روزه داری یکی از آیین های مذهبی مسلمانان در سراسر جهان است که هر ساله مسلمانان در ماه مبارک رمضان آن را انجام می دهند. ماه رمضان  امسال به دلیل شیوع ویروس منحوس کرونا 2019 (COVID-19) بسیار متفاوت از سالهای گذشته است. بیماری همه گیر COVID-19 باعث شده است که ماه رمضان امسال بسیار مهم باشد چراکه این ویروس میلیون ها نفر را در سراسر جهان آلوده کرده و هزاران نفر را به ویژه که دارای بیماری های زمینه ای بوده اند، به کام مرگ برده است. در برخورد با  این ویروس ، رعایت بهداشت و تقویت سیستم ایمنی از روشهای پیشگیرانه موثر محسوب می شود. تغذیه مناسب و رعایت پروتکل های بهداشتی از مهمترین عوامل برای جلوگیری از گفتار شدن به کرونا هستند.

در این مطالعه ، برآنیم  تا اثرات سلامتی روزه داری و تأثیر آن بر سیستم ایمنی بدن در ماه رمضان بررسی کنیم. 

برآورد شده است مسلمانان حدود یک چهارم (1.6 میلیارد نفر) جمعیت جهان را تشکیل می دهند . روزه گرفتن از طلوع تا غروب آفتاب در ماه رمضان (طی 29 یا 30 روز) یکی از آیین های مذهبی مسلمانان محسوب می شود.  روزه داری به معنای پرهیز از نوشیدن و خوردن در دوره های زمانی است که از 13 تا 18 ساعت متغیر است آن هم بسته به فصل و موقعیت مکانی متفاوت است.  از آنجا که ویروس های کرونا در سراسر جهان گسترش یافته است  بسیاری برایشان سوال شده است روزه گرفتن در این وضعیت چگونه باید باشد
. 
این ویروس  اولین بار در سال 2012 در عربستان سعودی از نمونه خلط بیمار مبتلا به ذات الریه گزارش شد . با این حال ، در سال 2019 ، ویروس کرونا ویروس جدیدی به نام COVID-19 ایجاد کرد که در سلول های ریوی، بیماری تنفسی شدیدتری ایجاد شد. چندین ماه از گسترش COVID-19 از چین می گذرد ، اما در چنین مدت کوتاهی به دلیل قابلیت انتشار بسیار زیاد ، بیماری همه گیر رخ داده است .  انسانها نتوانسته اند با موفقیت با این ویروس کشنده مبارزه کنند و میلیون ها نفر در سراسر جهان به این ویروس آلوده شده اند که بسیاری جان خود را از دست داده اند. افراد مسن با مشکلات بیماری زمینه ای و یا نقص ایمنی ، در صورت آلوده شدن به ویروس جان خود را از دست داند. 
 
حال سوالات بسیار زیادی درباره این به وجود آمده که آیا روزه مشکلی برای شخص روزه دار ایجاد می کند و بدن وی را مستعد بیماری کرونا می کند یا خیر. آیا سیستم ایمنی بدن روزه دار دچار ضعف می شود و او را مستعد بیماری ها می کند؟ قرار است به این سوال در این بخش پاسخ داده شود. با ما همراه باشید.

 

اثرات روزه بر سلامتی

مصرف غذاهای پرکالری منجر به چاقی و بعدها بیماری التهابی مزمن می شود که به التهاب درجه پایین معروف است. در این شرایط ، غلظت مشاهده شده سایتوکاین های التهابی معمولاً 2 تا 3 برابر افزایش می یابد. این امر منجر به ابتلا به بسیاری از بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید و بیماری های التهابی مانند مقاومت به انسولین ، تصلب شرایین ، آسیب بافتی مرتبط با انواع مختلف سرطان و بیماری های قلبی عروقی می شود.  با این حال ، مطالعات انسانی و حیوانی نشان داده است که رژیم های غذایی ، به ویژه رژیم هایی که از روزه داری تقلید می کنند ، بسیاری از شاخص های سلامتی را هم در افراد سالم و هم در افرادی که بیماری های مزمن دارند، بهبود می بخشند. اگرچه نتایج ممکن است بسته به نوع الگوهای روزه داری و گونه های مورد مطالعه اندکی متفاوت باشد ، اما همه رژیم های غذایی این چنینی می توانند منجر به یک تغییر اساسی در متابولیسم شوند و ممکن است با برخی از نتایج سلامتی مرتبط باشد. جالب است بدانید ، طی چند سال گذشته ، اثرات مفید برخی از انواع روزه داری مانند کاهش دفعات وعده های غذایی ، محدودیت کالری (به طور معمول شامل 15 تا کاهش 40٪ در مصرف انرژی روزانه با نگهداری از تغذیه)، و روزه یک روز درمیان (به طور کلی شامل 24 ساعت دوره های متناوب روزه با 24 دوره ساعت بصورت آزادانه تغذیه) نشان داده  برای افزایش طول عمر، بهبود حساسیت به انسولین، کاهش اکسیداتیو استرس و التهاب ، و همچنین مرگ و میر ناشی از سرطان و بیماری های قلبی عروقی  موثر باشد. با این حال ، تأثیرات مهم مهم روزه داری ماه رمضان بر سلامتی افراد بدین شرح است:
 

1.  باعث کاهش وزن و کنترل آن در بین افراد دارای اضافه وزن و چاقی می شود .
2.  باعث رخ دادن هموستاز گلوکز در افراد چاق مبتلا به دیابت نوع2 می شود. همچنین موجب کاهش درصد چربی بدن و HbA1c  می شود.
3. میزان تقویت و بهبود عملکرد قلب و تعدیل خطرات قلبی عروقی می شو.
4. ممکن است از سلولهای عصبی در برابر اختلالات پیری (به عنوان مثال ، بیماری آلزایمر و سکته مغزی) محافظت کند.
5. روزه داری باعث کاهش مقاومت به انسولین در مقابل محدودیت مداوم انرژی در بین افراد دارای اضافه وزن و در افراد چاق و غیر دیابتی می شود ، بنابراین ممکن است نقش مهمی در محافظت در برابر سرطان های مرتبط با چاقی داشته باشد ( 33 ).
6. میزان ضربان قلب در حالت استراحت ، انسولین ، سطح گلوکز و هموسیستئین در گردش کاهش می یابد که از نظر خطر بیماری های قلبی عروقی مطلوب است
7. باعث کاهش توده چربی ، کلسترول تام و کلسترول LDL می شود .
8. کاهش فشار خون رخ می دهد.
9. کاهش تری گلیسیریدهای سرم ، کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب وجود دارد
10. سطح کتون در گردش نیز در روزهای ناشتا افزایش می یابد
11. کاهش فاکتور رشد یک شبه انسولین در افراد طبیعی و دارای اضافه وزن گزارش شده است

 

روزه و تاثیر آن بر سیستم ایمنی

مطالعات زیادی در مورد تأثیر روزه داری ماه رمضان بر روی سیستم ایمنی انجام شده است ، که نشان می دهد روزه داری می تواند سیستم ایمنی بدن را بازیابی کند . حداقل 3 روز ناشتایی به بدن این امکان را می دهد که بدن شروع به تولید گلبول های سفید خون جدید کند ، که سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با عفونت تقویت می کند. اگرچه در انسان و حیوانات نشان داده شده است که با روزه داری طولانی مدت تعداد گلبول های سفید خون کاهش می یابد ، اما سلول های خونی با تغذیه مجدد دوباره برمی گردند. به این ترتیب ، 3 روز رژیم روزه داری (یا روزه داری متناوب در ماه رمضان ، تغذیه با محدودیت زمانی و روزه داری متناوب) بدن را مجبور به مصرف گلوکز و ذخایر چربی می کند و مقدار قابل توجهی از گلبول های سفید خون تجزیه می شود. در نتیجه ، تغییرات در بدن باعث می شود سلول های بنیادی سلول های جدید را در سیستم ایمنی بازسازی کنند. نتایج امیدوار کننده مطالعات نشان داده است که سیتوکین های التهابی به عنوان مثال ، IL-1β ، IL-6 و TNF-α) ، مارکرهای استرس اکسیداتیو و پروتئین واکنش پذیر C (CRP) ممکن است با روزه داری ماه رمضان کاهش یابد .
 
از طرف دیگر ، مطالعات مختلف تأیید کرده اند طوفان های سیتوکین یک مکانیسم اصلی ویروس های کرونا است ، که مقادیر زیادی سیتوکین التهابی مانند IFN-α ، IFN-γ ، IL-1β ، IL-6 ، IL-12 ، IL- تولید می کند. 18 ، IL-33 ، TNF-α ، G-CSF ، IP-10 ، MCP-1 ، MIP-1A ، TGF-β و همچنین کموکین هایی از جمله CXCL9 و CXCL10 در برابر عفونت ویروس ایجاد می کند. طوفان سیتوکین باعث ایجاد یک واکنش التهابی سیستمیک غیرقابل کنترل در بیمار می شود که باعث می شود سیستم ایمنی بدن به بدن حمله کند و باعث بیماری هایی مانند نارسایی تنفسی ، سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS) ، نارسایی در چند عضو ، شوک و مرگ (موارد شدید) شود.  بر این اساس ، سازوکار اصلی ویروس COVID-19 طوفان سیتوکین التهابی است. با این حال ، نتیجه گیری شده است که روزه داری ماه رمضان در افراد سالم تأثیر کمی بر روی شاخص های استرس اکسیداتیو (کربونیل های پروتئینی ، 8 ایزوپروستان ، نیتروتیروزین و ترکیبات 4-هیدروکسی سینننال) و التهاب (IL-1β ، IL-6 ، TNF سرم) دارد. -α و پروتئین واکنش پذیر دارد.
 
در اینجا چند پیشنهاد پیشگیری برای افرادی که مشتاق روزه گرفتن تحت شرایط همه گیر COVID-19 هستند ، آورده شده است:
 

1. پایبندی به توصیه های WHO این شامل شستن مکرر دست است. حفظ حداقل یک متر فاصله از دیگران و پوشیدن ماسک.
2. اکثر مراجع دینی همیشه اظهار داشته اند که ، اگر شخصی در زمینه سلامتی مشکل دارد ، بهتر است از روزه داری خودداری کند.
3. هنگام روزه داری از قرار گرفتن در فضای عمومی شلوغ مانند اتوبوس ، مترو و … خودداری کنید.
4. هنگام روزه داری بیشتر استراحت کنید.
5. از رفتن به مکانهای مذهبی برای دعا و نیایش خودداری کنید .
6. ثابت شده است که حمایت از عملکرد سیستم ایمنی بدن و تقویت مقاومت فردی برای مبارزه با COVID-19 ضروری است و مهمترین راههای تقویت و تقویت ایمنی شخصی جلوگیری از مصرف زیاد کالری و انجام برنامه ورزشی مناسب است .

نتیجه گیری

روزه اگر طبق اصول اسلامی و پزشکی به جا آورده شود و تغذیه مناسب صورت گیرد می تواند اثرات خوبی بر روی سلامتی انسان داشته باشد؛ از کاهش وزن گرفته تا کاهش کلسترول و کاهش مشکلات قلبی و افزایش سیستم ایمنی بدن. 

منبع: بخش دین پژوهی راسخون