تفاوت نبی و رسول و پیامبر مرسل و غیرمرسل

از سوال شما آنطور فهمیده می شود که فرق رسول با نبی در قرآن چه می باشد یا به عبارتی رسول به چه پیامبری می گویند می توان جواب را چنین آغاز کرد نبی از ماده «نبا» به معنای پیام یا پیام مهم است و پیامبران الهی را از این نظر نبی می گویند که پیام خداوند را به بندگان می رسانند و اطلاق این واژه بر انبیاء بخاطر بلندی مقام و مرتبه آنهاست .رسول در اصل از ماده (رسل ) به گفته راغب در مفردات به معنای حرکت توام با آرامش است و از آنجا که فرستادگان پروردگار به ما می آموزند با آرامش با بندگان خدا برخورد کنند به آنها رسول گفته شده . در روایات متعددی از ائمه اهل بیت «علیه السلام» نقل شده که در برابر این سوال که فرق میان رسول و نبی چیست می فرمودند : ( نبی کسی است که در خواب می بیند { و وحی را از این طریق دریافت می کند } و صدای فرشته را می شنود ولی فرشته وحی را نمی بیند ولی رسول کسی است که هم صدا را می شنود و هم در خواب می بیند و هم فرشته وحی را در بیداری مشاهده می کند )(1) بعضی می گویند نبی کسی است که دریافت وحی می کند خواه موظف به ابلاغ آن باشد یا نباشد ولی اگر افرادی از او سوال کنند حتما پاسخ می دهد اما رسول کسی است که صاحب آئین و امور ابلاغ است .و درخواست نیت جمع میان این معنا و معنای قبل کاملا ممکن است زیرا هر قدر مسئوولیت مردان الهی سنگین تر می شود وحی را به صورت روشنتری دریافت می دارند نبی تنها در خواب می بیند و یا صدای فرشته را می شنود اما رسول شخص او را نیز در بیداری مشاهده می کند .
بعضی نیز رسولان را پیامبرانی می دانند که صاحب آئین جدیدند در حالی که نبی ممکن است صاحب آئین جدید باشد یا نباشد .دقت در آیات در بسیاری از موارد مقام نبوت و رسالت در یک فرد جمع شده است مانند پیامبر اسلام که هم عنوان نبی دارند و هم عنوان رسول مانند آیه« 157»اعراف درباره پیامبر اسلام می خوانیم الذین یتبعون الرسول النبی الامی (2)
ولی در بعضی آیات این دو در مقابل یکدیگر قرار گرفته اند بطوری که نشان می دهد آنها دو مفهوم مختلف اند مانند آنچه در آیه 51 حج آمده است که می فرماید :« و ما ارسلناک من قبلک من رسول و لا نبی» (3) در این صورت بالله نبی کسی باشد که مامور به ابلاغ نیست ولی رسول کسی بوده که موظف به ابلاغ و انذار و بشارت و تلاش و کوشش برای رساندن پیام الهی به مردم بوده باشد از این بیان نتیجه می گیریم این دو. واژه هر کدام دو معنی دارد بنابریک معنا با یکدیگر جمع می شوند و بنا بر یک معنی نقطه مقابل هم هستند سوال کننده محترم امیدواریم با توجه به توضیحات که درباره رسول و نبی داده نیز به خوبی پیامبر مرسل او از غیر مرسل که همان نبی باشد شناخته باشید (4-5)
منابع :
1- اصول کافی ، مرحوم کلینی ؛ج 1 ،ص 176.
2- قرآن مجید آیه 157 اعراف .
3- قران مجید آیه 51 حج.
4- پیام قرآن ج هفتم ، آیت الله مکارم شیرازی ،ص 365.
5- تفسیر المیزان علامه طباطبایی ترجمه فارسی ،ج 16 ،ص 486 ذیل آیه 4 احزاب .
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی