چگونگی گفتگو در جلسه اول خواستگارى

در ابتدا باید گفت همسر مورد نظر را نمى توان صرفا با طرح چند سؤل، آن هم در یکى دو جلسه، شناسایى کرد چه این که این جلسات بیشتر جنبه تشریفاتى دارد و طرفین به خاطر برخوردهاى اولیه ممکن است خیلى خوب نتوانند همدیگر را ارزیابى کنند لذا علاوه بر این جلسات گفتگو باید راهکارهاى مطمئن ترى را ضمیمه کرد تا مجموعا به یک نتیجه مطلوب رسید و آگاهانه دست به انتخاب زد به نظر مى آید یکى از بهترین راه هاى شناخت همسر، شناخت خانواده او مى باشد چه این که او محصول یک خانواده است و اگر خانواده مناسب باشد تا حدود زیادى مى توان به محصولات آن نیز اطمینان داشت راه شناسایى خانواده استفاده کردن از افراد با تجربه، آگاه و دلسوز و در عین حال راز دار و امکان پذیر است. بنابراین بعد از این که مجموعه اى از اطلاعات را از طریق خانواده و مشورت با افراد قابل اطمینان به دست آوردید آن گاه نوبت به جلسات حضورى و گفتگو مى رسد طبیعى است که اگر این فرآیند به صورت صحیح و دور از احساسات انجام بگیرد درصد بالایى از اطلاعات لازم را براى انسان فراهم نموده. در جلسات حضورى بیشتر باید توجه به مسائلى مانند تعادل روحى، سلامت جسمانى، قیافه ظاهرى و نگاه کلى فرد به زندگى مورد توجه قرار گیرد براى به دست آوردن تعادل روحى که اهمیت بسیار زیادى دارد باید رفتار فرد را مانند: نحوه سخن گفتن او، انسجام کلامى او. طریقه نشستن و حرکات او مورد توجه قرار گیرد اگر در این گونه امور وضعیت عادى داشت تا حدودى مى توان به تعادل روحى او نیز پى برد.اما موضوعات قابل طرح در گفت و گوى جلسه خواستگارى، مختلف است؛ زیرا افراد عقیده ها، آرزوها و خواسته هاى گوناگون دارند. در نتیجه آنچه که در زندگى براى شما اهمیت ویژه اى دارد و شما براى آن جایگاه و نقش عمده اى در نظر گرفته اید (مانند سبک زندگى، توقعات شما از همسر آینده تان و…) را باید حتما مطرح کنید تا نظر طرف مقابلتان را نیز در رابطه آن بدانید. البته بعضى از مسائل و موضوعات عمومى است و ضرورت دارد جوانان قبل از ازدواج براى آگاهى یافتن از ویژگى هاى جسمانى، روانى، اخلاقى یکدیگر مطرح کنند و درباره آن ها به گفت و گو بنشینند. ناگفته پیداست، این گونه جلسات حتماً باید تحت اشراف خانواده هاى دو طرف صورت گیرد؛ زیرا مذاکره مستقیم و بدون اطلاع خانواده دختر و پسر مطلوب عرف و در اکثر موارد مورد پسند شرع و عقل نیست و به جاى این که زوج جوان را به حقیقت برساند، مایه انحراف و مشکلات دیگر مى شود. بنابراین در این گونه جلسات مى توان درباره مسائل زیر گفت و گو کرد:
1. خط مشى کلى زندگى آینده: براى مثال کسى که مى خواهد زندگى اش براساس اسلام شود. در این جا باید از میزان پاى بندى به ارزش هاى دینى و اخلاقى با هم به تفاهم برسند.
