امامزاده احمد، در شهرستان دشتستان، بخش مرکزی، دهستان دالکی وحدود یک کیلومتری شمال شرقی شهر دالکی قرار دارد. فاصله آن تا مرکز شهرستان، ۲۰ کیلومتر است و روی طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۱۷ دقیقه و عرض جغرافیایی ۲۹ درجه و ۲۶ دقیقه و در ارتفاع ۱۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است. این بقعه، به خاطر واقع شدن میان کوه و نخلستانی خرم و داشتن دو چشمه آب طبیعی، دارای چشم اندازی زیبا و دیدنی است.
 
بنای بقعه، متعلق به دوره قاجاریه و شامل صحن مشجر، ایوان، رواق، گنبد و حرم است. مصالح مورد استفاده از سنگ لاشه و ملاط گچ و ساروج و ابعاد بنا، 17.40 در 16.70 متر است. اطراف بقعه از خارج – به جز ضلع شرقی – تا ارتفاع 120 سانتی متر از سطح زمین، با سرامیک پوشیده شده و بقیه کف مال گچ است. بر دیوار جنوبی آن روی کاشی هایی با زمینه آبی، زیارت عاشورا نوشته شده است.
 
حرم امامزاده، اتاقی به ابعاد ۷ در ۷ متر می باشد که اطراف آن از کف تا ارتفاع 900 سانتی متر، سرامیک کاری شده و سپس کتیبه هایی از کاشی های آبی به ارتفاع 217 و عرض 125 سانتی متر که رویشان آیات و روایات نوشته شده، نصب گردیده است. بقیه دیوارهای حرم که بالاتر از کتیبه هاست، با گچ نازک کاری شده و کف حرم هم کاشی کاری و مفروش به قالی و موکت است. حرم، دارای سه مدخل ورودی به عرض 115 سانتی متر با طاق جناغی است که درون رواق باز می شود. بالای هر مدخل، آیاتی از قرآن مجید روی کاشی های آبی رنگ نوشته شده است. حرم، دارای چهار صفه به ارتفاع ۶ متر است. چهار زاویه اتاق حرم را با ایجاد چهار طاق نمای کوچک به دایره تبدیل نموده و در نتیجه، گنبد کلاه خودی به قطر ۷ و ارتفاع ۴ متر بر آن استوار ساخته اند. این گنبد از خارج بر روی ساقه ای مربع شکل نشسته و نمای خارجی آن، ایزوگام است. در وسط اتاق حرم، قبری هم سطح خاک با سنگ قبری جدید از نوع گرانیت خارجی و بدون ضریح وجود دارد.
 
بقعه، در چهار جهت دارای چهار در آهنی به اندازه های مختلف 280، 177 و 90 سانتی متر است که مستقیما به رواق آن راه می یابد. در هر رواق، حدود چهار طاق گنبدی به فاصله نیم متری از همدیگر اجرا شده است. اجرای این طاق ها با قلوه سنگ، نشان از مهارت معمار دارد. همین امر این بنا را با ارزش می گرداند و باید در فهرست آثار ملی به ثبت برسد.
 
مدفون در این بقعه، امام زاده احمد مشهور به شاهزاده احمد است که نسبش طبق گفته بومیان و نوشته روی سنگ قبر، چنین است: امامزاده احمد شاهزاده احمد بن محمد بن ابراهیم المجاب بن محمد العابد بن امام موسی کاظم علیه السلام. ناگفته نماند که در قدیم، فردی از اهالی کازرون به نام احمد سنگک، در ضلع غربی بقعه، آسیاب آبی داشته و بعد از فوت در کنار بقعه دفن می شود. عده ای به اشتباه شاهزاده احمد را همان احمد سنگک میدانند که البته صحیح نمی باشد.
 
اهالی دالکی، اعتقاد کاملی به این امام زاده دارند. ایام پنج شنبه و جمعه به زیارتش می روند و برخی برنامه های مذهبی و فرهنگی خود را در جوارش اجرا می نمایند.
 
امامزاده، در حال حاضر به صورت هیأت امنایی اداره می گردد و خادم آن، آقای مسلم سرکوردانی است. امامزاده، دارای امکانات رفاهی از قبیل: آب لوله کشی، آشپزخانه، آب سردکن، برق، وضوخانه، سرویس بهداشتی، فضای سبز و جاده آسفالته می باشد.
 
در کنار بقعه، چند قبر از جمله قبر خادم آن، مرحوم محمد سرکوردانی که در سال ۱۳۸۲ خورشیدی فوت شده، دیده می شود. اکثر این قبور، در صحن شمالی جای دارند.
 
منابع:
١. دکتر محمد حسین پاپلی یزدی، فرهنگ آبادی ها و مکان های مذهبی کشور، ص ۲۳۶.
2. ناصر زنگنه، پژوهشی در شناسایی و معرفی بقاع متبرکه استان بوشهر، اج اول، صص ۲۰۸- ۲۰۹.
٣. دکتر محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، دایرة المعارف بقاع متبرکه، ج ۱، ص ۵۶۰.
۴. یادداشت حاج غلامرضا قربانی، فرهنگی و استاد دانشگاه، ساکن خورموج، مورخ ۱۳۹۰/3/26
۵. گفتگو با حاج ابراهیم مهتدی، متولی بقعه، ساکن دالکی، مورخ ۱۳۹۰/3/27
۶. مشاهدات نگارنده، مورخ ۱۳۹۰/3/26
 
منبع: زیارتگاه‌های استان بوشهر، دفتر سوم، غلامحسین هادی نژاد دشتی، انتشارات وثوق، چاپ اول، قم، 1388ش، صص 20-18