فلسفه عزاداری محرم

مسأله انسان سازى، جامعه سازى و انتقال فرهنگ شیعى به نسل بعد در مجالس امام حسین(ع)، قوى تر نیز مى باشد؛ زیرا ماهیت قیام امام حسین(ع) و نیز آموزه هاى تربیتى، سیاسى، فرهنگى و اجتماعى عاشورا، در تعالى و بالندگى انسان و جامعه چشم گیر بوده و عناصر رویداد کربلا، مؤلفه هاى اساسى و اصلى را در ترسیم فرهنگ شیعى رقم زده است که توسط مراسم سوگوارى به نسل بعد منتقل مى شود. با توجّه به بیانات، سخنان و شعارهاى عاشورا، مى توان عناصر انسان ساز، جامعه ساز و فرهنگ ساز را ملاحظه کرد؛ مواردى چون:
عبادت، ایثار، شجاعت، توکل، صبر، امر به معروف و نهى از منکر، نابودى اسلام در شرایط سلطه یزیدیان، حرمت بیعت با کسى چون یزید، شرافت مرگ سرخ بر زندگى ذلّت بار، اندک بودن انسان هاى راستین در صحنه امتحان، لزوم شهادت طلبى در عصر حاکمیت باطل، زینت بودن شهادت براى انسان، تکلیف مبارزه با سلطه جور و طغیان، اوصاف پیشواى حق، تسلیم و رضا در برابر خواسته خدا، همراهى شهادت طلبان در مبارزات حق جویانه، حرمت ذلّت پذیرى براى آزادگان و فرزانگان مؤمن، پل بودن مرگ براى عبور به بهشت برین، آزادگى و جوانمردى، یارى خواهى از همه و همیشه در راه احقاق حق.در این خصوص نگا: فرهنگ عاشورا، صص 268 – 271؛ حسین، عقل سرخ، صص 77 – 119؛ امام حسن و امام حسین(ع)، صص 116 – 121.
درس آزادى به دنیا داد رفتار حسین بذر همت در جان افشاند، افکار حسین
گر ندارى دین به عالم، لااقل آزاده باش این کلام نغز مى باشد زگفتار حسین
مرگ با عزّت زعیش در مذلّت بهتر است نغمه اى مى باشد از لعل دربار حسین
در عین حال موارد ذیل علاوه بر موارد پیش گفته، مى توانند حکمت عزادارى بر امام حسین(ع) را تبیین کنند:
1. نوعى اعتراض به ظالمان زمان و حمایت از مظلومان جهان؛
2. عامل تقویت حس عدالت خواهى و انتقام جویى از ستمگران؛
3. زمینه ساز اجتماع شیعیان جهت پیروى و دفاع از حق؛