2. اهداف زندگى: هدف هایى که هر کدام از پسر و دختر قصد دارند در زندگى آینده شان دنبال کنند؛ مانند سقف تحصیلات، موقعیت شغلى، خوب است مورد گفت و گو قرار گیرد. براى مثال تا چه اندازه به ادامه تحصیل علاقه مند است و مشکلات تحصیل را تحمل مى کند؟ جایگاه اجتماعى را داراى چه اهمیتى مى داند؟ از نظر اقتصادى و مالى به چه سطحى مى اندیشد و حداقل و حداکثر چقدر است؟
3. چگونگى رابطه با خانواده و بستگان: براى مثال؛ چه اندازه به رفت و آمد با اقوام و خویشان و نیز دوستان اهمیت مى دهد؟ و بر آن اصرار مى ورزد؟ به آداب و رسوم فرهنگى و اجتماعى رفتار با بستگان چقدر پاى بند است؟
4. خواسته ها و انتظارهاى دو طرف از یکدیگر چیست؟ و تا چه حد حاضرند نسبت به همدیگر گذشت داشته باشند.
5. گفت و گو درباره دورنماى فرزندارى و چندفرزندى و شیوه تربیت فرزندان و مسؤلیت تربیت فرزندان مى تواند در ایجاد علاقه به یکدیگر و امید به زندگى آینده بسیار کمک کند.
6. نقص هاى جسمانى و بیمارى هاى مزمن احتمالى یکدیگر.

سؤالات قابل طرح در جلسه خواستگارى

ابتدا لازم است چند نکته یادآورى شود:
1. در طول جلسات به تکرّر و گونه هاى مختلف سؤالات را بپرسید تا هرگونه اشتباه و یا مخفى کارى آشکار شود.
2. لازم نیست همه این سؤالات را عینا بپرسید. سؤالاتى را بپرسید که براى شما مهم باشند و بتوانید از جواب او نتیجه اى بگیرید.
3. سؤالات به شکلى مطرح شده تا شما بتوانید همزمان خصوصیات مثبت و منفى را با هم متوجه شوید. ممکن است از خصیصه منفى شخص سؤال شده باشد ولى شما مى توانید با فقدان آن حداقل این اطمینان را حاصل کنید که فرد به سمت مثبت آن گرایش دارد.

الف. سؤالات مذهبى
1. سخت ترین لحظه زندگى تان چه وقت بوده و شما چه کار کرده اید؟ (جزع و فزع، ناشکرى، صبر، توکل به خدا، ناراحت و پریشان و…).
2. وقتى همه راه ها به روى شما بسته مى شود چه مى کنید؟
3. در مشکلات چه قدر به ائمه اطهار: توسل مى جویید؟ اصلاً چرا توسل مى کنید؟ در توسل چه نتیجه اى گرفته اید؟
4. بیشتر چه مواقعى دعا مى کنید؟
5. با کدام ادعیه مفاتیح انس دارید؟
6. در کدام یک از جلسات مذهبى شهر شرکت مى کنید؟ تا چه حد؟
7. چه اتفاقى بیفتد نماز را به تأخیر مى اندازید یا نمى خوانید؟
8. تا حالا نماز خواندن را به کسى توصیه کرده اید؟
9. آیا در نماز جماعت و جمعه شرکت مى کنید؟ روز تعطیل (جمعه) را چگونه مى گذرانید؟
10. به نظر شما دادن خمس و زکات چقدر اهمیت دارد؟ آیا تا به حال خمس داده اید؟ خانواده تان چقدر مقیّد به دادن خمس هستند؟
11. آیا خود انسان مى تواند احکام و مسائل شرعى را تشخیص دهد؟ (مرجع تقلید)
12. مرجع تقلید دارید؟ چگونه از احکام شرعى مطلع مى شوید؟
13. چه کارهایى را باید نهى از منکر کرد؟ در چه مسائلى باید امر به معروف کرد؟
14. اگر کسى شما را امر به معروف و نهى از منکر کرد چه عکس العملى نشان مى دهید؟
15. به چه موسیقى هایى علاقه دارید؟
16. نظرتان در مورد برنامه هاى رادیو و تلویزیون چیست؟ بیشتر تمایل دارید از کدام برنامه ها استفاده کنید؟
17. در مجالس عروسى که شرکت مى کنید چگونه شادى مى کنید؟
18. پوشش را در چه چیزهایى مى دانید؟
19. چه پوششى به نظر شما حجاب است و مناسب است؟
