آیا انسان ها در آخرت هم مثل این دنیا از اختیار برخوردارند؟

درباره آن چه سؤال کرده اید توجه به چند نکته لازم است: 1- عالم آخرت نیز مرکب از ماده و مجردات است؛ لیکن ماده آخرت در اوج کمال است و با ماده این دنیا قابل قیاس نیست.
2- آخرت دار قرار و ثبات است؛ اما لازمه آن این نیست که دیگر اختیار نباشد. در جهان آخرت برای مؤمنان و انسان های کامل اختیار هست؛ لیکن اختیار در آخرت با اختیار در دنیا متفاوت است. اختیار در دنیا در دایره تعارضات و تزاحمات قوای باطنی انسان صورت می گیرد؛ مثلاً عقل و شهوت با یکدیگر احکام مخالفی صادر می کنند و اختیار این است که در میان آن دو یکی برگزیده شود. انسان های سست اراده به دنبال تمایلات نفسانی و شهوانی می روند و اراده خود را می بازند؛ ولی انسان های با اراده در برابر طوفان شهوات می ایستند و سر به فرمان حکم عقل و شرع می نهند.
دسته اول در آخرت اختیاری ندارند؛ زیرا در این دنیا آن را یافتند.
دسته دوم در آخرت اختیار دارند؛ ولی اختیار در آن جا مثل این دنیا نیست؛ زیرا دیگر در آن جا میل و شهوت برخلاف عقل حکم نمی کند؛ بلکه غرایز انسان عیناً همان را تمایل پیدا می کند که مطابق خواست خدا و حکم عقل است. بنابراین اختیار انسان تا حدی شبیه به اختیار خداوند می شود که هیچ گونه گرایش باطل ندارد.