تعریف «دین» و «فرهنگ» چیست؟ و چه رابطه ای میان این دو وجود دارد؟

معناداری زندگی انسان در گرو انجام اعمال ورفتارهایی است که در چارچوب نظام ارزشی ویژه یک جامعه, و در راستای باورها ونظام عقیدتی آن جامعه انجام میگیرد, و چون مطابق بینش اسلامی, تنها جهان بینی حق و به تبع آن تنها نظام عقیدتی و ارزشی صحیح دین اسلام است, ما مسلمانان عامل معناداری و جهت دهنده زندگی انسان را دین می دانیم. از این رو فرهنگ بر دین انطباق مییابد. مگر آن که اجزای تشکیل دهنده فرهنگ را کمتر از اجزای تشکیل دهنده دین بدانیم, مثلاً اجزای فرهنگ را صرفاً نظام ارزشی و رفتارهای موجود در جامعه دینی بدانیم که در این صورت فرهنگ زیر مجموعه و تابعی از دین خواهد بود. ناگفته نگذاریم که گاهی ارزشها در کشوری که دارای جامعه دینی است, فربه تر از صرف ارزشهای دینی تعریف می شود, در این صورت دو گونه ارزش خواهیم داشت:
گونه اول ارزشهای ثابت وغیر قابل تغییر که از باورهای دینی سرچشمه می گیرد.
گونه دوم ارزشهای ناشی از آداب ورسوم و قراردادهای اجتماعی که قابل تغییر وعوض شدن هستند. اما پر واضح است که تغییر در دسته دوم گزندی به ارزشهای ثابت وغیر قابل تغییر نمیرساند, چرا که اساساً از دو خاستگاه متفاوت نشأت گرفته اند.
پرسشها وپاسخها، استاد محمد تقی مصباح یزدی