میپذیرد و از کیفیت کار کاسته میشود و از سوی دیگر تنوع مخاطب نیازمند پاسخگویی به نیازهای همه آنهاست وگرنه مخاطب خود را از دست رفته میبینند. و درباره دخالت رهبری باید گفت نظارت ایشان بصورت کلی و سیاست گذاری است و دیدن تک تک برنامه ها نیازمند صدها نفر نیرو است و از سویی ایشان سعی دارند کارها طبق روال قانون ا نجام گیرد و صدا و سیما ناظرانی دارند علاوه بر اینکه مردم و مراجع و … نیز اعتراضات خود را اعلام میکنند.