امید به آینده

تقریباً همه انسان ها طالب آینده روشن و توأم با خوشبختى اند و در همین جهت تلاش مى کنند؛ گرچه ممکن است مصداق خوشبختى و سعادت نزد افراد متفاوت باشد. همه انسان ها داراى نوعى شناخت و مجموعه اى از باورهایند؛ به عبارت دیگر، نوع نگرش افراد به زندگى، خواسته هاى جهان بینى و ایدئولوژى آن ها است؛ یعنى هست و نیست ها و باید و نبایدها. بنابراین، هر چه نگرش ها و بینش هاى انسان قوى تر باشد و از ساختار منطقى تر و سازمان یافته تر بهره برد، زندگى اش بارورتر و آینده اش بهتر است و هر چه ساختار فکرى و اعتقادى از انسجام کم تر برخوردار باشد، رفتار انسان غیر منطقى تر و نابهنجارتر خواهد بود و در نتیجه آینده اش از افق هاى روشن دورتر.
با توجه به آن چه بیان شد، رعایت راهکارهاى زیر نقش بسیار مؤثرى در ترسیم آینده روشن خواهد داشت:

1. واقع بینى

انسان باید، بر اساس واقعیت هاى موجود زندگى و امکانات و توانایى هایش، اهدافى براى خود در نظر بگیرد. یکى از مشکلات اساسى افراد، به ویژه جوانان، این است که ایده آل هاشان با واقعیت زندگى فاصله بسیار دارد. این افراد معمولاً در ارزیابى هاى خود دچار نوعى افراط مى شوند و بیش تر بر اساس تخیلات زندگى مى کنند. در نتیجه اهدافشان با استعداد و توانمندى ها همخوانى ندارد، به اهداف خود نمى رسند و با گذشت زمان دچار ناامیدى و سرخوردگى و نهایتاً
افسردگى مى شوند؛ به گونه اى که حتى نمى توانند از حداقل امکانات خود نیز استفاده کنند. بنابراین، یکى از رمزهاى موفقیت واقع نگرى و اجتناب از افراط و تفریط است.

2. استفاده بهینه از وقت و امکانات

با در نظر گرفتن واقعیت هاى زندگى، باید با برنامه ریزى صحیحى امکان بیش ترین بهره ورى از فرصت ها و امکانات را فراهم آورد. لازمه استفاده از فرصت ها و امکانات، شناسایى آن ها است؛ یعنى هر فردی اول باید فرصت هاى مفید و امکانات و توانمندى هاى خود را شناسایى کند ودر مرحله بعد، با تلاش و پشتکار از این سرمایه ها بهره گیرد؛ مثلاً ورود به دانشگاه و قرار گرفتن در کسوت دانشجویى فرصتى بسیار مهم است؛ چنان که دوره جوانى خود از فرصت هاى بسیار ارزشمندى به شمار مى آید. انسان واقع بین و فرصت شناس مى داند همیشه جوان نیست و همیشه فرصت بهره گیرى از دانشگاه برایش فراهم نمى شود. در نتیجه براى دستیابى به آینده اى روشن از این فرصت استفاده مى کند؛ به مهم ترین وظیفه دانشجو، یعنى رشد علمى و معنوى، مى اندیشد و از پرداختن به کارهاى جنبى و حاشیه اى مى پرهیزد.

3. انتخاب دوستان خوب

به تجربه ثابت شده است که دوست، به ویژه در دوران نوجوانى و جوانى، در زندگى انسان نقش تعیین کننده دارد. بسیارى، به رغم امکانات فراوان، به سبب دوستان نامناسب از توانمندى ها و ظرفیت هاى خود بهره نمى گیرند و در سراشیبى سقوط فرو مى افتند.
پسر حضرت نوح(ع) نمونه اى از این افراد است که قرآن داستانش را بیان کرده است. بر اساس آیات قرآن کریم، دوزخیان مى گویند:«کاش فلانى را دوست انتخاب نکرده بودیم»؛ یعنى جهنمى شدن خود را نتیجه دوستى با افراد نامناسب مى دانند. بنابراین، یکى از راه هاى دستیابى به موفقیت انتخاب دوستان مناسب یعنى مؤمن و تلاشگر و وظیفه شناس است.

