اسلام هشدار می دهد چشم و گوش خود را باز و دلایل و منطق این دین را دقیقا بررسی کنید، اگر شما را قانع نکرد و مجذوب اصالت و واقعیت خود نساخت، در برابرش گردن ننهید: «لا اکراه فی الدین»، ولی هر گاه مسلمان شدید، دیگر نمی توانید از آن باز گردید. اما جوانی که به سن ۲۰ سالگی رسیده و هنوز می خواهد در مورد مسلمان بودنش تحقیق کند چه؟ آیا می تواند پس از تحقیق دین دیگری را انتخاب کند چون تا قبل از آن که متوجه این قضایا نبوده و تقلید کورکورانه داشته اگر شما را قانع نکرد و مجذوب اصالت و واقعیت خود نساخت، در برابرش گردن ننهید یا از ترس اینکه مرتد شناخته می شود باید زوری (ظاهرا) اسلام را قبول کند.

در این زمینه بین عالمان دینی اختلاف نظر وجود دارد. به نظر برخی از آنان مانند آیه الله جوادی آملی ارتداد زمانی مصداق دارد که شخصی با یقین معرفتی اسلام را پذیرفته و با وجود چنین یقینی از اسلام خارج شود. بنابراین کسی که یقین معرفت شناختی ندارد اگر به تحقیق بپردازد حتی اگر منجر به پذیرش دین دیگری شود اصلا مرتد نیست تا حکم مرتد بر او جاری شود.
بسیاری از دیگر فقیهان نیز مانند آیه الله مکارم شیرازی، آیت الله سبحانی و … برآنند که ارتداد مستند به شبهه ، محکوم به حکم ارتداد نیست یعنی اگر کسی در روند تحقیق گرفتار شبهه شد و از اسلام خارج گشت، نمی توان حکم اعدام را بر او جاری ساخت. البته ممکن است فقیهانی هم باشند که هر گونه خروج با علم و عمد یا غیر عمد از دین را محکوم به حکم ارتداد بدانند ولی به نظر می رسد رأی اکثر فقیهان این نباشد.