خانه » همه » مذهبی » اگر در برخی شرایط و مواقع یکسری از تفکرات و منویات قلبی که نشات گرفته از حالات شیطانی است مثل احساس غرور، حسادت و … و فردی که به این مشکل دچار شده و بلافاصله پس از متوجه شدن از موضوع از خداوند طلب مغفرت نمایید آیا خداوند او را می بخشد یا خیر؟ چون کنترل این گونه وسواس بسیار سخت است اما اینکه تحت کنترل انسان باشد تا به مرحله عمل نرسد بخت دیگری است که خواهشمندم در این زمینه بنده را نگاه فرمایید؟

اگر در برخی شرایط و مواقع یکسری از تفکرات و منویات قلبی که نشات گرفته از حالات شیطانی است مثل احساس غرور، حسادت و … و فردی که به این مشکل دچار شده و بلافاصله پس از متوجه شدن از موضوع از خداوند طلب مغفرت نمایید آیا خداوند او را می بخشد یا خیر؟ چون کنترل این گونه وسواس بسیار سخت است اما اینکه تحت کنترل انسان باشد تا به مرحله عمل نرسد بخت دیگری است که خواهشمندم در این زمینه بنده را نگاه فرمایید؟

خداوند متعال در سوره مبارکه نجم آیه شریفه 32 به این مطلب اشاره می کند : (نیکوکاران ) کسانی هستند که از گناهان کبیره و اعمال زشت دوری می کنند و اگرگناهی از انها سرزند تنها صغیره است منظور ما بیشتر واژه « لمم » می باشد ، که از بعضی مؤمنان و نیکو کاران سر می زند ، که در اینجا بطور مختصر به آن اشاره می نمائیم ، مفسران برای «لمم » تفسیرهائی ذکر کرده اند بعضی آنرا به « گناه صغیره » و بعضی به « نیت معصیت بدون انجام آن » و بعضی به « معاصی کم اهمیت به تفسیر کرده اند .گاه نیز گفته شده است که «لمم » هر گونه گناه را اعم از صغیره و کبیره شامل می شود مشروط بر اینکه عادت نشده باشد و گاه گاه اتفاق نیفتد وانسان متذکر گردد و توبه کند .
در روایات اسلامی نیز تفسیرهای گوناگون برای این واژه آمده است ، در حدیثی از امام صادق می خوانیم که در تفسیر این آیه فرمود : « منظور گناهی است که انسان به سراغ آن می رود سپس مدتی از گناه خودداری کرده بار دیگر به آن آلوده می شود (او هرگز کار همیشگی او نیست.) (1- اصول کافی – ج 2 کتاب ایمان و کفر – باب لمم ص 320) و در حدیث دیگری نیز از همن امام (ع) می خوانیم : « لمم آن است که انسان به سراغ گناهی رود ، سپس از آن استغفار کند » (2) ( 2- همان ماخذ )
قرائن موجود در آیه نیز گواهی می دهد که « لمم » به معنی گناهانی است که احیاناً از انسان سر می زند ، پس متوجه می شود و آنرا ترک می گوید زیرا استثناء « لمم » از کبائر استثناء متصل است گواهی است بر این معنا بعلاوه در جمله بعد قرآن می گوید :« ان ربک واسع المغفره آمرزش پروردگار تو گسترده است .»
این نیز دلیلی است بر اینکه گناهی از او سرزده که نیاز به غفران پروردگار دارد ، نه تنها قصد و نیت و نزدیک شده به گناه بی آنکه آنرا مرتکب شده باشد .
