گمراهی عوامل متعددی دارد که می توان در یک طبقه بندی کلی آن را به عوامل داخلی و بیرونی تقسیم کرد:
عوامل داخلی:
نیرویی از هواهای نفسانی و نفس اماره؛ نیاندیشیدن و تحصیل نکردن معرفت، خودپسندی، مکدر ساختن قلب و دل با ارتکاب گناهان، تعصب، لجاجت و تقلید کورکورانه.
عوامل بیرونی:
شیطان های انس و جن، جاذبه های فریبنده دنیا، اطاعت از طاغوت ها و سد کنندگان راه خدا و همنشینی با منحرفان. راه حل گمراهی مبارزه با عوامل گمراهی است؛ بایستی هم از درون و هم از بیرون عوامل گمراهی را کنار زد تا نور هدایت در دل بتابد. برای هدایت کردن فرد گمراه در آغاز بایستی عوامل گمراهی او را شناخت و آن گاه مناسب با آن اقدام کرد. مثلاً کسی که مسائل فکری دارد را بایستی با منطق و دلیل متقاعد کرد ولی کسی که از نظر فکری مشکل ندارد ولی در عمل لغزش دارد را بایستی با هشدار و بیان آثار گناه از گناه بازداشت.