هشت سال دفاع مقدس، مجموعه ای از گنجینه های والای انسانی و الهی شامل اخلاق، اعتقادات و معارف ناب اسلامی در تاریخ بشریت است.

رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در این باره فرمودند: «هشت سال دفاع مقدس ما صرفاً یک امتداد زمانی و فقط یک برهه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ زمانی نیست؛ گنجینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی عظیمی است که تا مدت های طولانی ملت ما می تواند از آن استفاده کند، آن را استخراج کند و مصرف کند و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری کند.

حادثه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی عظیم این هشت سال، مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای است از صفات والا، فرهنگ های پسندیده و برگزیده و ممتاز، عقاید و معارف والائی که ملت ما در طول تاریخ ارث برده یا استعدادش را در خودش حفظ کرده بوده، که با انقلاب اسلامی این استعدادها بروز کرد.» [1]

در این نوشتار به گوشه ای از گنجینه های اخلاقی که در دفاع مقدس تبلور یافت اشاره می کنیم. ویژگی هایی که امروز، بیش از هر زمان به آن ها نیاز داریم.
 

معامله با خدا

اولین درسی که رزمنده های دفاع مقدس به ما آموختند درس «خدمت فقط برای خدا» بلکه «زندگی برای خدا» است.

چه چیزی می تواند بهای گرفتن جان در کف دست باشد جز آن که جهاد را ایستادن در صف معامله با خدا بدانی؛ چنان که قرآن کریم می فرماید: «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى‏ مِنَ الْمُؤْمِنینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّة؛ [2] در حقیقت، خدا از مؤمنان، جان و مالشان را به [بهاى‏] این که بهشت براى آنان باشد، خریده است‏.»

این نکته، یکی از مهمترین ارزش های دفاع مقدس است که امروزه متأسفانه بسیاری از ما، از آن فاصله گرفته ایم. این که برای هر خدمتی که انجام می دهیم چرتکه بیاندازیم و حساب و کتاب کنیم تفاوت جدی با چیزی دارد که در دفاع مقدس به تصویر کشیده شد.

این فاصله، کار را به جایی رساند که برخی منافقان داخلی، جرأت کردند بگویند مدافعان حرم برای پول به جبهه های سوریه و… می روند. آخر مگر می شود کسی جانش را برای پول بدهد؟ بعد از آن که کشته شد، پول به چه دردش می خورد؟
 

اراده پولادین و تلاش خستگی ناپذیر

اگر جوان های مؤمن و رزمندگان غیور ایران اسلامی، حماسه عظیم دفاع مقدس را رقم نمی زدند شاید هیچ کس باور نمی کرد که یک کشور بتواند به تنهایی در مقابل همه ابرقدرت های زمان خویش بایستد و پیروز شود. یعنی کاری را که همه می گفتند نمی شود، به واسطه اراده های پولادین و تلاش خستگی ناپذیر جوان های کوچه پس کوچه های همین دیار شدنی شد.

اگر چه هنوز هم اراده های آن زمان را می توان در خون بسیاری از جوان ها دید، اما چه شده که برخی از صاحب منصبان، سخن از نشدن و نتوانستن و لزوم صلح با دشمن بر زبان می رانند؟

حقیقت آن است که اراده ها و تلاش های آنچنانی دفاع مقدس، تنها زیر سایه ایمان مستحکم رزمندگانی رقم خورد که تیرهای خود به سوی دشمنان را نیز با تکیه بر قدرت خدا شلیک می کردند و زیر لب می گفتند: «وَ ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَ لکِنَّ اللَّهَ رَمى‏؛ [3]  و این تو نبودى انداختى؛ بلکه خدا انداخت!»

آن ها آن چنان اراده خود را به اراده خدا تکیه داده و با تمام وجود تلاش می کردند، گویی کاری جز جهاد و تلاش ندارند. از فرط خستگی در حال ایستاده خوابشان می برد ولی باز هم دست از مجاهدت های طاقت فرسا بر نداشته و تسلیم نشدند تا بالأخره پیروزی نیز نصیبشان شد.
 

همه برای یکی؛ یکی برای همه

روحیه رعایت و توجه به حال دیگران، از جمله ویژگی های ناب رزمنده ها بود. فرمانده های آن زمان نیز اینچنین بودند که همه چیز را برای همه می خواستند نه این که تنها به شرایط خود و عده قلیلی از اطرافیان خود توجه داشته باشند. در جبهه، سفره و غذای فرماندهان با غذای سربازان تفاوتی نداشت.
اگر جوان های مؤمن و رزمندگان غیور ایران اسلامی، حماسه عظیم دفاع مقدس را رقم نمی زدند شاید هیچ کس باور نمی کرد که یک کشور بتواند به تنهایی در مقابل همه ابرقدرت های زمان خویش بایستد.آقا مهدی(باکری) که با سر و وضعی خاکی و و خسته از خط برگشته بود، به سر سفره آمد و تا چشمش به غذا افتاد، گفت آیا بسیجی ها هم الآن مرغ می خورند؟ و وقتی با سکوت همرزمان خود مواجه شد، مرغ را کنار گذاشت و به خوردن برنج اکتفا کرد. [4]  

دقت در رعایت حق الناس و بیت المال

بی خود نیست که جبهه های دفاع مقدس، به مدرسه ای مملو از برترین انسان های زمان خویش تبدیل شد چرا که بزرگوارترین بنده ها در نزد خدا، با تقواترین آنهاست. [5] دقت در ریزترین حقوق مردم و بیت المال از ویژگی های بسیاری از رزمنده های دفاع مقدس بود.

وقتی رزمنده ای به همرزم خود که از خستگی به ماشین کنار خیابان تکیه زده بود می گفت: برادر بیا به من تکیه بده. پرسید: چرا؟ گفت: تو که از صاحب خودرو اجازه نگرفته ای. شاید راضی نباشد. حق الناس است. باید مراقب حق الناس بود.

در مصرف بیت المال نیز بیشترین حساسیت ها را در جبهه های دفاع مقدس می بینیم. جایی که بسیاری از رزمنده ها در مصرف تیرها نیز به قدری حساسیت به خرج می دادند که مبادا با شلیکی بی هدف، خسارتی به بیت المال برسانند.

این ها، افسانه های هزاره های گذشته نیست بلکه هنوز هم بسیارند شاهدان دفاع مقدس که با چشم خود شاهد این صحنه های ایمان و تقوا بوده اند.

این در حالی است که امروزه حساسیت نسبت به حقوق مردم و بیت المال جامعه اسلامی در بین مسئولین و به دنبال آن، در بین مردم، از آن روزهای دفاع مقدس فاصله قابل توجهی گرفته است و لازم است که دوباره به آن ارزش ها بازگردیم.
 

تبعیت بی چون و چرا از ولایت

اگر امام خمینی رضوان الله علیه توانست با انقلاب اسلامی و سپس با رهبری در دفاع مقدس چشمان تاریخ را خیره کند، به خاطر رزمنده های پای رکابی بود که منتظر بیانیه یا دستور تازه ای از امام بودند تا با گوش جان بشنوند و برای تحقق آن تا پای جان بایستند.

تحقق فرمان شکست حصر آبان [6] و حفظ جزایر، از جمله مصادیق بارز جانفشانی رزمنده های دفاع مقدس برای تحقق خواست ولایت فقیه بود.

اما این روزها، سخن از عقب ماندن از سلسله فرمایشات امام خامنه ای است که در مورد اقتصاد و سیاست و اخلاق و فرهنگ و… چه گفته بودند که اگر عمل می شد مشکلات امروز نبود. باز هم باید به، گنجینه تبعیت صد در صدی از ولایت فقیه باز گردیم؛ تبعیتی از جنس دفاع مقدس!
 

تواضع و فروتنی حقیقی

تواضع و فروتنی فرمانده های دفاع مقدس در بین رزمنده ها، زبانزد بود. شهید آوینی درباره فرمانده لشکر امام حسین علیه السلام در عملیات کربلای پنج یعنی حاج حسین خرازی این گونه می گوید: «آن‌همه متواضع است که او را در میان همراهانش گم می‌کنی.

اگر کسی او را نمی‌شناخت، هرگز باور نمی‌کرد که با فرمانده لشکر مقدس امام حسین علیه السلام روبه‌ روست. ما اهل دنیا از فرمانده‌های لشکر همان تصوری را داریم که در فیلم‌های سینمایی دیده‌ایم. اما فرمانده‌های سپاه اسلام امروز همه‌ آن معیارها را درهم ریخته‌اند.» [7]

چه شده که از آن همه فروتنی مسئولین ارشد، به جایی رسیده ایم که امروز، برخی مسئولین، برای دیدار با کارگران هم از ماشین کذایی خود پیاده نمی شوند.
 

کمک های مؤمنانه

رزمنده ها و فرمانده ها در بسیاری اوقات با همان حقوقی که می گرفتند از خانواده های بی بضاعت نیز دستگیری می کردند و مشغله آن ها در جنگ، مانع از توجه آن ها به محرومان نمی شد.

به شهید ابراهیم هادی گفتند حقوقت آماده است هر وقت خواستی بیا بگیر. او سه آدرس داد و گفت وقتی تهران رفتی حقوقم را به این سه خانواده برسان. [8]

کمک های مؤمنانه در شرایط سخت اقتصادی که شیوع ویروس کرونا نیز بر سختی آن افزوده است، ایده ای هوشمندانه از سوی مقام معظم رهبری بود تا روح عطوفت و دستگیری از یکدیگر، هم چنان که در دوران دفاع مقدس شاهدش بودیم، دوباره در رگ های جامعه مان به جوشش درآید.

این ها تنها گوشه ای از تجلیات روح های بلندی است که با تحقق ارزش های ناب اسلامی، حماسه هشت ساله ای را آفریدند که هنوز که هنوز است همه امت اسلام بر سر سفره همان حماسه نشسته است و همگی به آن افتخار می کنیم.

پی نوشت 
[1] بیانات در دیدار فعالان عرصه عنر دفاع مقدس؛ ۱۳۸۸/۶/۲۴.
[2] سوره توبه، آیه 111.
[3] سوره انفال، آیه 17.
[4] سایت صدا و سیمای آذربایجان غربی.
[5] سوره حجرات، آیه 13.
[6] صحیفه امام، ج‏13 ،ص 333.
[7] سایت شهید آوینی(روایت فتح).
[8] سلام بر ابراهیم، ص 92.