یکی از ماه‌های مهم و تأثیرگذار که جایگاه بزرگ و پرفضیلتی در بین پیشوایان دینی دارد، ماه شعبان است. ماه شعبان ماه بسیار شریفی بوده و منسوب به پیامبر اکرم (ص) است. در این ماه پرفضیلت بهترین بندگان خداوند امام حسین (ع)، حضرت ابوالفضل (ع)، حضرت امام سجاد (ع) و مهدی موعود دیده به جهان گشوده‌اند.
 
ماه شعبان یکی از ماه‌های بزرگ و پرفضیلت در احادیث و روایات اسلامی از سوی پیشوایان دینی گفته‌شده است.

زیرا اولاً شخصیت‌های بزرگ و ارزشمند که از ستارگان آسمان ولایت و امامت به شمار می‌آیند در ماه شعبان دیده به جهان گشوده‌اند مانند ولادت باسعادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) که در روز سوم ماه شعبان و در روز چهارم این ماه ولادت باسعادت حضرت ابوالفضل (ع) رخ داده، در روز پنجم آن ولادت حضرت سجاد (ع) هست.

 همچنین در پانزده شعبان ولادت پربرکت قطب عالم امکان حضرت ولی اللّه الأعظم مهدی موعود اتفاق افتاده است که خداوند به‌وسیله او به هر مظلومی از اولیاء و انبیاء و اصفیاء خویش از زمانی که پدر ما آدم به زمین آمده، وعده نصرت فرموده و وعده داده که زمین را پس‌ازآنکه از ظلم و ستم و بی‌عدالتی پر شده، از عدل و داد پر کند. ثانیاً علاوه بر موارد ذکرشده طبق برخی روایات نیمه این ماه شب قدر به شمار آمده که پیشوایان دینی به احیاء و شب‌زنده‌داری آن سفارش و تأکید کرده‌اند. ثالثاً ماه شعبان ماه بسیار شریفی بوده و منسوب به پیامبر اکرم (ص) است.

از همین رو خبرنگار ما در خصوص فضیلت و عظمت این ماه با آیت‌الله محسن فقیهی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و استاد حوزه گفتگویی را انجام داده است.
 

راسخون: در خصوص ماه شعبان بسیار سفارش شده است. فضیلت‌های این ماه را می‌فرمایید.

در فضیلت این ماه، همین بس که ماه پیامبر اکرم (ص) نامیده شده و هنگامی‌که آن حضرت هلال ماه را مشاهده می‌کرد، دستور می‌داد، کسی در سراسر مدینه ندا دهد که: ای مردم! این ماه، ماه من است، خدا رحمت کند کسی که مرا بر ماه من یاری دهد، یعنی آن را روزه بدارد! همچنین پیامبر در حدیثی می‌فرماید: ماه شعبان ماهی است که اعمال انسان‌ها بالا می‌رود درحالی‌که مردم از آن غفلت می‌کنند؛ این سخن پیامبر خدا نشان از عظمت این ماه است.
 

راسخون: مهم‌ترین اعمال این ماه که در روایات گفته‌شده است چیست؟

ماه شعبان از ماه‌های پرفضیلتی است که خیلی موردتوجه است و در روایات واردشده است که مهم‌ترین اعمالی که در ماه شعبان لازم است مسئله صدقه و استغفار است.

صدقه در ماه شعبان

در این ایام که مشکلات زیادی برای مردم و کشور پیش‌آمده است یکی از عبادت‌های مهم که بسیار سفارش شده صدقه است. در این ماه هرکسی به‌اندازه توان مالی خود برای رفع گرفتاری‌ها و مشکلات باید صدقه بدهد.

باید در این ایام حتماً برای رفع بلا صدقه بدهیم و سعی کنیم تاجایی که می‌توانیم به فقرا کمک کنیم تا هم مشکلات خودمان و هم مشکلات کشور حل شود. امروز بهترین زمان است که این مستحب شرعی که انجام آن در این ماه بسیار سفارش شده است را انجام دهیم.

البته معنای صدقه فقط پول نیست؛ معنای صدقه هر چیز می‌تواند باشد مانند آگاهی دادن با علم، خدمت‌رسانی از جنس این روزهای پرستاران و پزشکان در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و یا حتی فعالیت شبانه برخی از جهادگران در ضدعفونی کردن معابر؛ همه این اعمال می‌تواند نوعی صدقه در نظر گرفته شود.

