برخی از ویژگی‌های مهمانی و ضیاف در ماه مبارک رمضان عبارت است از:
 

١. میزبان ضیافت، خدا 

ماه رمضان به «ضیافت الله» و «شهر الله»(1) شناخته می‌شود، خداوند متعال در قرآن کریم، مستقیم و بدون واسطه، مؤمنان را برای حضور در مهمانی این ماه دعوت می‌فرماید.(2)
 
جالب آنکه افزون بر دعوت از مؤمنان، خداوند متعال پذیرایی از آنان را نیز خود متعهد شده است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:
 
إن الله تبارک و تعالى یقول: الصوم لی و أنا أجزی [أجرى] علیه،(3) خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: روزه از آن من است و پاداش آن را خودم می‌دهم [خودم پاداش آنم ].
 

٢. وسایل پذیرایی

به خلاف مهمانی‌های دنیوی، که پذیرایی از مهمانان با خوردنی‌های دنیوی و لذت‌های مادی است، خداوند متعال انسان‌های مؤمن را با عوامل معنوی و لذاتی اخروی پذیرایی می‌نماید. در این مهمانی، میزبان، خداوند عالم، بی نیاز، و مهمانان، انسان‌های جاهل، فقیر و کوچک در پیشگاه الهی می باشند. در این مهمانی میزبان، هیچ نیازی به این ضیافت نداشته و حضور همه انسانها و عدم حضور آنها هیچ تفاوتی برای او ندارد و تنها مهمانان، محتاج چنین پذیرایی هستند تا با حضور در این مهمانی، گذشته خویش را ترمیم نمایند و با اندک عبادت و راز و نیاز، آینده خویش را هموار سازند. جالب آنکه برای حضور مهمانان و پذیرایی از آنان تمهیدات دیگری نیز آماده شده است:
 

الف- در بند کردن شیطان

با تمامی آزادی‌هایی که به شیطان داده شد تا برای گمراهی انسان‌ها به کار گیرد، و قسم خورد که:
 

فبعزتک لأغوینهم أجمعین * إلا عبادک منهم المخلصین(4)

 به عزتت سوگند که همه آنها را گمراه خواهم کرد مگر بندگان خالص تو، از میان آنها. اما در ماه مبارک رمضان، میزبان از مزاحمت و تسلط شیاطین بر مؤمنان جلوگیری میکند چنان که رسول مکرم اسلام صلی الله علیه وآله وسلم می‌فرماید:
 

الشیاطین مغلولة فاسألوا ربکم أن لایطلقها علیکم (5)

 شیاطین  در این ماه در بند هستند، از خداوند بخواهید که آنان بر شما مسلط نشوند.. آمارها نیز مؤید آن است که جرم و جنایت در ماه رمضان به حداقل ممکن می‌رسد. گفتنی است برخی افراد چنان به راه و روش شیطان عادت کرده‌اند که در ماه رمضان که شیاطین در بند می‌باشند بدون نیاز به شیطان، مسیر او را می‌پیمایند.
 

ب- عنایت ویژه به بندگان

خداوند عزوجل در قبال محدودیت‌هایی که در این ماه برای بندگانش به وجود می‌آید، پاداش‌هایی در نظر گرفته است، که قابل توصیف نیست. در این ضیافت الهی، نه تنها عبادتها چند برابر محاسبه می‌شود بلکه خواب و هر نفس مؤمن دارای پاداش و معادل عبادت دانسته شده است. رسول مکرم اسلام صلی الله علیه وآله و سلم می‌فرماید:
 

أنفاسکم فیه تسبیح و نومکم فیه عبادة من أدى فیه فرضا کان له ثواب من أدى سبعین فریضة فیما سواه من الشهور و من أکثر فیه من الصلاة على ثقل الله میزانه یوم تخف الموازین و من تلا فیه آیة من القرآن کان له مثل أجر من ختم القرآن فی غیره من الشهور (6)

نفس‌های شما در آن تسبیح است و خواب شما در آن عبادت است… هر کس در این ماه، فریض‌های انجام دهد ثواب کسی را دارد که در ماه‌های دیگر هفتاد فریضه انجام داده باشد، و هر کس در این ماه بر من بسیار صلوات فرستد، کفه میزان اعمالش در روزی که ترازوها سبک است، سنگین خواهد بود، و هر کس در این ماه آیه‌ای از قرآن بخواند اجر کسی که قرآن را در ماه‌های دیگر ختم کند خواهد داشت. این چنین تعبیرات و چنین عنایتی، بی نظیر و در هیچ یک از ایام دیگر سال نمونه ندارد.
 

ج- شب قدر

خداوند مهربان از باب لطف و رحمت و محبت نسبت به بندگانش، از میان ماه‌های سال، یک ماه و در میان شب‌های آن، یک شب را به عنوان بافضیلت‌ترین شب سال قرار داده و برای عبادت و بیداری آن شب، ارزشی بهتر از عبادت در هزار ماه مقرر فرموده است.
 
آری، عظمت و موقعیت شب قدر و بهره معنوی و اجر اخروی چنین شبی موجب شده است که از سی هزار شب بهتر و بالاتر معرفی شود. خداوند تبارک و تعالی شب قدر را در این ماه قرار داده است تا مؤمنان در چنین شبی، نقصان اعمال گذشته را جبران و بهترین توشه دنیوی و اخروی در سال پیش رو را از قادر متعال طلب نمایند.
 
این همه فضیلت نه تنها مخصوص روزه داران، بلکه مؤمنانی را که به هر علت از روزه گرفتن معذور باشند نیز شامل می‌شود. خلاصه آنکه این میزبان علاوه بر پذیرایی در مدت مهمانی، ذخیره یک سال را هم در شب قدر مرحمت می‌کند.
 
پی‌نوشت‌ها:
1. سید فضل الله راوندی، النوادر، ص ۱۹.
2. بقره، آیه ۱۸۳.
٣. عاملی جبعی (شهید ثانی)، مسکن الفؤاد عند فقد الأحبة و الأولاد، ص ۴۱.
4. ص، آیات ۸۲- ۸۳.
5. شیخ صدوق، الأمالی، ص۹۵.
6. همان، ص ۹۳ – ۹۵.
 
منبع: فرصت‌های از ماه خدا، محمدمهدی فجری، صص 26-22، مؤسسه بوستان کتاب، قم، چاپ أول، 1393