20. آیا چادر به نظر شما اصلاً حجاب مناسبى است؟
21. اگر کسى بى حجاب است، بى حیا هم هست؟
22. حیا را در چه چیزى مى بینید؟ به نظر شما حیا چیست؟
23. نظر خانواده شما در مورد پوشش تان چیست؟
24. حد نگاه به نامحرم چقدر است؟ شما چه مى کنید؟
25. با دختردایى و پسردایى تان چگونه رفتار مى کنید؟
26. در برابر هر کدام از محارم چه پوششى دارید؟
27. ارتباط با جنس مخالف تا چه حدودى باید باشد؟
28. چرا باید به مکان هاى زیارتى برویم؟
29. روابطتان با جنس مخالف در محل کار به چه شکلى است؟
30. آیا پوشش تان در جاهاى مختلف فرق مى کند؟
31. اگر جایى شما را مسخره کنند و یا مجبور باشید، پوشش تان را عوض مى کنید؟
32. بعضى اوقات انسان مجبور است پوشش را تابع جمع محیط کند این طور نیست؟
33. با زنان و دختران فامیل چقدر راحت هستید؟ با مردان و پسرهاى فامیل چقدر راحت هستید؟

ب. سؤالات شناخت یکدیگر (روحیات، سلیقه ها و علایق)
خصوصیات اخلاقى
1. حساس بودن، کینه ورزى، عدم گذشت؛ چه اتفاقى پیش بیاید شما رفت و آمدتان را با کسى کم یا قطع مى کنید؟ با کسى قطع را به دارید؟ به چه دلیلى؟ از چه رفتارهایى نمى توانید بگذرید؟
2. با کسى که رفتار بدى با شما کند چه مى کنید؟ آیا کسى در زندگى تان هست که او را نبخشیده باشید؟
3. دروغ مصلحتى چه مواقعى جایز است؟
4. صداقت، چه جاهایى از نظر شما صداقت، ساده لوحى است؟ تا چه حدى باید صداقت داشت؟
5. غیبت، چقدر در غیاب کسى صحبت او را مى کنید؟
6. چنانچه طرف مقابل تان برداشت غلطى از رفتار شما داشت چه عکس العملى نشان مى دهید؟
7. معمولاً از چه کسانى قرض مى گیرید؟ این اشخاص چه خصوصیاتى دارند؟
8. عزّت، خوار شدن، با قرض گرفتن یا کمک گرفتن از دیگران موافقید؟ آیا در هر موردى از دیگران کمک مى خواهید؟
9. آیا مشکلات اقتصادى (تنزل حقوق، بیکارى و قرض) خود را با همسرتان درمیان مى گذارید؟
10. عصبانیت، در مقابل پرخاشگرى دیگران چه مى کنید؟ آیا تاکنون کسى حرف بى ربطى به شما زده است؟ چه اتفاقى افتاد توضیح دهید. چه برخوردى با آن کرده اید؟
11. از چه چیزهایى خشمگین مى شوید؟ آیا دیگران شما را فرد عصبانى قلمداد مى کنند؟ چرا؟
12. صبر، لحظات سخت زندگى را چه مدت مى توانید تحمل کنید؟
13. فروتنى؛ اگر بخواهید انسان هاى اطراف خود را اعم از دوستان، فامیل، همکاران از لحاظ خوب بودن رتبه 1 تا 100 بدهید، به خودتان در بین آنها چه رتبه اى مى دهید؟ چرا؟ در برابر خودخواهى دیگران چه عکس العملى نشان مى دهید؟
14. تکبر؛ در مقابل نصیحت و موعظه دیگران چه عکس العملى دارید؟
15. حرص، حسادت؛ وضعیت مالى و امکانات خوب یکى از فامیل چه حسى در شما ایجاد مى کند؟
16. براى درآمد بیشتر، چه راه هایى در نظر دارید؟ چه درآمدى را کافى مى دانید؟
17. بخل، ولخرجى؛ وقتى با دوستان به گردش مى روید، آیا شما قبل از همه دست به جیب مى شوید؟ آیا همیشه شما حساب مى کنید؟
18. مهارت روابط، دوست دارید اگر دیر به منزل آمدید همسرتان چه عکس العملى نشان بدهد؟ چه طور او را قانع مى کنید و یا در چه صورتى قانع مى شوید؟
19. چشم به مال دیگران؛ پیشرفت اقتصادى خانواده تان را چقدر در پیشرفت اقتصادى زندگى خود دخیل مى دانید؟ عدم استقلال = وابستگى، تنبلى.
