خروج از مکه-حج امام حسین(ع)

برای اینکه مطلب به خوبی روشن شود پاسخ در چند بخش آورده می‌شود: اولاً: این سخن از دیدگاه فقهی مشهور که امام حسین -علیه السلام- حج خود را نیمه تمام گذاشتند، سخن نادرستی است؛ زیرا امام -علیه السلام- در روز هشتم ذی‌الحجه که یوم‌الترویه نام دارد، از مکه خارج شدند. (1)، در حالی که اعمال حج که با احرام در مکه و وقوف در عرفات شروع می‌شود، از شب نهم ذی الحجه آغاز می‌شود؛ بنابراین، امام -علیه السلام- اصلاً در اعمال حج وارد نشده بودند تا آن را نیمه تمام گذارند یا به‌ قول شما از احرام خارج شود.
ثانیاً: اینکه چرا نابهنگام و به صورت ناگهانی مکه را ترک کردند -با اینکه موقعیت تبلیغ اسلام در مراسم حج خوب بود.- چند دلیل دارد:
یک: احتمال خطر جانی:
از برخی عبارات امام حسین -علیه السلام- که در مقابل دیدگاه شخصیتهای مختلفی که با بیرون رفتن آن حضرت از مکه و حرکت به سوی کوفه مخالف بودند، چنین بر می‌آید که امام -علیه السلام- ماندن بیشتر در مکه را مساوی با بروز خطر جانی برای خود می‌دانستند؛ چنانکه در جواب ابن عباس می‌فرمایند: «کشته شدن در مکانی دیگر برای من دوست داشتنی‌تر از کشته شدن در مکه است». در برخی از روایات آمده‌است که عده‌ای با سلاح برای ترور حضرت از طرف یزید به مکه آمده بودند. (2)
دو: شکسته شدن حرمت حرم:
امام حسین -علیه السلام- به این نکته تذکر می‌دادند که نمی‌خواهند حرمت حرم امن الهی با ریخته شدن خونشان در آن شکسته شود؛ گرچه در این میان گناه بزرگ از آن قاتلان و جنایتکاران اموی است.
آن حضرت این مطلب را در برخورد با عبدالله بن زبیر و به گونۀ تعریض‌آمیز نسبت به او به صراحت بیان می‌کنند. ایشان در جواب ابن‌زبیر می‌فرمایند: «ان ابی حدثتی ان لها کبشاً به تحمّل حرمتها فما احب ان اکون انا ذلک الکبش»؛ «پدرم علی -علیه السلام- برای من نقل کرد که در مکه قوچی است که به‌وسیله آن حرمت شهر شکسته می‌شود و من دوست ندارم که مصداق آن قوچ باشم».
منابع:
1. ابی مخفف، وقعه الطف، ص 103.
2. ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج 8، ص159.
3. ابن کثیر، الکامل فی التاریخ، ج 2،ص546.
منابع ارجاعی جهت مطالعه بیشتر:
لهوف، سید بن طاووس.
قیام امام حسین –علیه السلام- ، سید جعفر شهیدی.
بررسی تاریخ عاشورا، محمد ابراهیم آیتی.
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی