جست وجو و کنجکاوی و دست یابی به حقیقت و کشف علت پدیده ها از جمله گرایشهای فطری و انگیزه های وجودی انسان است. همه مسائل را نمی توان در قالب خطابه و سخنرانی به دانش آموزان آموخت . بخصوص اگر شرایط محیطی و روانی آنان نیز مساعد نباشد. یکی از راههایی که می تواند در دانش آموز، زمینه شکفتن و حرکت فعال فکری و عملی را ایجاد کند، تشکیل جلسات بحث گروهی و گروههای آموزشی است. جلسه بحث گروهی اگر با برنامه ریزی قبلی باشد، می تواند فضایی مناسب ایجاد کند، به طوری که دانش آموز در آن احساس آزادی و امنیت خاطر نماید، به راحتی حرف خود را بازگو کند و مکنونات قلبی خویش را اظهار نماید. با صراحت مطالب خود را بگوید و برای نظریات دیگران ارزش قائل شود و احساس احترام متقابل نماید . قدرت بیان پیدا کند، خود تجربه نماید، از تجربیات دیگران سود جوید و در مسائل تفکر بیشتری نماید و ذهن خالی خود را از ساده اندیشی و زودباوری رهایی بخشد. روش آزادمنشانه معلم و والدین در محیط خانه و مدرسه ، زمانی می تواند در ایجاد عزت نفس دانش آموز مؤثر ومفیدواقع شود که کلیه افراد آن مجموعه در جریان کارها و برنامه ریزیها و تصمیم گیریهای مربوط به مسائل خودشان، از فرصت برابر بهره مند گردند و خود را در آن سهیم بدانند.
 
در جامعه ما با توجه به ضعف فکری و اخلاقی، بعضی از خانواده ها در به انجام رسانیدن وظایف و مسؤولیت حساس خود، نمی توانند مرجع مناسب و کاملی برای پاسخگویی به سوالات علمی و اعتقادی فرزندان خود باشند، لذا کودک و نوجوان با توجه به کنجکاویهای فطری و نیازهای روانی خود سعی می کند از طرق مختلف – صحیح و ناصحیح- با مسائل پیرامون خویش آشنا شود و برای ارضای این نیاز به پرسشهایی پیرامون مسائل مختلف زندگی و مسائل جنسی، مبادرت ورزد و چه بسا افراد ناباب و گروههای ناصالح را در گوشه و کنار مرجع پاسخگویی به سؤالات و رفع مشکلات خود قرار دهد. بدین ترتیب ممکن است زمینه های انحراف و سوء رفتار در آنان پدید آید و از این طریق ساختار اندیشه و شخصیت ایشان شکل بگیرد، که در این صورت برای خانواده ها و مسؤولان مدرسه بسیار سخت خواهد بود که بتوانند این طرز فکر و بینش را در دانش آموزان تغییر داده و یا اصلاح و بازسازی کنند. از این رو جلسات بحث گروهی مرجع بسیار خوبی برای شخصیت دادن به آنان و برطرف کردن مشکلات و پاسخگویی به سؤالاتشان خواهد بود.
 
جلسه بحث گروهی، جلسه ای برنامه ریزی شده، منظم و با حضور معلم و مربی تشکیل می شود. موضوعات قابل طرح در این جلسات در حول دو محور اصلی است؛ یکی پیرامون مسائل اخلاقی و ارزشی که از سوی مدرسه مطرح می گردد و دیگر مسائل و مشکلات مبتلابه و مورد نیاز دانش آموزان، که توسط خود آنان طرح می شود.
 
در این جلسات، خواسته ها، ارزشها، انتقادها، شکایتها، طرحها و سؤالات و پیشنهادهای افراد، در زمینه های درسی، تربیتی، اخلاقی و ورزشی مطرح می گردد و برای هر کدام در طول این جلسات هفتگی فرصتی پیش بینی می شود تا همه دانش آموزان بتوانند در مورد موضوع و پیشنهادهای مورد علاقه خود صحبت کنند و خواسته ها و آرزوهای قلبی خود را در فضایی دوستانه و صمیمی بیان کنند و از این طریق احساسات خود را تخلیه نمایند.
 