4. تعیین هدف یا اهداف

مشخص بودن هدف یا اهداف در موفقیت انسان نقش مؤثر دارد؛ زیرا تعیین هدف:
الف) موجب افزایش انگیزه مى شود و انگیزه موتور محرک انسان در فعالیت ها است. اگر انسان انگیزه قوى داشته باشد، بیش تر تلاش مى کند و در نتیجه سریع تر به اهداف خود دست مى یابد.
ب) معیار ارزیابى کارها را فراهم مى آورد و انسان مى تواند خود را ارزیابى کند.
ج) در تعیین جایگاه انسان سودمند است؛ یعنى انسان مى تواند دریابد چه مقدار از راهى را که باید طى کند، پیموده و چه مقدار باقى مانده است.
5. نهراسیدن از شکست ها
زندگى فراز و نشیب هاى بسیار دارد و بیش تر انسان ها شکست را در زندگى تجربه مى کنند. عده اى با شکست خوردن زانوى غم بغل مى گیرند؛ خود را در بن بست مى یابند و دچار ناامیدى مى شوند؛ ولى گروهى از شکست ها نمى هراسند و آن را سکوى پرش خود قرار مى دهند. براى رسیدن به آینده روشن، باید از شکست ها درس آموخت و با شناسایى عوامل ناکامى، آن ها را از مسیر زندگى حذف کرد.
بنابراین، براى دستیابى به آینده اى روشن باید واقع بین، هدفمند، با برنامه و داراى دوستان خوب بود و هرگز از شکست ها نهراسید. البته، در کنار همه این امور، توکل به پروردگار و اهتمام به امور معنوى ضرورت دارد؛ زیرا همه خوبیها در دست خداوند است و یاد او انسان را از امید و آرامش سرشار مى سازد.
یک خلبان برای به پرواز درآوردن هواپیما به برنامه پرواز نیاز دارد. او باید، افزون بر شناخت حدود مسؤولیت خود، از فاصله مبدأ تا مقصد، شمار مسافران و نوع بار، سوخت مورد نیاز، وضعیت هوا، ویژگی های موتور و روش هدایت هواپیما آگاه باشد تا بتواند در شرایط مساعد به درستی تصمیم گیرد و عمل کند.
در سفر زندگی نیز هرکس ناخدای کشتی سرنوشت خویش است و باید با مقصد و راه رسیدن به آن آشنا باشد تا فراز و فرودهای زندگی را با موفقیت پشت سرگذارد؛ به عبارت دیگر، انسان باید اهدافش را برگزیند و در جهت دستیابی به آن ها بکوشد. در غیر این صورت، چون کشتی بی سکان است و مسیر حرکتش را امواج دریا تعیین می کند.
چه بودید؟ چه هستید؟ چه خواهید شد؟
به راستی چه کسی پاسخ این پرسش ها را می داند؟ به خودتان بیندیشید.
ارزیابی صادقانه رویدادهای گذشته مقدمه برنامه ریزی درست آینده است.
تأثیر زندگی گذشته انسان بر زندگی کنونی اش یکسان نیست و می تواند مثبت (قوت و موفقیت) و یا منفی (ضعف و شکست) باشد. برای کسب موفقیت، باید کاستی ها و توانایی های خود را شناخت؛ بر توانایی ها تأکید ورزید و کاستی ها را کاهش داد؛ از اشتباهات و تجربه های ناگوار گذشته عبرت گرفت و آن ها را به وادی فراموشی سپرد؛ به بیان دیگر، باید رویدادهای تلخ گذشته را رها کرد و رخدادهای مطلوبش را به زمان حال تسرّی داد. آنگاه اهداف و آرزوها به وسوسه هایی سوزان و جانکاه تبدیل می شوند و ما را به سوی آینده حرکت می دهند.
بیشتر مردم به دلیل های زیر از آینده خویش بیمناک و ناامیدند:
– عدم دانش و آگاهی
– عدم درک درست
– عدم مهارت در کنترل احساسات