20. قضاوت یا صبر؛ کسى که مى دانید عملى را انجام داده اما انکار مى کند چه رفتارى مى کنید؟
خصوصیات اخلاقى ـ اجتماعى
1. احترام گذاشتن؛ آیا احترام را مانع صمیمیت مى دانید؟ آیا باید به بچه ها هم احترام گذاشت؟
2. صله رحم؛ با اقوام خود تا چه حد رفت و آمد دارید؟ فکر مى کنید بعد از ازدواج باید بیشتر شود یا کمتر؟
3. آداب معاشرت؛ چقدر به احوال پرسى در مهمانى ها اعتقاد دارید؟
4. احسان به پدر و مادر؛ احترام به پدر و مادر را در چه چیزهایى مى بینید؟ اگر در مسئله اى با پدر و مادرتان اختلاف داشتید چه مى کنید؟
5. اهل مدارا بودن؛ با افرادى که با شما هم فکر نیستند و مجبورید با آنها باشید چگونه رفتار مى کنید؟
6. تمرکز؛ در یک محیط شلوغ چه طور کارتان را انجام مى دهید؟
7. مردم دارى؛ چقدر باید به مردم بها داد؟ چقدر کار مردم را راه مى اندازید؟
8. چاپلوسى؛ تحسین از دیگران با چه دلایلى و چه مقدارى لازم است؟
ج. صفات شخصیتى
1. ساعات برنامه روزانه شما چگونه است؟ (ساعت خواب، ساعت بیدارى، موقع صبحانه خوردن، ساعت مطالعه)
2. گوشه گیرى؛ وقتى براى اولین بار به یک جمعى وارد مى شوید چه مى کنید؟ در جمع فامیل و دوستان چه مى کنید؟
3. گوینده جمع معمولاً کیست؟ چقدر مخاطب قرار مى گیرید و چقدر مخاطب قرار مى دهید؟
4. اراده و قدرت تصمیم گیرى؛ معمولاً چند درصد تصمیم هایتان منجر به عمل مى شود؟ چند درصد تصمیم هاى مهم تان را خود مى گیرید؟ کمک دیگران در تصمیم گیرى شما به چه صورت است؟
5. پشتکار؛ چند درصد کارهایتان را به پایان مى رسانید؟
6. زودرنج؛ از دست چه چیزهایى ناراحت مى شوید؟ آیا احساس مى کنید چیزهاى زیادى هستند که شما را ناراحت مى کنند؟
7. مغرور؛ در تصمیم گیرى ها چقدر از نظریات دیگران استفاده مى کنید؟ چقدر براى کارهایتان احتمال اشتباه کردن مى گذارید؟
8. دهن بینى؛ چقدر حرف مردم برایتان مهم است؟ آیا همیشه قضاوت مردم در مورد شما درست بوده است؟
9. با نشاط؛ اوقات فراغت خود را به چه چیزهایى اختصاص مى دهید؟
10. در مقابل اشتباه دیگران چگونه برخوردى مى کنید؟
11. تا حالا شده کسى به شما بگوید غیبت شما را کرده است چه عکس العملى نشان داده اید؟
12. شما از دیگران چگونه انتقاد مى کنید و دوست دارید از شما چگونه انتقاد کنند؟
13. انتقادپذیرى، خویشتن دارى؛ اگر کسى اشتباهات و عیب هایتان را به شما گفت چگونه برخورد مى کنید؟ اگر پیش دیگران و به شکل بدى گفت چه مى کنید؟
14. خوش بینى؛ به نظر شما آیا با این همه مشکلات و گرفتارى ها، مى توان به یک زندگى متعادل امیدوار بود؟ چقدر مى توان به وقایع و اتفاقات زندگى خوش بین بود؟
15. قاطع بودن؛ وقتى تصمیم آخر را مى گیرید، چه عواملى در منصرف شدن شما مى تواند دخیل باشند؟
16. بدزبانى و ترش رویى؛ در مقابل کسى که بدزبان است، چه رفتارى مى کنید؟ آیا به کسى که ترش روست حق مى دهید.
