تأثیرات وجودی خواندن سوره حمد

لاجرم؛ اندیشه‎ام بر آن است که نفس‎های آنان در گذرگاه نیرنگ و نفاق و سرای زنگار گرفته، پرده‎دری در ساحت ربوبی، است، که ما را از آتش قهر و کینه حضرت حق بازداشته، تا گرچه پیامبر رحمت در میان ما نیست، اما انفاس قدسیه ولی الله الاعظم (عجل‎الله‎تعالی‎فرجه‎الشریف)(2) که عین نفس‎های محمدی (صلی‎الله‎علیه‎وآله‎وسلم) است، به مبارکی سلسله اولیاء الله(3) و پیروان آنان بر کودکان و سالخوردگان، سایه رحمت افکنده و تبهکاران و مجرمان نیز به یمن این عطوفت فراگیر، ایمن گردیده‎اند؛ «و ما کان الله لیعذبهم و انت فیهم»(4) ای پیامبر! تا آن‎گاه که در میان آنانی، خشم ما به سراغ‎شان نخواهد آمد.

خاصه آن‎که این مجتهدان مذکور الخصائل بر توسل به اهل‎بیت پیامبر (علیهم‎السلام)، تأکید افزون دارند و می‎گویند دنیا و عقبی با توسل به این اختران تابناک آباد شود و حاجتی نیست جز آن‎که با توسل به آنان روا شود و اندوه و ملالی نیست، الا این‎که با دست یازیدن به دامان آنان، به شادی و اطمینان و آرامش بدل شود.

پس ای بیچاره؛ دست خویش بر دامان آنان معتصم‎دار، تا خانه‎ات در دارین(5) آباد شود و مخلص آن‎که آن مرد خدا می‎گفت: دعای توسل اکسیر اکبر است، پس بر تو باد تا بامدادان و شامگاهان دل خویش با ذکر آنان خوش‎کام‎گردانی.

الکلام، در آن محفل، گفت‎وگو و مباحثه به درازا کشید و بحث به اثرات سوره مبارکه «حمد» منتهی شده بود، یکی از آنان می‎فرمود: «سوره حمد» نسخه‎ای است برای درمان همه آلام جسمی و روحی و چون انسان «العیاذ بالله» بیمار شد، راحت‎ترین درمان و کم‎هزینه‎ترین درمان، خواندن سوره حمد است. چراکه «صادق آل‎عبا» فرمود: «چنان‎چه بر مرده‎ای 70 بار سوره حمد خواندید و زنده شد تعجب نکنید.»(6)

گرچه، باید توجه کرد که سرمایه اصلی در تأثیر سوره حمد بر همه آلام و دردها، ایمانی است که به‎راحتی یافت نمی‎شود، اما دست‎یافتنی است.

به هر حال؛ خواندن سوره حمد طبق این نظر، آثار وضعی و تکوینی بر مریض و مرض می‎گذارد و ممارست و مداومت بر خواندن آن، اندک‎اندک اعتقاد لازم را همراه خود می‎آورد و چون چنین شد داعی(7)، شاهد تأثیر سوره «حمد» می‎شود. پس آلام و دردها بهبود یافته و امراض و اسقام از بین می‎رود.

در این زمینه، عده‎ای نیز در تحقیقات غیرموثق به این نتیجه رسیده‎اند که خواندن سوره «حمد» باعث دگرگونی برخی ذرات آب شده و قرائت سوره حمد، تأثیر ملموس بر مرض خواهد داشت.

خالق سبحان یک حکمت ذاتیه دارد که اباء می‎نماید از آن حکمت، صرف‎نظر نماید الا در مواردی که مصلحت شامله‎ای در کار باشد، مثل معجزات پیامبران که البته چون خداوند عله العلل است در آنجا نیز جریان اموربه سبب اصلی ،صورت گرفته است و به‎نحو معجزه، نمایانگر گردیده است و به ظاهر، حکمت فعلیه، منطبق بر حکمت ذاتیه به منصه ظهور نرسیده است، ولی همان‎گونه که گفته شد این‎طور نیست، بلکه حکمت فعلیه دقیقا منطبق بر حکمت ذاتیه است.

دو نگرش در این مجال دیده می‎شود، یکی تأثیر کلان و تکوینی است و دیگری علاوه‎بر تأثیر مذکور، تأثیری مشهود و ملموس است. که البته باید اذعان کنیم، که ما از کنه قضایا، بی‎اطلاعیم و بر پیچیدگی‎های اسرارآمیز عالم هستی، هیچ احاطه‎ای نداریم.

القصه؛ برآمد سخنان این مجتهد جلیل‎القدر آن است که سوره مبارکه «حمد» خود دارویی است جامع‎الاطراف، هم تأثیر معنوی و تکوینی دارد و هم تأثیر مادی و ملموس.

نگارنده نیز خود شاهد است که سخنان این رجل محمود الخصائل از دل بر آید، لاجرم بر دل نشیند، زیرا حدود 30 سال است که او را از نزدیک می‎شناسم که با اعتقادی وصف‎ناشدنی در مورد «سوره حمد» سخن می‎گوید و بارها و بارها شاهد بوده‎ام که سخت‎ترین مرض‎ها را با سوره حمد التیام بخشیده و شفای کامل از ناحیه حضرت حق حاصل آمده است.

