روزه و روزی (بخش دوم)
روزه و بیداری صبحگاهان
امام صادق (ع) نماز شب را یکی از افتخارات مؤمن دانسته و بیان می کنند: «ثلاثة هن فخر المؤمن و زینة فى الدنیا و الآخرة، الصلاة فى آخر اللیل و یأسه مما فى ایدى الناس و ولایة الامام من آل محمد»[2]سه چیز است که افتخار مؤمن و زینت او در دنیا و آخرت است: نماز در آخر شب، و بى اعتنایى به آنچه در دست مردم است، و ولایت امام از اهل بیت پیامبر «صلی الله علیه وآله».
شخص روزه دار با ایمان به خداوند، سر طاعت و بندگی در مقابل او فرود آورده و حتی در راه بندگی او، نه تنها از حرام، بلکه از برخی نعمت های حلال نیز چشم پوشی می کند. روزه سبب می شود تا نوعی احساس خشوع و فروتنی برای روزه دار ایجاد شود و این عوامل ـ همان گونه که بیان شد ـ زمینه ساز استجابت دعا و طلب رزق و روزی با برکت می تواند باشداما نکته حائز اهمیت در این نوشتار رابطه سحر خیزی و اقامه نماز شب در افزایش رزق است. رسول خدا (ص) میفرماید: سحرخیزی مبارک است و همه نعمتها به ویژه، روزی را میافزاید».[3] همچنین از حضرت رضا (ع) نقل شده است: «نماز شب خواندن را بر خود لازم بدانید زیرا هر بنده مؤمنی که هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت وتر ۷۰ مرتبه استغفار کند، خداوند او را از عذاب قبر و از عذاب آتش نجات میدهد و عمرش را در دنیا طولانی میکند و در زندگی اقتصادی خداوند به او وسعت و گشایش میدهد و در هر خانهای که در آن نماز شب خوانده شود، آن خانه برای مردم آسمان روشنایی میدهد همانطوریکه ستارگان آسمان برای مردم روی زمین روشنایی میبخشند».
ماه مبارک رمضان، فرصتی طلایی است برای کسانی که به هر دلیل تا کنون از سحر خیزی و نماز شب غافل بوده اند. در این ماه به بهانه تناول سحری همگان از خواب گران بر می خیزند و معمولا با خوردن سحری حالت خواب آلودگی نیز تا حد زیادی بر طرف می شود. با این حال شرایط برای اقامه نماز شب و قرائت برخی از ادعیه کاملا فراهم می شود و این یعنی زمینه سازی برای افزایش رزق و روزی.
روزه و دعا به درگاه الهی
اما نکته مهم این است که دعا، و استجابت آن دارای شرایطی است. یکی از این شرایط ایمان به خداوند و اطاعت از فرامین الهی است. خداوند در سوره بقره می فرماید: « وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ»[6] و هرگاه بندگان من از تو در باره من بپرسند (بگو) من نزدیکم و دعای دعاکننده را به هنگامی که مرا بخواند اجابت میکنم پس (آنان) باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند باشد که راه یابند. از دیگر شرایط استجابت دعا دوری از گناهان است. مقام معظم رهبری در فرازی از سخنان خود به این نکته اشاره کرده و می فرمایند: « در حریم قدس یاد الهی، دلِ آلوده را راه نمیدهند؛ باید شستشو کنیم. اگر دل توانست با یاد خدا خود را معطّر و مزیّن کند، بدون تردید اجابت الهی برای او میسّر خواهد شد»[7] یکی دیگر از شرایط استجابت دعا، خشوع و خضوع در درگاه الهی است. قرآن کریم خشوع را یکی از ویژگی های انبیاء بر می شمرد.[8] در حالت خشوع و خضوع، زمینه برای نزول برکت الهی و استجابت دعا فراهم می شود.
شخص روزه دار با ایمان به خداوند، سر طاعت و بندگی در مقابل او فرود آورده و حتی در راه بندگی او، نه تنها از حرام، بلکه از برخی نعمت های حلال نیز چشم پوشی می کند. روزه سبب می شود تا نوعی احساس خشوع و فروتنی برای روزه دار ایجاد شود و این عوامل ـ همان گونه که بیان شد ـ زمینه ساز استجابت دعا و طلب رزق و روزی با برکت می تواند باشد.
جمع بندی
پی نوشت: