انسداد سیستم ادراری

به انسداد در یک یا هر دو لوله (حالب) که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کند، انسداد سیستم ادراری گفته می شود. انسداد می تواند ناگهانی یا به طور تدریجی در طولانی مدت رخ دهد.

انسداد احتمال دارد کل سیستم ادراری ( کلی ) و یا فقط بخشی از مجاری ادراری (جزئی ) را در گیر کند.

انسداد بعضی اوقات فقط یک کلیه را درگیر می کند، اما انسداد سیستم ادراری ممکن است هر دو کلیه را تحت تأثیر قرار دهد.

انسداد در هر کجای سیستم ادراری می تواند به مجاری ادراری فشار وارد کرده و باعث کند شدن جریان ادرار شود.1
 

انواع انسداد سیستم ادراری

انواع مختلف انسداد مجرای ادراری، دلایل متفاوتی دارند که برخی از آن ها در بدو تولد بطور مادرزادی وجود دارند، عبارتند از:
 

ایجاد دو حالب در مجرای ادرار

تکثیر مجرای ادرار که احتمال شیوع آن در بدو تولد بیشتر است، باعث می شود که دو حالب در یک کلیه تشکیل شود.

مجرای ادرار دوم می تواند کاملا طبیعی باشد. اگر هر دو حالب به درستی کار نکند، ادرار می تواند به کلیه برگردد و باعث بروز مشکلات کلیوی شود.
 

 ناهنجاری اتصال مجرای ادراری

ناهنجاری در اتصال مجرای ادرار به مثانه یا کلیه می تواند باعث التهاب کلیه ها شود.

این ناهنجاری می تواند مادرزادی باشد یا با رشد عادی در کودکان در اثر آسیب یا زخم یا در موارد نادر بوسیله تومور ایجاد شود. اتصال غیر طبیعی بین مجرای ادرار و مثانه می تواند باعث برگشت مجدد ادرار به کلیه ها شود.
 

 یورتروسل

اگر مجرای ادرار خیلی باریک باشد و اجازه ندهد که ادرار به طور عادی جریان یابد، ممکن است منجر به ایجاد یک برآمدگی کوچک در مجرای ادراری شود.

برآمدگی می تواند جریان ادرار را مسدود کرده و باعث بازگشت ادرار به کلیه و احتمالاً آسیب کلیه شود.
 

 فیبروز رتروپریتونی

این اختلال نادر هنگامی رخ می دهد که بافت فیبری به دلایل مختلف مانند سرطان یا عوارض مصرف برخی داروها (مانند داروهای میگرن) در ناحیه پشت شکم رشد کرده و با انسداد مجرای ادرار و باعث برگشت مجدد ادرار به کلیه ها شود.1

دلایل انسداد حالب ها

گرفتگی مجرای ادرار به دلایل متعددی رخ می دهد. فشارهای مضاعف منجر به آسیب رسیدن به کلیه ها و حالب ها می شوند. انسداد موقت و یا دائمی میزراه و حالب ها که مسئول انتقال ادرار به خارج از بدن هستند، ممکن است علل مختلفی داشته باشند، از جمله:

وجود جراحت در ناحیه لگن

به وجود آمدن تومور و حرکت آن ها به سمت کلیه ها، مثانه، میزراه و کولون

لخته شدن خون

بیماری های مربوط به مجاری ادراری

وجود سنگ حالب، که از کلیه ها منشا گرفته است.

اختلالات سیستم عصبی نیز یکی از دلایل انسداد حالب ها می باشد. این حالت زمانی رخ می دهد که اعصاب مثانه، دچار مشکل می شوند. همچنین مصرف بی رویه قرص های کنترل کننده ی مثانه ی بیش فعال، در مواردی از دلایل اصلی انسداد حالب ها هستند.

یکی از علل شایع انسداد مجاری ادرار در آقایان، متورم شدن و التهاب پروستات است. خانم های باردار نیز به دلیل فشار جنین بر روی مثانه، ممکن است مبتلا به عارضه ی عقب گرد جریان ادرار شوند. البته قابل ذکر است، این حالت به ندرت اتفاق می افتد.2
 

علائم انسداد مجرای ادرار

شروع انسداد مجرای ادراری می تواند بسیار سریع و حاد، یا آهسته و تدریج اتفاق افتد.ممکن است شما درد در  ناحیه میانی را در بدن خود احساس کنید.میزان  و محل درد از فردی به فرد دیگری متفاوت است . تب، تهوع و استفراغ نیز از علایم معمول انسداد مجرای ادرار هستند. تورم و حساسیت در کلیه نیز در اثر برگشت جریان ادرار بوجود می آید.

سایر علائم انسداد مجرای ادرار

مشکل در دفع ادرار

تکرر ادرار، به خصوص در شب (شب ادراری)

احساس خالی نبودن مثانه

کاهش تولید ادرار

وجود خون در ادرار.3
 

تشخیص انسداد مجرای ادرار

دکتر با انجام سونوگرافی می تواند انسداد مجرای ادراری را  تشخیص دهد. اسکن از منطقه لگن و کلیه ها می تواند گیر کردن ادرار در کلیه ها را نشان دهد. ابزارهای تصویربرداری همچنین می توانید نقاط انسدادی را برای دکتر به نمایش بگذارد.3
 

درمان گرفتگی مجرای ادرار

از بین بردن انسداد موجود در حالب ها اصلی ترین هدف درمان می باشد. درمان انسداد مجاری ادرار توسط دو روش جراحی و قرار دادن استنت امکان پذیر است.
 

جراحی

در این فرایند، هر گونه توده اعم از قسمت های سرطانی، تومور، پلیپ و زخم های بوجود آمده، بوسیله ی جراح از حالب ها برداشته می شوند. در نتیجه با رفع انسداد موجود در حالب ها، جریان طبیعی ادرار از کلیه به سمت مثانه برقرار خواهد شد.
 

قرار دادن استنت

یکی از راه حل های غیر تهاجمی تر، جایگذاری یک استنت در مجاری مسدود شده می باشد. استنت یک نوع لوله ی شبکه مانند است که در داخل لوله های مسدود شده قرار داده می شود و باعث اتساع آن ها می شود. جایگذاری استنت در لوله هایی که به دلایل مختلف باریک شده اند، راه حل مناسبی برای پیشگیری از هر گونه انسداد می باشد.

قرار دادن استنت (سوند حالب دبل جی: Dj) داخل حالب ها تحت بی حسی موضعی بوده (نیاز به بیهوشی عمومی نداشته) و توسط اندوسکوپی صورت می گیرد.2

عوارض انسداد سیستم ادراری

به طور معمول، ادرار با فشار بسیار کمی از کلیه ها خارج می شود. در صورت انسداد جریان ادرار، ادرار به سمت کلیه برمی گردد و باعث التهاب کلیه و افزایش فشار بر روی ساختارهای داخلی آن می شود که به آن هیدرونفروز می گویند.

فشار زیاد ناشی از انسداد در نهایت می تواند به کلیه آسیب برساند و باعث از بین رفتن عملکرد آن و نارسایی کلیه شود.

هنگامی که جریان ادرار مسدود می شود، احتمال تشکیل سنگ های کلیوی بیشتر می شود.

انسداد جریان ادرار باعث ایجاد عفونت هم می شود. زیرا باکتری هایی که وارد مجاری ادراری می شوند نمی توانند از بدن خارج شوند.

همچنین اگر انسداد در هر دو کلیه رخ دهد، باعث نارسایی کلیه خواهد شد.

انسداد طولانی مدت مجاری ادرار می تواند باعث اختلال در انقباضات عضلانی ریتمیک شود. این عضله ها به طور عادی ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می کند.

انسداد جزئی و کلی باعث بروز مشکلات یکسان می گردند، اما بیشتر آن ها، به ویژه آسیب کلیه، هنگام بروز انسداد کلی، شدیدتر می شوند.1

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.drshnategh.com
3.www.sabzosalem.com