معنای جنتان در سوره الرحمن آیه ۴۶

خدای بزرگ در کتاب مجیدش فرموده است : « و لمن خاف مقام ربه جنتان …» (1) ترجمه : و برای کسیکه از مقام پروردگارش بترسد . باغ بهشت است . در این آیه ، دوزخیان را رها کرده است به حال خود و به سراغ بهشتیها می‌رود و از نعمتهای دلپذیر بی‌نظیر و شوق انگیز بهشت ، قسمتهایی را بر می‌شمرد ، تا در مقایسه با کیفرهای شدید و دردناک دوزخیان اهمیت هر کدام روشن تر گردد و می‌فرماید : هر کس که از مقام پروردگارش بترسد ، دو باغ بهشت است . خوف از خدا یعنی از مواقف ( ایست و بازرسی ) قیامت و حضور در پیشگاه او برای حساب است و یا به معنی خوف از مقام علمی خداوند و مراقبت دائمی او از همه اعمال و رفتار و کردار همه انسانها و مخلوقات عالم است .
و تفسیر سوم آنکه منظور از ترس خدا نه به خاطر آتش دوزخ و طمع در تعمیم بهشت، بلکه تنها به خاطر مقام پروردگار جلال و جبروت خداوند خائف و ترسناک است .
و تفسیر چهارم آنکه ، مقام ، عدالت او است ، زیرا که ذات اقدس پروردگار ، مایه خوف نیست ، بلکه خوف از عدالت اوست و خوف از عدالت او به خوف از اعمال بد ما بر می‌گردد زیرا کسیکه پاک است از محاسبه چه باک است ، در هر صورت این 4 تفسیر با هم تضادی ندارند و ممکن است در مفهوم آیه جمع باشند.
اما جنتان ؟ دو باغ بهشت : ممکن است بهشت اول بهشت مادی و جسمانی باشد و بهشت دوم ، معنوی و روحانی به دلیل این آیه سوره آل عمران « … عند ربهم جنات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها و ازواج مطهر و رضوان من الله » (2)
در این آیه علاوه بر بهشت جسمانی که نهرها از زیر درختانش می‌گذرد و همسران پاک در آن هستند ، از بهشت معنوی که خشنودی خدا است سخن می‌گوید .
تفسیر دیگر آنکه : بهشت اول به عنوان پاداش اعمال به خوبان داده می‌شود و بهشت دوم به عنوان تفضیل و مرحمت الهی ، به این دلیل و این آیه کریمه « لیجزیهم الله احسن ما عملوا و یزیدهم من فضله » هدف این استکه خداوند پاداش بهترین اعمال آنها را بدهد و از فضلش بر آن می‌‌افزاید .
تفسیردیگر : اینکه یک بهشت برای اطاعت ، و دیگری برای ترک معصیت است .
ـ یک بهشت برای ایمان و عقیده و دیگری برای اعمال صالح و مانند آن .
ـ چون مخاطب آیه جن و انس هستند ، هر یک از این دو بهشت به گروهی از آنها تعلق دارد.
ـ خدای بزرگ باغهای متعددی دارد که بهشت‌اند و در اختیار بندگان صالح خود می‌گذارد که در آن رفت و آمد دارند.
همانگونه که دوزخیان در میان آب و آتش سوزان در طوافند و صالحان و نمازگزاران و خوبان در باغهای بهشت در رفت و آمدند .
در هر حال ، هیچ یک از این تفسیرها دلیل خاصی ندارند و در عین حال همه آنها ممکن است در آیه جمع باشد . موفق باشید .
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی