حکم وجوب حجاب

راى پاسخ به نکاتى اشاره مى کنیم:1- به نظر مى رسد حکم ایجاب حجاب در سال ششم هجرت تشریع گردید. شاهد بر آن، آیات سوره نور است که داستان معروف افک در آن آمده است. در همین زمان بود که منافقین و اراذل و اوباش در صدد برآمدند با ایجاد شایعه درباره زنان پیامبر(ص) و با درست کردن مزاحمت هاى راهى براى زنان آزاده به بهانه کنیز انگاشتن آنها قلوب پیامبر و مسلمانان را جریحه دار بکنند. به دنبال این اوضاع و شرایط بود که خداوند آیات مربوط به پوشش را براى بازگویى به امت نازل فرمود.2- آیات مربوط به حجاب در دو سوره از قرآن (نور و احزاب) آمده است. سوره نور، آیه 30 و 31 کیفیت پوشش را بیان مى کند. ابتدا مى فرماید: بگو (اى پیامبر) براى مؤمنین و مؤمنات که نگاه هایشان را کوتاه کنند یعنى هنگام نگاه به یکدیگر به صورت خیره به هم نگاه نکنند. از نگاه به گونه وراندازى و استقلالى پرهیز کنند. آنگاه به زنان مومن خطاب کرده و مى فرماید: {/Bوَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیُوبِهِنَ {w18-22w}24:31/}؛ مى باید روسرى خود را بر روى سینه و گریبان خویش قرار دهند»، (احزاب، آیه 59). هم به این مطلب اشاره دارد. در این آیه چنین آمده است: اى پیغمبر… به زنان مؤمن بگو که جلباب هاى (روسرى) خویش را به خود نزدیک سازند. روشن است که وقتى به زن بگویند روسرى ات را به خود نزدیک کن مقصود این است آن را رها نکن، آن را جمع و جور کن و خود را با آن بپوشان. اطلاعات بیشتر درباره کیفیت خاص پوشش را از همان آیه 31 سوره نور که گذشت بهتر مى توان استنباط کرد.3- صاحب کشاف، وضع زنان را در پیش از نزول آیات حجاب چنین شرح مى دهد: زنان، گریبان هایشان گشاد و باز بود، گردن و سینه و اطراف سینه هاشان دیده مى شد و داخل روسرى ها را معمولاً از پشت سر برمى گرداندند (همان طور که الان بین مردان عرب متداول است) و قهراً قسمت هاى گردن و بناگوش و سینه دیده مى شد، (کشاف، ج 3، ص 231). اما درباره حضور زنان در اجتماع، باید خاطر نشان کنیم که زنان قبل از نزول این آیات چنان نبوده است که مثل مردان با سر باز در معرض اجتماع رفت و آمد بکنند، بنابراین آنچه در جامعه رواج داشت و قرآن به مبارزه با آن برخاست، پدیده بدحجابى بود، نه بى حجابى.
4- چنان که گذشت، افراد هوس باز و اراذل با ایجاد مزاحمت ها باعث دلتنگى زنان مدینه مى شدند. روشن است که با آمدن حکم حجاب و دستور مجازات این گونه افراد به طور طبیعى حضور زنان راحت تر و چشمگیرتر انجام مى شد. خداوند درباره مجازات مى فرماید: «اگر اینها دست از عمل زشت خود برندارند، تو را فرمان مى دهیم که به آنها حمله برى که دیگر جز اندکى در پناه تو نخواهند بود»، (احزاب، آیه 60) بنابراین مى توان گفت تشریع حکم حجاب و به دنبال آن ایجاد امنیت براى زنان، حضور زنان را در جامعه آن روزگار تقویت نمود. 5- این که اقامه نماز و حضور زنان در مسجد چگونه انجام مى گرفت؟ پاسخش این است که وضع زنان در انجام این گونه امور به طور حتم با پوشش همراه بود، گرچه نحوه آن با آمدن آیات فوق تغییر کرد و صورت جدیدتر و کامل ترى به خود گرفت. ازاین رو نمى توان گفت که زنان قبل از نزول آیات فوق با هیچ پوششى نماز مى خواندند و یا در اماکن مقدس و معنوى با همان وضع و شرایطى که در داخل خانه حاضر مى شدند حضور یافته و به سخنان پیامبر(ص) در کنار مردان در مساجد گوش فرا مى دادند. ذکر این نکته خالى از فایده نیست که حجاب در دین هاى قبلى تشریع شده بود گرچه با کیفیتى خاص و انسان هاى مسلمان و موحد از همان اوایل بعثت مانند: على(ع) و خدیجه و… با پوشش لازم و مناسب نماز به پا داشته و در محافل عمومى حاضر مى شدند.
براى آگاهى بیشتر ر.ک:
1- تفسیر المیزان، ج 15، ص 127 به بعد.
2- کشاف، ج 3، ص 227.
3- مسأله حجاب،مرتضى مطهرى.
4- حجاب در ادیان،محمدى آشنانى.