به هر حال منظور این است که نیکو کاران ممکن است لغزشی داشته باشند ولی گناه برخلاف طبع آنهاست روح و قلب آنها همواره پاک است و آلودگیها جنبه عرضی دارد و لذا به محض ارتکاب گناه پشیمان می شوند و از خدا تقاضای بخشش می کنند ، چنانکه در آیه 201 سوره اعراف می خوانیم :« پرهیزگاران هنگامی که گرفتار وسوسه های شیطانی که پیرامون وجود آنها در گردش است می شوند به یاد خدا می افتند و بینا می گردند (و توبه می کنند)
نظیر همین معنی در آیه 135 سوره آل عمران نیز آمده است که در توصیف « متقین » و محسنین » می فرماید : «آنها کسانی هستند که وقتی مرتکب عمل زشتی شوند ، یا به خود ستمی کنند به یاد خدا می افتند و برای گناهانتان آمرزش می طلبند» اینها همه گواه بر تفسیری است که برای « لمم » گفته شد .در اینجا با حدیث دیگری از امام صادق (ع) این بحث را پایان می دهیم :
که در پاسخ سئوال از تفسیر آیه مورد بحث فرمود : انجام دهند لمم بنده ای است که گاه گناه از او سر می زند ولی طبیعت او نیست » (3) ( 3- اصول کافی ج 2 – ص 32)
در دنباله آیه برای تاکید عدالت پروردگار در مساله پاداش و کیفر از علم بی پایان او که همه بندگان و اعمالشان را فرا می گیرد و سخن می گوید و می فرماید « او نسبت به شما از همه آگاهتر است ، از آن هنگام که شما را از زمین آفرید و در آن موقع که به صورت جنینهائی در شکم مادرانتان بودید .»
آیه فوق نشان می دهد که پروردگار از جزئی ترین مسائل خلقت ورفتار ونیات ما تا کلی ترین آن ، آگاه می باشد که در ادامه آیه می فرماید : « پس خودستائی نکنید واز پاک بودن خود سخن مگوئید ، چرا که او پرهیزگاران را از همه بهتر می شناسد . » نه نیازی به معرفی شما دارد و نه شرح اعمال نیکتان او هم از اعمال شما آگاه است و هم از میزان خلوص نیتتان و حتی شما را از خودتان بهتر میشناسد و از صفات درونی و اعمال برونی به خوبی آگاه است .
درمورد عبارت آیه شریفه ( فلا تزکوا انفسکم ) حدیثی از امام باقر (ع) است که می فرماید : هیچ کس از شما نباید به فزونی نماز و روزه و زکات و مناسک حج و عمره افتخار کند زیرا خداوند پرهیزگاران شما را از همه بهتر می شناسد .»(4)
( 4- نورالثقلین – ج 5 ص 165)
ناگفته نماند که گاه ضرورتهائی ایجاب می کند که انسان خود را با تمام امتیازاتی که دارد معرفی کند ، چرا که بدون آن هدفهای مقدسی پایمال می گردد ، میان اینگونه سخنان ، با خودستائی و تزکیه نفس تفاوت بسیار است .
نمونه این سخن خطبه امام سجاد (ع) در مسجد شام است در آن هنگام که می خواهد خود و خاندانش را به مردم شام معرفی کند تا توطئه بنی امیه در زمینه خارجی بودن شهیدان کربلا عقیم گردد و نقشه های شیطائی آنها نقش برآّب شود . در روایتی از امام صادق (ع) نیز می خوانیم هنگامی که از مساله ستایش خویشتن سئوال کردند فرمود :« گاه به خاطر ضرورتهائی لازم می شود » سپس به دو مورد از سخنان انبیاء که در قرآن آمده است استدلال کرد نخست یوسف که به عزیز مصر پیشنهاد کرد او را خزانه دار کشور مصر کند و افزود : « انی حفیظ علیم » من نگهبان آگاهی هستم » و دیگری در مورد پیامر بزرگ خدا «هود » که قوم خود را مخاطب ساخته گفت :« امین من برای شما خیر خواه امینی می باشم » (5)
پس شناخت دقیق رفتار و صفاتی که از انسان بروز و ظهور می کند ، می تواند مانع بسیاری از انحرافات و کج فهمی ها شده و ما را به ساحل امن و سالم، هدایت کند .
بهتر است شما به آثار ذیل که معرفی می شوند مراجعه کنید ؛
1- معرفت نفس ( 3جلد ) علامه حسن زاد آملی .
2- خودشناسی برای خودسازی آیت ا… مصباج یزدی .
3- پرورش روح شفیعی مازندرانی .
4- معراج السعاده . ملااحمد نراقی .
5- جامع السعاده (علم اخلاق اسلامی ) .ملااحمد نراقی .
6- اخلاق اسلامی (2 جلدی ) آیت ا.. مظاهری .
7- اخلاق مرحوم شبر (ترجمه : جباران ).
8- اخلاق اسلامی شهید آیت ا… دستغیب .
9- قلب در سلیم شهید آیت ا.. دستغیب .
10- آئین زندگانی شهید آیت ا… دستغیب.
منابع:
(1) تفسیری نمونه. ج 22 .ص 540.
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد