وجود ، امامت و اثبات امام زمان عجل الله فرجه

یکی از اصول اساسی مکتب تشیع، این است که جهان هستی هرگز بی امام نخواهد بود. بدون وجود امام جریان فیض الهی در قلمرو تکوین و تشریع امکان ندارد، تا جهان باشد و انسان باشد امام نیز خواهد بود. این مسأله بقدری حائز اهمیت است که امام صادق علیه السلام فرمود:و لو کان الناس رجلین لکان احدهما الامام… انّ آخر من یموت الامام؛ اگر تنها دو نفر انسان داشته باشیم یک از آن دو امام خواهدبود و آخرین کسی که می میرد امام است، (اصول کافی، ترجمه حاج سید جواد مصطفوی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، شماره حدیث457). این اصل بر مبنای زیر استوار است:
1. امام واسطه فیض تکوین است؛ اگر امام نباشد، فیض هستی قطع شده، جهان هستی فرو می پاشد، محمد بن فضیل می گوید از حضرت رضا علیه السلام پرسیدم آیا روزی روی زمین بی امام خواهد بود؟ فرمود: نه، گفتم از امام صادق علیه السلام روایت شده که اگر روی زمین بی امام باشد، زمینیا بندگان مورد خشم خداوند قرار می گیرند. فرمود: لا، لا تبقی اذا لساخت؛ نه اصلاً زمینی و بشری نمی ماند، همه از بین می رفتند، (همان، حدیث452).
از این رو بی وجود امام کائنات بی امداد فیض الهی خواهند بود و بدون این امداد همه چیز عدم محض خواهند بود.
به نیم غمزه توانی که قتل عام کنی
خدا نکرده اگر غمزه را تمام کنی
امام مخاطب و حامل قرآن و الهام است، چون قرآن کتاب همیشگی و زنده انسانهاست پس مخاطب حقیقی آن نیز باید همیشه وجود داشته باشد و این مخاطب حقیقی که قلب و روحش بستر و جایگاه وحی است، بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله جز ائمه و امام نمی تواند باشد.جریان زنده و مستمر وحی و الهام و بقای استمرار قرآن و شب با برکت قدر جز با پذیرش وجود کسی که حامل و مهبط و مخاطب آنها باشد، قابل تصور نیست و چنین شخصی همان امام زمان خویش است.
3. امام واسطه دائمی و عامل دوام فیض معرفت است، چنانکه حضرت حق که فیض بخش مطلق است، هرگز فیض هستی را دریغ نمی دارد فیض معرفت را هم هرگز دریغ نخواهد داشت، بنابراین استمرار و دوام فیض معرفت، مستلزم آن است که در هر عصری، کسی که ازبالاترین درجه کمالات بهره مند است، گیرنده و واسطه این امر باشد و این واسطه همان وجود امام در هر عصری است، (در باب این موارد نگا: فلسفه امامت، دکتر سید یحیی یثربی، قم، وثوق، چاپ اوّل، 1378 ش،صص 112 – 127).
بر این اساس وجود امام در هر زمانی لازم است، امّا از آنجا که بنابر دلایل موثق تاریخی یازده امام از این جهان رخت بربسته اند، و بنابر دلایل معتبر و مستند تاریخی امام دوازدهم پا به عرصه وجود نهاده است، حضور و وجودشان لازم و ضروری است و لو در پرده غیبت. و طبق روایات پیامبر عظیم الشأن جانشینانش دوازده نفرند که به غیر حضرت حجت علیه السلام همه به دنیا آمده و از دنیا رفته‌اند و تنها وارث پیامبران و اولیا در پس پرده غیبت امام مهدی علیه السلام خواهد بود و نه کسی دیگر چرا که تمامی نشانه ها و اشارات و توصیه‌های پیامبر مکرم صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام و تصریح پدر بزرگوارشان حضرت امام حسن عسکری علیه السلام خطاب به شخصیت نازنین حضرت حجت علیه السلام می‌باشد.
اعتقاد به امام مهدی موعود علیه السلام از آرای مسلم نزد مسلمانان است. همه مسلمین بر آنند که مهدی علیه السلام که همنام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است در آخرالزمان ظهور می‌کند و دنیا را پر از عدل و داد می‌کند.
