هرکه می خواهد با پذیرش دعایش شادمان شود، راه کسب خویش را پاکیزه سازد.

شرط استجابت دعا کسب طیب است. امام صادق(ع) می فرماید:«هرکه می خواهد با پذیرش دعایش شادمان شود، راه کسب خویش را پاکیزه سازد.»[1]

طیب یعنی پاکیزه، مطبوع، مطلوب و گوارا و سازگار با روح و بدن انسان.

برای کسب درآمد حلال، انسان باید شرایط وعواملی را باید رعایت کرد:

1-نیت وانگیزه

آنچه که هرعملی را ارزش می بخشد، نیت عامل است. بهترین و برترین انگیزه ها آن است که برای تقرب و رضای الهی باشد. حضرت علی(ع) می فرماید:«عمل را بانیت خالص بگذارید.»[2]

2-توکل وامیدواری

عامل دیگری که انسان باید به ان آراسته باشد توکل داشتن برخداست.قرآن کریم می فرماید:«پس وقتی تصمیم گرفتی برخداتوکل کن که خدا توکل کنندگان را دوست دارد.»[3]

البته توکل بر خدا روح کارهای ما را تشکیل می دهد؛یعنی ضمن این که انسان ها تلاش می کنند واز دسترنج خود روزی می خورند، هیچ گاه به غیر خدا امید واطمینان ندارند.

3-آشنایی با احکام معاملات

کسی که می خواهد رزق حلال به دست آورد غیر از انکه باید در کارش استاد باشد می بایست قوانین شرعی را در رابطه با شغلش به کار بندد.

حضرت علی می فرماید:«ای تجار!نخست فقه بیاموزید سپس تجارت کنید.تاجر فاجر است وفاجر درآتش؛ مگر آن کس که به درستی بدهد و به درستی بستاند.»[4]

4-دانش ومهارت

کسب آگاهی و مهارت درباره حرفه وفن خود و جوانب مختلف آن و نیز به روزرسانی این علم وآگاهی، از شرایط اساسی یک کار است. این آگاهی و دانش می تواند ضریب خطا و اشتباه فرد را به سمت صفر میل دهد و به این ترتیب فرد، در حرفه اش موفق تر می شود.

امام صادق (ع) می فرماید:«هر صنعت گر از سه خصلت گریزی ندارد تا با آنها کسبش را رونق بخشد:درکارش زبر دست باشد،امانت دار باشد و نظر کارفرمای خود را به خود جلب کند.»[5]

5-امانت داری واعتماد سازی

از ویژگی های دیگر تحصیل روزی حلال،امانت داری است.امانت داری در هر بعدی قابل تصور است.درباره ی مسوولیت ها ومدیریت ها،اموال دولتی وخصوصی، اسرار و رازهای دیگران. در ضمن فرد باید اعتماد دیگران خصوصا صاحب کار خود را جلب کند.

6-صداقت

صداقت صفت انسان هایی است که در تمام رفتار و کردارشان راستی و دوری از انحراف را پیشه ی خود کرده اند.اینان خوش معامله هستند و به تعبیر رسول خدا(ص)«پاکیزه ترین درآمد، کسب تاجرانی لست که در داد و ستد دروغ نمی گویند، در امانت خیانت نمی کنند،به هنگام فرو ستایش نمی کنند،به هنگام سودمند نبودن معامله در فروش کالا امروز فردا نمی کنند و به هنگام سودآوری در دریافت، سخت گیری نمی کنند.»[6]

7-دوری از زبان بازی

از اشتباهات برخی افراد در زندگی و به ویژه هنگام معاملات، ظاهرسازی نیکو به نفع خوددر چشم وگوش دیگران است.در مقابل سعی دارند آنچه را در ارتباط با دیگران است،بد جلوه دهند ونکوهش کنند.

اینان برای واقعی نشان دادن ادعاهایشان متوسل به سوگند و گاهی دروغ می شوند.درحالی که گمان می برند با این کار ناپسند به سود سرشاری دست می یابند.رسول خدا (ص) می فرماید:«هرکس چهار چیز را رعایت کند کسبش پاک باشد؛هنگام خرید عیب نگذارد،هنگام فروش ستایش نکند،فریب ندهد و در میان دادوستد سوگند یاد نکند.»[7]

8-جوانمردی وانصاف

جوانمردی در کسب و حرفه،آن است که انسان فقط به سود شخصی فکرنکند بلکه بادیگران با انصاف و مواسات رفتار نماید.رسول خدا(ص)می فرماید:«سود بردن از برادران دینی در داد وستد از جوانمردی نیست.»[8]

 عیش و معاش – دکتر امیر حسین بانکی پور
———————————-
پی نوشت:
[1] الکافی،ج4،ص339
[2] تصنیف غررالحکم و درر الکلم،ص155
[3] آل عمران/159
[4] الکافی،ج5،ص150
[5] بحارالانوار،ج75،ص236
[6] نهج الفصاحه،ص273
[7] الکافی،ج5،ص153
[8] نهج الفصاحه،ص663

منبع: حوزه نت