17. قناعت؛ در صورت گرفتارى مالى در زندگى چگونه خود را تطبیق مى دهید؟
18. اگر اتفاقى براى شما بیفتد که مجبور باشید با نصف درآمد فعلیتان زندگى کنید چه مى کنید و تا چه میزان مى توانید خود را با شرایط تطبیق دهید؟
19. تعطیلات آخر هفته را چه مى کنید؟
20. وسایل ارتباط جمعى چقدر وقت شما را مى گیرد؟ (تماشاى تلویزیون، ماهواره، اینترنت، روزنامه، مجله، رادیو و…)
21. اگر از دست کسى دلخور هستید، چگونه ابراز مى کنید؟ در مورد آن با کسى صحبت مى کنید؟
22. آیا در خانواده یا دوستان فرد سیگارى دارید؟ نظرتان در این مورد چیست؟
23. تا چه حد به آراستگى خود در خانه و یا بیرون اهمیت مى دهید؟
24. در مهمانى ها تا چه اندازه رعایت حال میزبان را مى کنید؟ چه کسى براى رفتن اول پیش قدم مى شود؟
25. خجالتى؛ در جمع چقدر احساس راحتى مى کنید؟
26. وقت هایى که در خانه تنها مى مانید وقت خود را با چه چیزى پر مى کنید؟
27. درک متقابل؛ دوست دارید در مقابل سختى کار شما، همسرتان چه رفتارى داشته باشد؟
28. انتظارات شما از پدر و مادر من در دوران عقد چیست؟
29. هرکس در مواقعى از زندگى دچار خستگى کارى یا فکرى مى شود، در این مواقع معمولاً چه مى کنید و دوست دارید با شما چگونه رفتار شود؟
30. آرامش و خونسردى؛ وقتى کسى دچار حادثه اى مى شود، چه کارى را انجام مى دهید؟
31. آینده نگرى؛ چقدر در برابر بیمارى ها از خود محافظت مى کنید؟ آیا پیش گیرى مى نمایید؟
32. چه چیزهایى در زندگى شما را ناراحت مى کند؟
33. رفیق بازى، وابستگى به والدین؛ در مسافرت ها مایلید به غیر از همسرتان چه کسى باشد و چه کسانى نباشند؟
34. قُد بودن، سخت گیرى؛ چقدر روى حرف خودتان تأکید دارید؟ نظر دیگران در این زمینه چیست؟
توقع داشتن؛ چقدر مى خواهید دیگران شما را در سختى ها و مشکلات درک کنند؟
35. امید داشتن، خوش بینى؛ چقدر به آینده امید دارید؟ چرا؟
در پایان تأکید مى شود که این سؤالات بنا بر اقتضاى محیط، افراد و شرایط تغییراتى مى کند و شما باید با توجه به شرایط خود از این سؤالات استفاده نمایید و از هر بخشى چند سؤال بیشتر پرسیده نشود.