شاید برخی از افراد نتوانند این مدلی صدقه بدهند اما توان مالی را داشته باشند که با مال خود صدقه بدهند. در خصوص صدقه دادن در این ماه روایتی است که خداوند بدن صدقه دهنده را بر آتش جهنم حرام می‌کند.
 

استغفار در ماه شعبان

استغفار هم در این ماه بسیار سفارش شده است و یکی از پرفضیلت‌ترین اعمال به شمار می‌رود. استغفار از گناهان و خطاهایی که ممکن است هر انسانی انجام دهد موجب می‌شود پاک وارد ماه مبارک رمضان شود. از همین رو گفتن روزانه ذکرهای «اسْتَغْفِرُاللَّهَ الَّذی لا الهَ الَّا هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ، الْحَیُّ الْقَیُّومُ، وَ اتُوبُ الَیْهِ» و یا «اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ» به تعداد 70 بار در این ماه بسیار سفارش شده است.
 

روزه در ماه شعبان

درباره روزه مستحبّی در ماه شعبان بسیار تأکید شده است و در این ماه پیامبر (ص) بسیار روزه می‌گرفتند و روزه خود را به ماه رمضان متصل می‌کردند و حتی به اطرافیان خود سفارش می‌کردند که در این ماه روزه‌های مستحبی خود را بگیرند.

در خصوص اهمیت روزه در ماه شعبان روایت است که امام باقر (ع) می‌فرمایند: روزه شعبان، روزه پیامبران و پیروان آن‌ها است.
 
این ماه، ماه بزرگی است و دعای معروف شعبانیه بسیار سفارش شده است چراکه دارای مضمون و محتوای بالایی است که از امیرالمؤمنین علی (ع) نقل‌شده و امامان بعدازآن حضرت هم این مناجات را می‌خواندند.

مناجات شعبانیه فرازهای مفید و معارف بلندی نسبت به اظهار خضوع به درگاه الهی و مقامات انسان در مسیر کمال دارد، بر همین اساس مرحوم حاج شیخ عباس قمی می‌فرماید: خواندن این مناجات در مواقع دیگر هم مناسب است.
 

تأکید امام خمینی (ره) بر خواندن مناجات شعبانیه

مرحوم امام خمینی (ره) نیز بسیار بر روی دعاهای ماه شعبان تأکید می‌کردند. این دعاها برای رفع بلا و برآورده شدن حاجات بسیار تأثیرگذار است.

در صلوات فرستادن در این ماه هم بسیار سفارش شده است که مردم باید سعی کنند این ذکر را زیر لب به‌صورت مداوم تکرار کنند. البته گفتن ذکر صلوات باید در تمام ماه‌ها انجام شود چراکه دارای فضیلت‌های بسیاری است.
 

راسخون: این ماه مناسبت‌های بسیاری دارد که یکی از این مناسبت‌ها ولادت منجی عالم بشریت حضرت مهدی (عج) است. عظمت این شب و روز چیست.

اهمیت نیمه شعبان و اعمال آن

یکی از مناسبت‌های مهم این ماه نیمه شعبان، روز ولادت حضرت مهدی (عج) است که برای این روز ارزشمند سفارش‌هایی هم شده است. در این شب در تقرّب جستن به‌سوی خدا تلاش کنید زیرا شبی است که خدا قسم یادکرده که سائلی را از درگاه خود دست‌خالی برنگرداند. از امام باقر (ع) در خصوص فضیلت و برتری شب نیمه شعبان سؤال شد فرمود: آن شب برترین شب‌ها بعد از لیلة القدر است و در آن شب است که خداوند فضل خود را به بندگان عطا می‌فرماید و آن‌ها را به کرم خود می‌آمرزد.

از اعمال نیمه شعبان طبق روایات به غسل کردن، برگزاری احیا و استغفار بسیار اشاره‌شده است. البته برای این شب نماز و سجده‌هایی هم سفارش شده است که در مفاتیح موجود است.
 
درهرحال امیدواریم در این روزهای سخت که بیماری کرونا تمام دنیا را گرفته است مردم با دعا در حق یکدیگر باعث شوند تا خداوند هم به ما رحم کند و اگر این بیماری بلا است آن را از بین ببرد و اگر امتحان است از آن با موفقیت خارج شویم.