بقعه سید عبدالرضا – چاه پهن دیر
بقعه سید عبدالرضا، در شهرستان دیر، بخش بردخون، دهستان بردخون، حدود ۸۰۰ متری شمال شرق روستای چاه پهن، و روی طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۳۸ دقیقه و عرض جغرافیایی ۲۷ درجه و ۵۱ دقیقه، در ارتفاع ۱۵ متری از سطح دریا واقع شده است. فاصله بقعه تا بندر دیر مرکز شهرستان ۳۵ کیلومتر و در شمال غربی آن قرار دارد. جاده آسفالته بردخون – دیر از حدود صد متری شرق آن می گذرد.
بنای ساده قبلی بقعه که از خشت و گل بود، حدود ۱۰ الى ۱۲ سال قبل تخریب شد و به جای آن، اتاق فعلی با کمک مالی یکی از خیرین چاه پهنی اصل مقیم کویت به نام حاج عبدالله پولادی فرزند محمد فرزند عبدالله و به دست بنایی به نام حاج غلامعلی کشکولی بنا گردید. این اتاق، مستطیل شکل و به ابعاد ۵×۱۰ متر است. دیوارهای اتاق از داخل تا ارتفاع ۵۰ سانتی متر، با سیمان معمولی پوشانیده شده و بقیه سیمان سفید و سپس رنگ آمیزی شده است. ورودی بقعه که از جنس آهن است، در جانب شرقی قرار دارد و در جوانب دیگر، پنجره هایی جهت خنکی هوا نصب شده است.
کف اتاق کاشی کاری و مفروش به موکت بوده و روی دیوارهای داخلی آن، عکس های مختلف مذهبی و ادعیه نصب شده است.
بر فراز اتاق بقعه، گنبدی کوچک و زرد رنگ که در جانبین آن دو گنبد کوچک تر قرار دارد، دیده می شود. در زیر گنبد، ضریحی آهنی به طول 2.55 و عرض 1.5 و ارتفاع 1.80 متر بر روی قبری که ارتفاعش ۴۰ و طول و عرضش ۸۰×۱۹۰ سانتی متر است، نصب گردیده است. این ضریح، پنچ سال قبل با قیمت ۳۰۰ هزار تومان به وسیله نذورات مردمی و به سرپرستی الیاس زارعی اهل جمال آباد کالو در دیر ساخته شده است. قبر سید عبدالرضا، دارای پوشش سرامیک و بدون سنگ نوشته است. در جانب جنوبی اتاق مرقد و متصل به آن اتاق دیگری است که ورودی آن رو به مشرق باز شده و به عنوان آشپزخانه مورد استفاده قرار می گیرد.
مدفون در این بقعه، فردی صاحب کرامت به نام «سید عبدالرضا» است. برخی از کهنسالان، وی را از اقارب امیر جمال الدین فرج مدفون در بردستان میدانند. اگر این گفته صحیح باشد، وی از نوادگان حضرت امام هادی علیه السلام است. ناگفته نماند امیر جمال الدین که نسبش بعد از چند واسطه به امام هادی علیه السلام می رسد، در سال ۳۸۰ (ه. ق) از سبزوار جهت مبارزه با گبر کان و دعوت آنها به اسلام، به منطقه بردستان آمده و بعد از فوت، در جایی که و اکنون بارگاه اوست، دفن می شود. شایسته ذکر است که قول ضعیفی نیز وجود دارد مبنی بر این که سید عبدالرضا از نسل امام کاظم علیه السلام است.
بر اساس نقل شفاهی، سید عبدالرضا برای حفظ جان یا نشر تعالیم اسلام و می در زمانی که چاه پهن در محل فعلی بقعه بوده، وارد روستا شده و در کنار چاهی سنگ و ساروجی، که آبی شیرین داشته و آثارش تا همین اواخر موجود بود، سکونت اختیار می کند. وی سرانجام در همین جا فوت می کند و کنار چاه آب مذکور به خاک سپرده می شود.
سید عبدالرضا، مورد احترام اهالی چاه پهن و دیگر روستاهای همجوار است. ایام پنج شنبه و جمعه به زیارتش می روند و شب های جمعه، دعای پر فیض کمیل در این بقعه برگزار می کنند. در دهه اول محرم، مراسم روضه خوانی در جوار این حرم به وسیله دوستداران برپا می گردد. چون در کنار جاده ساحلی بوشهر – دیر قرار دارد، در طول سال مخصوص ایام اعتدال هوا از دیگر جاهای استان هم برای زیارت و سیاحت به کنار این مکان می آیند.
متولیان بقعه از دیر باز تاکنون، افرادی از خانواده های خالدی و شعرانی بوده اند که هر کدام به نوبه خود، برای حفظ و حراست و نیز آبادانی بقعه، از هیچ کوششی دریغ نکرده اند. در حال حاضر، این بقعه دارای آشپزخانه، منبع آب، سرویس بهداشتی و تعدادی درخت کهنسال سدر (کنار)، کهور و گز است که در فصل تابستان، زائران از سایه های خنک این درختان، بهره می برند. قبرستان روستا در همین جا واقع شده و در فاصله نه چندان دور از بقعه، و در سمت جنوبی آن، رودخانه ای فصلی قرار دارد.
منابع:
١. دکتر محمد حسین پاپلی یزدی، فرهنگی آبادی ها و مکان های مذهبی کشور ص ۱۷۴.
2. غلامحسین هادی نژاد، زیارتگاه های استان بوشهر، دفتر اول، ص ۷۳.
٣. گفتگو با زایر محمد احمد زاده فرزند مختار، ساکن جبرانی، مورخ ۱۳۸۶/8/10
۴. گفتگو با حاج عباس عابدی، معمر، ساکن چاه پهن، مورخ ۱۳۹۰/1/12
۵. گفتگو با حاج عباس زارعی، معمر، ساکن جمال آباد کالو، مورخ ۱۳۹۰/1/12
6. مشاهدات نگارنده، مورخ ۱۳۸۵/5/2
منبع: زیارتگاههای استان بوشهر، دفتر سوم، غلامحسین هادی نژاد دشتی، انتشارات وثوق، چاپ اول، قم، 1388ش، صص 62-59