فقط نمی‎دانم این تأثیر و تأثر از معنویت قرائت این پیر دریا دل است یا افزون بر آن، تأثیری است که خود سوره «حمد» دارد، به هر حال هرچه هست از سوره حمد است و توصیه ما به شما آن است که شما نیز سوره حمد را بخوانید تا هم آلام‎تان التیام یابد و هم طمأنینه به سراغ‎تان آید.

اما بشنوید سخنان آن مجتهد دیگر را، می‎فرمود: سوره «حمد» راه را برای تأثیر دوا، هموار می‎سازد و خود دارو نیست، چراکه حکمت فعلیه، تابع حکمت ذاتیه است، بنابراین سوره «حمد» صرفا تأثیر دوا را تمام می‎نماید و خدای بزرگ، تأثیر در اشیاء را برحسب منطق طبیعی روا داشته است و طبق آن‎چه در کتاب بصائرالدرجات و کافی به طرق مختلف حدیثی و شرح کتاب کافی ملا صالح مازندرانی ج 8 ص 210 آمده است: «ابی الله ان یجری الامور الا باسبابها (باسباب) فجعل لکل شی سببا» ایشان نیز، می‎گفت سوره حمد دارو است، اما نه آن‎که در عطاری است، می‎فرمود: سوره حمد از معدات ظ¨ است، یعنی زمینه‎ساز عافیت و مؤثر در رافعیت دارو بر آلام است، دقیقا دارو نیز از معدات است و زمینه‎ساز شفا و عافیت است، اما «شافی» خداست یعنی همه این‎ها به‎نحوی زمینه عافیت را ایجاد می‎کنند، از حیث کیف با هم مغایرت دارند اما همه از معدات هستند.

به هر حال؛ خالق سبحان یک حکمت ذاتیه دارد که اباء می‎نماید از آن حکمت، صرف‎نظر نماید الا در مواردی که مصلحت شامله‎ای در کار باشد، مثل معجزات پیامبران که البته چون خداوند عله العلل است در آنجا نیز جریان اموربه سبب اصلی ،صورت گرفته است و به‎نحو معجزه، نمایانگر گردیده است و به ظاهر، حکمت فعلیه، منطبق بر حکمت ذاتیه به منصه ظهور نرسیده است، ولی همان‎گونه که گفته شد این‎طور نیست، بلکه حکمت فعلیه دقیقا منطبق بر حکمت ذاتیه است.

و هرچه در عالم هستی رخ می‎دهد، تابع حکمت ذاتیه است یعنی حکمتی که از ناحیه حضرت حق «جل و علی» به ظهور می‎رسد و به فعلیت می‎آید، تابع آن حکمت ذاتیه است.

و مطابق فرمایش این مجتهد عالی‎مقدار: سوره حمد از معدات است و تأثیر دارو را تمام می‎کند و شفا به‎واسطه دارو، توسط شافی «تبارک و تعالی» حاصل می‎آید و معنویت قرائت سوره «حمد» نیز از معدات و زمینه‎ساز، تأثیر داروست.

به ‎نظر می‎رسد، با توجه به شواهدی9 که در دست است، در مراتبی خاص، سوره حمد، به تنهایی موجب شفا شده است و از این معلوم می‎شود، سوره حمد درست از معدات و زمینه‎ساز شفایی است که توسط شافی حاصل می‎آید، اما خود به ‎تنهایی داروست. و این منافاتی با تابعیت حکمت فعلیه از حکمت ذاتیه ندارد، یعنی خواندن سوره حمد به تنهایی موجب شفای آلام و اسقام است و این‎که قرائت این اذکار مبارکه، تأثیر ظاهری بر دگرگونی ذرات آب دارد و یا به‎نحو دیگری بر امراض و اسقام، تأثیر می‎گذارد؟ ما نمی‎دانیم؟

نتیجه آن می‎شود که: خواندن 70 مرتبه سوره حمد و مداومت بر آن، زمینه‎ساز شفای آلام و امراض و اسقام است و این همان کبریت احمر است.
 
پی نوشت ها
1- عش آل‎محمد (صلی‎الله‎علیه‎وآله‎وسلم) یعنی آشیانه اهل‎بیت رسول‎الله، نامی است برای سرزمین قم که تعبیری است روایی.
2- حضرت بقیه‎الله الاعظم امام زمان (عجل‎الله‎تعالی‎فرجه‎الشریف).
3- سلسله اولیاءالله یعنی نواب عام حضرت امام زمان (عجل‎الله‎تعالی‎فرجه‎الشریف) مخصوصا فقیه مبسوط الید و نواب خاص آن حضرت در زمان غیبت صغری تا منتهی شود به حضرات ائمه هدی و ارباب عصمت (علیهم‎السلام).
4- سوره انفال آیه 33.
5- دنیا و آخرت.
6- اصول کافى عبدالله بن الفضل النوفلى از امام باقر (صلى‎الله‎علیه‎وآله‎وسلم) روایت کرده که فرمود: هرگاه بر شخص مریضى 70 بار سوره حمد قرائت شود یقینا درد آن مریض تسکین مى‎یابد. و در حدیث دیگرى از امام صادق (علیه‎السلام) روایت شده که فرمود: «اگر 70 بار سوره حمد بر مرده‎اى خوانده شود و آن مرده زنده گردد تعجب نکنید.»
7- قرائت‎کننده سوره حمد.
8- (به کسر عین) به‎معنای زمینه‎ساز.
9- علامه مجلسی اول در کتاب «لوامع صاحب قرآنی» می‎فرمایند: در اصفهان مریض‎های زیادی که پزشکان جواب کرده بودند، با خواندن 70 بار سوره حمد شفا پیدا کرده‎اند.