امام علی(ع) و بیت المال

حضرت علی(ع) پس از آنکه به حکومت رسید، روزی درباره عطایایی که عثمان به خویشان خود داده بود سخنرانی کرد و فرمود:به خدا سوگند بیت المال تاراج شده را هر کجا که بیابم به صاحبان اصلی آنها باز می گردانم گرچه با آن ازدواج کرده یا کنیزانی خریده باشند زیرا در عدالت گشایش برای عموم است و آن کس که عدالت بر او گران آید تحمل ستم برای او سخت تر است. (نهج البلاغه دشتی، خطبه 15، ص 59)
حضرت علی(ع) همه اراضی و املاکی را که عثمان در اختیار برخی از خانواده و افراد خود کرده بود، مصادره و به بیت المال بازگردانید. (الامام علی(ع)، نوشته عبدالفتاح عبدالمقصود، ترجمه سید محمد مهدی جعفری، ج دوم، ص 348)
افرادی که عثمان به آنان از بیت المال بخشیده بود بسیار هستند. برخی از آنها این افراد هستند: مروان بن حکم، سعد بن عاص، ابوسفیان، عبداله بن سعد بن ابی سرح، حرث بن حکم برادر مروان، حکم بن عاص پدر مروان و عبداله بن خالد بن اسید.(برای آگاهی بیشتر به شرح نهج البلاغه خویی، ج سوم، ص 98، و شروح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 1، ص 198 به بعد مراجعه کنید.)
ابن ابی الحدید می گوید: علی(ع) فرمود: «ای مردم! بدانید هر زمینی و مالی که عثان از بیت المال بخشیده به بیت المال باز گردانده خواهد شد.»(ج 1، ص 269، خطبه 15)
بنابراین علی(ع) آن اموالی را که عثمان به دیگران بخشیده بود، آنها را به بیت المال بازگردانید. البته توجه به این مطلب لازم است که علی(ع) دستور داد کاری که به اموال شخصی خود عثمان نداشته باشند.(شرح ابن ابی الحدید، ج 1، ص 270)