دلیل عقلی بر لزوم وجود حضرت مهدی علیه السلام و ظهور ایشان: از زمان رحلت پیامبرصلی الله علیه و آله که خاتم الانبیاء است تا قیامت، آخرین دین، دین اسلام است. و تا زمانی که دنیا بر پا است، تکلیف وجود دارد و مکلفان باید طبق حجت‌هایی که خدای متعال بر آنان قرار داده است، دستورات او را اطاعت کنند؛ از طرفی این مکلفان باید احکام خود را از امام و پیشوایی بگیرند که معصوم علیه السلام باشد و زمین هیچوقت خالی از این حجت معصوم نمی‌باشد. پس آفرینش انسان مکلف بدون وجود انسان کامل معنا ندارد. چه این که امام علی علیه السلام نیز می‌فرماید: «زمین هیچ‌گاه از حجت خالی نیست. حجت خدا یا ظاهر است و آشکارا و یا خائف است و پنهان؛ تا حجت‌ها و برهان‌های خدا باطل نگردد.»(1)
از این رو همواره باید انسان کامل در زمین وجود داشته باشد و از آن جا که شرایط جهان به جایی رسید که حاکمان و مردمان، حضور امام معصوم در جامعه را برنتافتند، تنها راه وجود انسان کامل در زمین و کشته نشدن وی، غیبت او بود. و با آماده شدن شرایط و انسانهای منتظر، امام غایب ظهور خواهد نمود تا مردم را به کمال برساند.
استدلال بر ظهور امام زمان از قرآن کریم: در پاره‌ای از آیه‌های قرآن بشارت‌هایی درباره آینده تاریخ و سرنوشت زمین داده شده است که در تفسیر، امامان معصوم علیه السلام آن زمان را زمان ظهور امام مهدی علیه السلاممی‌دانند. در برخی آیه‌ها وعده تشکیل حکومت جهانی،(2) بسط دین اسلام و غلبه آن بر دیگر ادیان(3)، زمام‌داری صالحان و شایستگان(4) داده شده است.
اما در روایت‌های زیادی نیز بشارت به ظهور امام مهدی علیه السلام داده شده است که به حدّ تواتر می‌رسد. به طور کلی معتبرترین روایت‌ها از عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله تا امام حسن عسکری علیه السلام درباره ظهور امام زمان علیه السلام)، شرایط وعلایم آن و هنگامه تشکیل حکومت جهانی آن امام روایت شده است که حتی در برخی کتاب‌های نوشته شده در قرن اول و دوم هجری ضبط شده و موجود است. مثلاً کتاب مشیخه حسن بن محبوب(5) یا کتاب سلیم بن قیس هلالی(6). این روایت‌ها قرن به قرن در کتاب‌های دانشمندان بزرگ نقل شده تا به قرن حاضر رسیده است. مانند قرن 3 هجری: کتاب المهدی تألیف عیسی بن مهران مستعطف؛ قرن 4: ذکر القائم علیه السلام اثر ابن اخی طاهر(7)؛ قرن 5: کتاب الغیبة شیخ مفید(8) و…
پی‌نوشت‌ها:
1. اصول کافی، ج 1، باب أن الأرض لاتخلو من حجة.
2. «وقاتلوهم حتی لاتکون فتنة ویکون الدین کلّه للّه؛ با کافران جهاد کنید تا هیچ فتنه‌ای در زمین باقی نماند و آیین همه دین خدا گردد.» (سوره انفال، آیه 39)
3. «هوالذی أرسل رسوله بالهدی ودین الحق لیظهره علی الدین کلّه؛ اوست خدایی که فرستاده‌اش را با دین حق به هدایت آفریدگان فرستاد تا بر همه ادیان عالم برتری و غلبه دهد.» (سوره توبه، آیه 33)
4. «ولقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر أن الأرض یرثها عبادی الصالحون؛ همانا ما پس از تورات در زبور نوشتیم که البته بندگان نیکوکار من زمین را به ارث می‌برند.» (سوره انبیاء، آیه 105)
و نیز «وعدالله الذین آمنوا منکم وعملوا الصالحات لیستخلفنّهم فی الارض؛ خدا وعده داده به کسانی که از شما نیکوکار شود در زمین خلافت دهد.» (سوره نور، آیه 55)
5. وفات: 224 هـ. ق.
6. وفات: 70 یا 90 هـ. ق.
7. وفات: 358 هـ. ق.
8. وفات: 413 هـ. ق.
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی