دندان قروچه چیست؟

به فشار دادن و ساییدن غیر ارادی دندان‌ها روی هم که در طول روز و یا شب اتفاق می‌‌افتد، دندان قروچه می‌گویند. حدود 20 درصد افراد بزرگسال دندان‌های خود را روی هم فشار می‌دهند و دانشمندان معتقدند که این مساله ژنتیکی است. از آنجا که دندان قروچه معمولا حین خواب اتفاق می‌افتد، بسیاری از افراد خودشان از آن بی اطلاع‌اند. دندان قروچه گاهی در طول روز و بیداری هم رخ می‌دهد که معمولا در پاسخ به یک تحریک خاص (مثلا موقع حرص خوردن) می‌باشد.1
 

انواع دندان قروچه

در کل دو نوع دندان قروچه وجود دارد:
 

نوع اولیه

زمانی که علت مشخص پزشکی برای بروز آن وجود ندارد.
 

نوع ثانویه

زمانی که دندان قروچه با اختلالاتی مانند اختلالات روانی (اضطراب و افسردگی)، مصرف داروها (مانند داروهای ضدافسردگی) یا بعضی بیماری ها (مانند پارکینسون) یا آپنه تنفسی (اختلال در تنفس هنگام خواب) همراه است.

در نوع ثانویه معمولا با درمان اختلال زمینه ای مشکل دندان قروچه هم حل می شود. البته در بعضی موارد، دندان قروچه به یک عادت تبدیل می شود و در این حالت با درمان و رفع مشکل زمینه ای باز هم این عادت از بین نخواهد رفت.2
 

علت ها و عوامل مداخله گر در دندان قروچه

هرچند علت‌های دقیق دندان قروچه هنوز مشخص نشده اما سه علت اصلی برای آن در نظر گرفته‌اند که به شرح زیر هستند:

1. جفت نشدن درست دندان‌ها و تماس زودرس بین دندان‌های فک بالا و پایین

2. اختلالات خواب مثل آپنه (وقفه) تنفسی که در این بیماری افراد در خواب، تنفس سختی دارند و خواب‌شان معمولا با خروپف شدید، حرف زدن در خواب و قروچه دندان‌ها همراه است.

3. فشارهای روانی و استرس که مشخصه آن‌ها در این افراد، ناخن جویدن و عصبی بودن است.
 

توجه

مصرف نوشابه‌های حاوی کافئین، قهوه، شکلات، الکل زیاد، مصرف مواد مخدر یا روان گردان، سیگار، برخی بیماری‌ها مثل پارکینسون و وجود کرمک در کودکان نیز می‌تواند از علل مداخله گر در بروز دندان قروچه باشد.1

علائم دندان قروچه

علائم و نشانه های دندان قروچه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ساییدن دندان ها ، که ممکن است به اندازه کافی بلند باشد تا از خواب بیدار شود.

• دندان هایی که مسطح ، شکسته یا لق هستند.

• مینای دندان ساییده شده و لایه های عمیق تری از دندان شما دیده می شود.

• افزایش درد دندان یا حساسیت

• عضلات فک خسته یا محکم یا فک قفل شده ای که کاملاً باز یا بسته نمی شود.

• درد فک ، گردن یا صورت

• درد در گوش اگرچه در واقع مشکل گوش شما نیست.

• سردرد کسل کننده که از شقیقه ها شروع می شود.

• اختلال خواب.3
 

راههای تشخیص دندان قروچه

در طی معاینات منظم دندانپزشکی ، احتمالاً دندانپزشک شما علائم دندان قروچه را بررسی می کند.

در صورت بروز هرگونه علامت ، دندانپزشک در طی چندین مراجعه بعدی به دنبال تغییر در دندان ها و دهان می باشد تا ببیند روند انجام این روند پیشرفت کرده است.
 
اگر دندانپزشک شما مشکوک شود که شما دچار دندان قروچه هستید ، وی با طرح سؤالاتی در مورد سلامت عمومی دندانپزشکی ، داروها ، کارهای روزمره و عادات خواب سعی در تعیین علت آن دارد.
 
برای ارزیابی میزان دندان قروچه ، دندانپزشک شما می تواند موارد زیر را بررسی کند:

حساسیت در عضلات فک شما

ناهنجاری های آشکار دندان مانند دندان های شکسته یا لق

سایر آسیب های مربوط به دندان های شما ، استخوان زیرین و قسمت داخلی گونه های شما ، معمولاً به کمک اشعه X است.

معاینه دندانپزشکی ممکن است سایر اختلالات را که می تواند باعث ایجاد درد مشابه فک یا گوش شود ، از جمله اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) ، سایر مشکلات دندانپزشکی یا شرایط بهداشتی را تشخیص دهد.3

روش های درمان دندان قروچه بزرگسالان

روش‌های مختلفی برای درمان دندان قروچه وجود دارد ولی دو روش عمده برای درمان آن به کار گرفته می‌شود که عبارت‌اند از:
 

1. نایت گارد

بعضی وقت‌ها متخصص برای شما وسیله‌ای به نام نایت گارد می‌سازد که نوعی پروتز متحرک از جنس پلاستیک مقاوم است. نایت گارد با قالب گیری از دندان‌ها ساخته می‌شود و باید شب‌ها در دهان قرار بگیرد. این وسیله جلوی فشارهای نادرست و مضر روی دندان‌ها را می‌گیرد. در بیشتر مواقع دندان قروچه توسط همین محافظ‌ها رفع می‌گردد. البته آن‌ها وضعیت روانی را درمان نمی‌کنند بلکه فقط از صدمه به دندان‌ها و مفصل گیجگاهی – فکی جلوگیری می‌کنند.1
 

2.بیوفیدبک

دستگاه بیوفیدبک که در سال 2001 میلادی اختراع گشت، وسیله‌ای باتری دار است که روی سر قرار می‌گیرد و با حس کردن انقباض عضلات صورت هنگام دندان قروچه صدایی از خود تولید می‌کند. این صدا از درجه‌های کمتر شروع شده و به تدریج بلند می‌شود تا زمانی که دندان قروچه از بین برود. هدف این است که فرد بدون اینکه از خواب بیدار شود، دندان قروچه خود را متوقف کند. حدود 80 درصد افراد بعد از چند بار استفاده از بیوفیدبک تا حدود زیادی کاهش دندان قروچه را تجربه کرده‌اند.1

مدیریت استرس یا اضطراب

اگر دندان های خود را به دلیل استرس به هم می سایید ، ممکن است با یادگیری راهکارهای تقویت آرامش مانند مدیتیشن ، از بروز این مشکل جلوگیری کنید.3
 

تغییر رفتار

به محض فهمیدن که دچار دندان قروچه هستید ، ممکن است با تمرین صحیح موقعیت دهان و فک بتوانید رفتار را تغییر دهید. از دندانپزشک خود بخواهید که بهترین وضعیت را برای دهان و فکتان نشان دهد.3
 

راههای پیشگیری و رفع بروکسیم یا دندان قروچه

اگر بروکسیسم شما به استرس مربوط باشد، مشاوره حرفه ای ممکن است کمکتان کند.شما همچنین می توانید استراتژی هایی را امتحان کنید تا به شما آرامش ببخشد. ممکن است کافئین ها به کاهش محرک ها کمک کنند.در کودکان و بزرگسالان، آسیب دندان مرتبط با بروکسیسم می تواند جلوگیری شود روش معمول، این است که صفحه و پلاک پاز گرفتنی مربوطه را بخرید (یک وسیله دندانی که در شب میگذارید تا مانع شود). گذاشتن صفحه گاز گرفتنی نیز می تواند به کاهش فشار روی عضلات صورت و مفصل فک کمک کند. گذاشتن کمپرس داغ روی عضلات صورت ممکن است به کاهش برخی از دردهای ناشی از فشار بروکسیسم کمک کند.4

عوارض بروکسیم یا دندان قروچه

افراد مبتلا به بروکسیم شدید می توانند مواد پر شده دندانپزشکی را بشکنند و یا به دندان هایشان آسیب برسانند.

کشیدن دندان ها روی هم می تواند لایه های بیرونی مینای دندان را ازبین ببرد و آنها را در معرض عاج دندان قرار دهد. که این می تواند به حساسیت دندان منجر شود.

بعضی از موارد اختلال فکی، همچنین سردرد ناشی از اختلالات تمپوروماندیبولار (tmd) را هنگامی که از صبح بیدار می شوید، نامعلوم میشود.4

پینوشت‌ها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.yjc.ir
3.www.beytoote.com
4.www.namnak.com