معنای حکم

«حکم»، عبارت است از انشاى مجتهد جامع شرایط، از روى موازین شرعى در موضوعات جزئى؛ از قبیل: ثبوت اول ماه، تعیین سرپرست، تعیین متولى، رفع خصومت بین مردم و… این حکم، بر تمامى مکلّفان – حتى مجتهدان – حجت است و همه باید از این حکم پیروى و اطاعت کنند و هیچ مجتهدى نمى تواند حکم او را نقض کند؛ مگر آنکه به اشتباه و خطاى او پى ببرد. منظور از حکم، صرف خبر و اعلام نیست؛ بلکه باید لفظ «حَکَمْتُ» و مانند آن به کار رود. منظور از حاکم در رساله هاى عملیه، همان مجتهد جامع شرایط فتوا است.مبانى تکملة المنهاج، کتاب القضاء، ص 3؛ التنقیح فى شرح العروة الوثقى، کتاب الاجتهاد و التقلید، م 57 و 68؛ العروة الوثقى، م 57؛ توضیح المسائل مراجع، م 7.