سند و متن حدیث؛ الاعمال بالنیات

از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که «الاعمال بالنیات» و در روایت دیگرى از همان حضرت نقل شده: انّما الاعمال بالنیات و انما لکل امرىء مانوىهمانا اعمال به نیت است و براى هر شخص آن چه قصد کرده مى باشد. مفاد این روایات این است که ارزش عمل انسان به نیّت و انگیزه ى انجام آن است و اگر خداى نخواسته عمل براى خداوند نباشد داراى اجر و ثواب نخواهد بود و به عکس هر چه اخلاص در آن بیشتر باشد ارزش و ثواب آن عمل بالاتر خواهد بود(وسائل الشیعه، ج 1، صص 34 ـ 35).
ناگفته نماند، کاربرد مفاد این گونه روایات در مواردى است که «شکل عمل» در شریعت الهى پذیرفته شده است و درباره درجات ثواب و قبولى اعمال به درگاه خداوند، با توجه به نیت و انگیزه انجام دهند، ارزش گذارى مى شود. و یا در مواردى که «شکل عمل» به گونه اى است که دو گونه تحلیل نسبت به انجام دهنده آن مى توانیم داشته باشیم و او را به عنوان درست کار یا خطاکار معرفى کنیم که سفارش شده: ضع امر اخیک على احسنه کار برادرت را به بهترین نظر قرار بده.
اما در مواردى که «شکل عمل» بر اساس شریعت الهى نیست، انجام دهنده آن نمى تواند با استناد به این گونه احادیث، کار ناسزاوار خود را توجیه کند.