در این باره باید به اقسام کافران و چگونگی محاکمه آنها در قیامت توجه شود:1) کفاری که جاهل قاصرند و نتوانسته اند راه حقیقت و ایمان را – آن چنان که باید – دریابند و از همین رو در کفر خود فرومانده اند. این گروه در قرآن «مرجون لامر الله» معرفی شده اند و بعید نیست نسبت به اعمال صالح خود – در صورتی که با انگیزه های خائنانه همراه نباشد و مثلا بر اساس عواطف پاک انسانی و نوع دوستی باشد – به گونه ای متناسب حالشان پاداش داده شوند. و در صورتی که حق پذیر و دارای قلب سلیم باشند ولی در دنیا به حق دسترسی نداشته اند؛ در صحنه قیامت حق بر آنها عرضه می شود و پس از اعتراف به این که آنچه به دنبالش بودند همین است چه بسا قابلیت راهیابی به بهشت را نیز پیدا می کند.
2) دسته دیگر معاندان و متکبران حق ستیزند. یعنی کسانی که راه حق برایشان آشکار بوده یا می توانستند به خوبی آن را باز شناسند و ایمان آورند ولی در برابر راه خدا از روی عمد و علم به مبارزه و پیکار برخاسته و بر گمراهی خود تعصب و لجاجت ورزیده اند. این گروه به کلی حسن فاعلی را از دست داده اند و گرفتار چنان ظلم عظیمی گشته اند که هیچ عمل نیکی برایشان سودمند نیست. از این رو قرآن مجید درباره آنان می فرماید: «فلانقیم لهم یوم القیامة وزنا؛ در قیامت برای آنان میزان سنجش کردار قرار نمی دهیم» کهف، آیه 105). زیرا وضع آنان بدتر از آن است که این اعمال جزئی برایشان سودمند افتد.
2) دسته دیگر معاندان و متکبران حق ستیزند. یعنی کسانی که راه حق برایشان آشکار بوده یا می توانستند به خوبی آن را باز شناسند و ایمان آورند ولی در برابر راه خدا از روی عمد و علم به مبارزه و پیکار برخاسته و بر گمراهی خود تعصب و لجاجت ورزیده اند. این گروه به کلی حسن فاعلی را از دست داده اند و گرفتار چنان ظلم عظیمی گشته اند که هیچ عمل نیکی برایشان سودمند نیست. از این رو قرآن مجید درباره آنان می فرماید: «فلانقیم لهم یوم القیامة وزنا؛ در قیامت برای آنان میزان سنجش کردار قرار نمی دهیم» کهف، آیه 105). زیرا وضع آنان بدتر از آن است که این اعمال جزئی برایشان سودمند افتد.