توصیه های عملی زیر، برای چیرگی بر ترس های واهی و یآس از آینده سودمند می نماید.
1- تا وقتی از دانش و درک موقعیت کنونی خویش بهره مندید، می توانید آینده خویش را تصور کنید. اگر برای کنترل احساسات و هیجانات منفی آمادگی دارید، از رویدادهای ناگوار نهراسید و نیرومندانه بر آن ها بتازید. به هر حال، برای چیرگی بر ترس، نخست باید آگاهی خود را گسترش داد.
اگر اکنون ذهن خویش را با دانش و معرفت تغذیه کنید، در آینده از پاداشی سخاوتمندانه برخوردار می شوید. برای حل و فصل مسائل زندگی، از ذهن ناهشیارتان که چون رایانه عمل می کند، بهره گیرید.
2- هر روز را بهترین روز زندگی خود به شمارآورده، به آن عشق ورزید و به تمام رویدادهای خوب، بد و زشتش احترام بگذارید. زندگی موهبتی زیبا است. بی تردید همه ما نمی توانیم پیکاسو، چارلی چاپلین یا انیشتن شویم. اگر همه یکسان آفریده می شدیم، جهان از این همه تنوع سرشار نمی نمود. زندگی چنان بنیاد نهاده شده که بسیاری از رویدادهای آن از کنترل ما بیرون است؛ به بیان دیگر، نظام هستی بر سلسله مراتب قدرت ها و ناهمواری ها استوار است. چه بسا آنچه برای یکی جالب و شیرین می نماید، برای دیگری هرگز نیکو نباشد.
3- با برخورداری از تدبیر درست، همواره می توان موقعیت ها را دگرگون ساخت و کاستی ها را به توانایی و سرمایه تبدیل کرد. گردونه زندگی پیوسته می گردد. به آسمان بالای سرتان بنگرید: لحظه ای آبی است و لحظه ای دیگر آکنده از ابرهای تیره.
4- رویدادهای گذشته با زندگی کنونی تان ارتباط ندارد. ازاین رو، اشتباهات خود را تصحیح کنید و آنچه قابل تغییر نیست از لوح ضمیرتان بزدایید. هر یک از ما طیف گسترده ای از مسائل خُرد و کلان پیش رو داریم، آنچه برنده را از بازنده جدا می کند، چگونگی برخورد با این مسائل است. تنها کسانی پیروزند که از لحظه لحظه عمرشان بهره برند و به روش درست با چالش ها و ناهمواری های زندگی پیکار کنند. پس با مسائل زندگی برخورد جدی داشته باشید و در عین حال، از هر لحظه آن کام جویید.
مفهوم زندگی
زندگی موهبت است بپذیریدش.
زندگی زیبایی است، تحسینش کنید.
زندگی اندوه است، با آن روبه رو شوید.
زندگی تکاپواست، به آن تن دهید.
زندگی شادمانی است، با آن نغمه سر دهید.
زندگی تعهد است ، به آن وفا کنید.
زندگی مصیبت است، بر آن غلبه کنید.
زندگی گرفتاری است، تحملش کنید.
زندگی راز است، کشفش کنید.
زندگی لذت است، از آن بهره گیرید.
زندگی امید است، آرزویش کنید.
زندگی سفر است، به پایانش برسانید.
زندگی مسأله است، حلش کنید.
زندگی هدف است، به دستش آورید.
زندگی وسیله بازی است، با آن بازی کنید.
زندگی نبرد است، جرأت حضور در آن را داشته باشید.
5- هنگام تصمیم گیری در باره مسائل مهم زندگی، اندرز نزدیکان را کورکورانه نپذیرید. البته ادب چنان حکم می کند که به گفتارشان گوش فرا دهید؛ ولی اگر نادرستی پیشنهادها و پندهایشان را آشکارا احساس کردید، به گونه ای گفت و گو را پایان بخشید. آنگاه چشم دل بگشایید، از تجربه دیگران درس بگیرید و نتایج حیرت آور آن را تجربه کنید. ناگفته پیدا است باید مسائل پیچیده را با اهل فن در میان نهاد و از توصیه های خردمندانه شان بهره برد.
