می خواهم مستحباتی را که انجام می دهم، ارواح پدرم و مادرم و حق دارانم در ثواب آن شریک سازم، بفرمائید که مستحبات را با چه نیتی، به نیابت از چه کسانی و با چه کیفیتی، انجام دهم که ارزش افزوده آن بیشتر و در نتیجه، ارواح والدینم از آنها بهتر و بیشتر و گسترده تر، برخوردار کردند؟

یکى از ویژگى هاى عالم برزخ همین است که میت تا هنگامى که در برزخ بسر مى برد. به کلى از دنیا بریده نمى شود بلکه گاه گاهى با آن ارتباط برقرار مى کند و در روایات به این مسأله تصریح شده چنان که مرحوم کلینى در کافى (ج 3،ص 230) بابى با عنوان «ان المیت یزور اهله» مطرح کرده و روایاتى نیز نقل کرده است. از آن روایات معلوم مى شود که مردگان اعم از افراد با ایمان و حتى افراد بى ایمان نیز گاه گاهى به دیدار خانواده خود مى آیند. در این که هر چند وقتی که بار به دیدار آنها مى آیند طبق روایت بستگى به مقام و منزلت شخص میت دارد. امام صادق(ع) مى فرماید: «ان المؤمن لیزور اهله فیرى ما یحب و یستر عنه ما یکره و ان الکافر لیزور اهله فیرى ما یکرهو یستر عنه ما یحب؛ میت مؤمن هر آینه به دیدار خانواده اش مى آید پس هر چه را که خوشایند باشد مى بیند و آنچه را که خوشایند نباشد از او پوشیده مى شود و کافر نیز به دیدن خانواده خود مى آید پس مى بیند هر آنچه را که ناخوشایند است و هر چه پسندیده و خوب باشد از او پوشیده مى شود». در روایات آمده است که معمولاً روزهاى جمعه و به شکل پرنده اى به دیدار خانواده خود مى آیند، (همان، ح5). اما این که از خانواده و بازماندگان توقع و انتظار دارند، آرى چنین است. چنان که پیامبر اکرم(ص) فرموده اند: «ان ارواح المؤمنین تأتى کل جمعه الى السماء الدنیا بعذاء دورهم و بیوتهم ینادى کل واحد منهم بصوت حزین باکین: یا اهلى و یاولدى و یا ابى و یا امى و اقربائى اعطفوا علینا یرحمکم اللّه … اعطفوا علینا بدرهم او برغیف او بکسوه یکسوکم اللّه من لباسىالجنه…؛ ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مى آیند و روبروى خانه ها می ایستند و هر یک با آواى حزین در حالى که مى گریدمى گوید اى کسان من اى فرزندانم، پدرم، مادرم، نزدیکانم به ما عطوفت کنید. خداى شما را بیامرزد… با درهم پولى یا گرده نانى و یا لباسى در حقما رحم کنید که خدا به شما از لباس هاى بهشتى بپوشاند». در روایات زیادى به مردم سفارش شده که مردگان را فراموش نکنند. چنان که پیامبر اکرم(ص) مى فرماید: «لاتنسوا موتاکم فى قبورهم و موتاکم یرجون احسانکم و موتاکم محبوسون یرغبون فى اعمالکم البر و هم لایقدرون. اهدوا الى موتاکم الصدق والدعا؛ مردگان خود را در قبرهایشان فراموش نکنید و آنها امید به احسان شما دارند و مردگان شما محبوسند رغبت ومیل در کارهاى نیک شما دارند و خود قدرت بر انجام آن ندارند. براى مردگان خود صدقه و دعا هدیه کنید» (آثارالصادقین، ج 21، ص274). براى آگاهى بیشتر ر.ک: 1- منازل الاخره، شیخ عباس قمى. 2- حیات پس از مرگ، على محمد اسدی. از بعضی روایات استفاده می شود که صدقه و کارهای خیر و یا اعمال مستحبی مانند دعا و زیارات که هدیه اموات می شود به آنها می رسد. از جمله مرحوم حاج شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان , ص 317 حدیث صحیحی را از امام صادق (ع ) نقل فرموده که در ضمن آن حدیث این طور آمده «میت شاد و مسرور می شود و گشایش پیدا می کند به دعا و استغفاری که برای او می کنند چنانچه زنده شاد می شود به هدیه که برای او می برند و فرمود که ثواب نماز, روزه , حج , صدقه و سایر اعمال خیر و دعا در قبر میت بر او وارد می شود و ثواب آن برای مرده و کسی که آنها را انجام داده نوشته می شود» البته آنچه نقل شد, عین عبارت مفاتیح نیست بلکه با تصرف در عبارت , لکن همان مضمون است . روایات دیگری نیز در آنجا نقل شده که می توانید مطالعه کنید, بنابراین یقین کنید که آنچه برای اموات خودتان هدیه می کنید در صورتی که اخلاص داشته باشید به آنها می رسد وثوابش در نامه عمل خودتان هم ضبط می شود.
پس از فوت پدر و مادر بهترین خدمتی که فرزند در مورد آنها می تواند انجام دهد این است که اگر حق واجبی بر گردن آنها است آن را از طرف آنها ادا نماید ، مانند بدهکاری به مردم و یا حج واجبی که بر عهده آنها بوده و یا نماز و روزه ای که از آنها فوت شده و یا به هر دلیلی بر ذمه آنها باقی مانده است . اگر حقی بر گردن آنها نبود و از این نظر اطمینان حاصل شد نوبت به انجام خیرات و مبرات به نیت آنها میرسد ؛ قرائت قرآن و هدیه کردن ثواب آن به روح والدین و نیز انفاق و کمک به مستمندان و کمک در هر راه خیر به نیت آنها و حاضر شدن کنار قبر آنها و خواندن فاتحه از اموری است که بر طبق روایات فراوان به حال آنها بسیار سودمند است .
هدیه ثواب عمل به یک میت یا چندین میت اشکال ندارد. آوردن اسم آنها هم بر زبان لازم نیست. همین که در نظرتان باشد که ثواب این عمل را هدیه مى کنید به روح میت یا اموات خاصى، کافى است.