غالبا معضلات روانی دانش آموزان که موجب گرفتاری و بروز رفتارهای نامتعادل و نابهنجار در سطح مدرسه و خانه می شود، با گذاشتن چنین جلساتی کاهش می یابد و پس از استمرار جلسات، معمولا مشکلات حل می شود و در عین حال زمینه ای برای بررسی همه جانبه مسائل و همدلی و هم احساسی گروه در بیان و درک ضرورت مقررات و قواعد نظم و انضباط مدرسه فراهم می گردد به طوری که پس از ارزیابی کارها و رفتارها توسط جمع همسال، یادگیری و پذیرش و درون سازی مفاهیم و ارزشها، ساده تر صورت می گیرد . روند اجتماعی شدن دانش آموزان و احساس ارزشمندی تا آن جا ادامه می یابد که با هدایت و راهنمایی معلمان و مربیان آشنا و صالح، به تدریج خود دانش آموزان – با نظارت و حضور مربیان ذی صلاح – اداره جلسات را بر عهده می گیرند.
 
در این جلسات، تجربه عملی روش آزادمنشانه و روحیه احترام متقابل و اظهار دلگرمی و شخصیت دهی به نظرات دانش آموزان در فضایی آزاد و صمیمی به مورد اجرا گذارده شده و به ثمر می نشیند. بیان نظریات و گفت و گوها و انعطاف مربی در مقابل آراء و افکار و احساسات دیگران، در عمل، آموزش داده می شود. در این جلسات معلم و مربی تنها راهنما و هدایتگر بحث‌ها هستند .
 
ابتدا موضوع جلسات اعم از مسائل درسی و اخلاقی، ورزشی و چگونگی استفاده از اوقات فراغت مطرح می شود و سپس تجارب خوب دانش آموزان پر تلاش و فعال و مؤدب در زمینه های مذکور، در اختیار گروه قرار می گیرد.
 
جلسات باید به طور منظم و با برنامه ریزی قبلی توسط معلم و مربی درباره موضوعات موردنظر دانش آموزان – که قبلا باید درباره آن مطالعه و فکر کرده باشند. تشکیل شود تا در برقراری نظم و انضباط و اجرای قوانین و مقررات ، تصمیم گیریها و تشخیص راه حلها و بررسی اتفاقات و تجربیات مفید دانش آموزان، مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد. بهتر است دستور کار جلسات یک هفته قبل در تابلو اعلانات نصب شود.
 
همچنین طرح موضوعاتی درباره مشکلات عمومی دانش آموزان که در برخورد با همسالان خود در کلاس، در زنگ تفریح و یا در کارهای گروهی و یا دسته جمعی پدید می آید. می تواند به عقده گشایی، تخلیه احساسات و تفاهم جمعی منجر گردد و از جهت فکری و بینشی، روحیه جمعی و هماهنگی اجتماعی را ارتقا بخشد.
 
بعضی از افراد از هوشیار شدن دانش آموزان هراس دارند و این گونه جلسات را مفید نمی دانند، در صورتی که اگر این جلسات با برنامه ریزی قبلی و ارائه بینش صحیح توسط معلم و مربی آگاه، دلسوز و خبره، در فضایی دوستانه و صمیمانه تشکیل گردد و به طور صحیح هدایت و رهبری شود، در رشد روحیه اجتماعی و شخصیت دانش آموزان سهم بسزایی داشته و در ارتقای سطح بینش و تحول فکری و رفتاری آنان بسیار مؤثر است.
 
منبع: والدین و مربیان مسؤول، رضا فرهادیان، چاپ پنجم، مؤسسه بوستان کتاب، قم 1392