6- شما یکی از مهم ترین افراد زمین به شمار می آیید، پس باید به خوبی از اهدافتان آگاه باشید و کوتاه ترین راه رسیدن به مقصد را بدانید. هنگام بالا رفتن از نردبان ترقی، دیگران را در پیمودن این مسیر یاری کنید؛ زیرا مهم ترین پیامد جانبی موفقیت، یاری کردن دیگران است. فراموش نکنید تنها هنگام توانایی می توان به دیگران یاری رساند. در این صورت بی تردید بهترین و دوست داشتنی ترین انسان شمرده می شوید.
کی می خواهید به مقصد برسید؟ چه وقت باید حرکت کنید؟
7- برنامه های آتی خود را تنظیم کنید و جزء جزءِ آن را با دیدگان خرد بسنجید.
واقع بین باشید، چگونه می خواهید به اهدافتان جامه عمل بپوشانید؟
چقدر به درازا می انجامد؟
چقدر سرمایه نیاز دارید؟
با چه مسائلی رو به رو خواهید شد؟
چگونه مسائل خود را حل و فصل می کنید؟
برنامه تان را به طور کامل روی کاغذ بیاورید.
8- وقتی هر بخش از هدفتان جامه عمل پوشید، بی درنگ با علامت ضربدر تحقق آن را روی برنامه مشخص کنید. البته، پیش از هر اقدامی، فراموش نکنید که دیگران می توانند در اجرای برنامه ها بهترین هادی و حامی شما باشند؛ به عبارت دیگر، شما می توانید از: مهارت، اشتباهات، سرمایه و امکانات و روش های دیگران در تحقق اهداف خود بهره گیرید. شما ناگزیرید در هر موقعیتی به طور سنجیده خطر کنید و به ماجرا تن دهید؛ زیرا آنچه باید بیاموزید، در طول مسیر خواهید آموخت. البته یکباره خود را در امواج سهمگین دریا نیفکنید. از عمق کم شروع کنید و به تدریج که مهارت فزون تر یافتید، به عمق بیش تر گام نهید. ناگفته پیدا است، می توانید از اعتماد به نفس و احساس بی نیازی از کمک دیگران سرشار باشید و یکراست به عمیق ترین منطقه یورش برید. در این صورت، یکی از موقعیت های زیر را تجربه خواهید کرد:
1- اگر نتوانید شنا کنید، غرق می شوید. پس ضرورت دارد پیشاپیش برای نجات خود چاره ای بیندیشید. در حقیقت آن که بدون آشنایی به فن شنا و بدون امکانات ایمنی در نقاط عمیق به شنا می پردازد، یک ابله تمام عیار است.
2- ممکن است به رغم عدم مهارت در شنا غرق نشوید؛ زیرا، طبق قانون ارشمیدس، یک جسم غوطه ور در مایع به اندازه آب هم حجمش سبک می شود. بنابراین، اگر در میان تلاطم امواج دریا خونسردی خود را حفظ کنید؛ امکان نجات می یابید.
3- با توسل به مهارتتان در شنا، آسوده خاطر به هر سو که می خواهید می روید. در این موقعیت ایده آل، شما همه چیز را تحت کنترل خواهید داشت.
در پایان سخن، تاکید می شود با ذهنیت مثبت آماده رویارویی با پیامدهای نامنتظره باشید و هرگز از اشتباه نهراسید؛ زیرا هر اشتباهی به شما چیزی می آموزد. افزون بر این، اشتباه پیامد جانبی کردارهای تهور آمیز و مبارزه جویی های جسورانه است. خطا بر ذهن و احساس انسان خوش بین و بالنده تأثیر نمی گذارد. آنچه آدمی را از حرکت باز می دارد، بدبینی و تفکر منفی است.