تفیسر آیه ۶۱ سوره واقعه

در آیه 60 سوره واقعه خداوند فرموده است: ما در میان شما مرگ را مقدر ساختیم و هرگز کسى بر ما پیشى نمى گیرد؛ یعنى ما هرگز مغلوب نخواهیم شد واگر مرگ را مقدر کرده ایم نه به خاطر این است که نمى توانیم عمر جاویدان به شما بدهیم.بعد در آیه مورد سؤال مى فرماید: بلکه هدف ما این بوده است تا گروهى را به جاى گروه دیگر و یا به عبارتى عده اى دیگر را جایگزین شما کنیم و شما را در جهانى که نمى دانید آفرینش تازه اى بخشیم.استدلال در دو آیه فوق چنین است: خداوند حکیم که انسان ها را آفریده – و مرتباً گروهى مى میرند و گروه دیگرى جانشین آن ها مى شوند – هدفى داشته است. اگر این هدف تنها زندگانى دنیا بود، سزاوار است عمر انسان جاودان باشد نه این قدر کوتاه و آمیخته با هزاران ناملایمات که به آمدن و رفتنش نمى ارزد. بنابراین، قانون مرگ گواهى مى دهد این جا گذرگاه است نه منزلگاه، پل است نه مقصد. اگر مقصد و منزل بود، باید دوام مى داشت.برخى امثال را جمع مَثَل به معناى صفت گرفته اند و آیه را این گونه معنا کرده اند: ما عاجز نیستیم صفت شما را تبدیل کنیم و شما را در صورتى دیگر در روز رستاخیز زنده کنیم؛ یعنى به صورت هاى آخرتى. در قیامت برخى از کفار به صورت حیوانات محشور مى شوند و مؤمنان در صورت هایى نیکوتر از چهره دنیوى محشور مى گردند. البته تفسیر نخست گویاتر و سازگارتر است 1.
ازاین رو، در این آیات، خداوند با منکران معاد و حشر روز رستاخیز احتجاج مى کند و مى فرماید: شما که خلقت اولیه ما را دیده اید و دریافتید چگونه از نطفه خلق شدید، چگونه خلقت دوباره خودتان را منکر مى شوید و متذکر نمى شوید کسى که در آغاز شما را خلق فرمود برایش آسان تر است که دوباره شما را در قالب جدید بیافریند و محشور کند.
در کافى از امام سجاد(ع) چنین نقل شده است: تعجب است از کسى که منکر خلقت دیگر مى شود در حالى که خلقت اولى را دیده است.2
پى نوشت:
1. برگزیده تفسیر نمونه؛ ج 5، ص 81 و 82؛ المیزان، ج 19، ص 151 و 152؛ تفسیر شریف لاهیجى، ج 4، ص 361 و 362.
2. تفسیر صافى، ج 5، ص 127؛ تفسیر روان جاوید، ج 5، ص 133.