نمدار درخت بومی جنگل‌های شمال و با ارتفاعی حدود ۲۰ تا ۳۰ متر است که دارای تاجی گرد و گسترده می‌باشد. این درخت در مناطق وسیعی از قاره‌ی اروپا نیز می‌روید. در انگلستان به آن Lime Tree و یا Lime Bushes می‌گویند. انواع اروپایی نمدار به نام Lindens شناخته می‌شوند و واریته‌ای از این درخت که در آمریکای شمالی می‌روید با عنوان Basswood مشهور می‌باشد. در گذشته درخت نمدار در خانواده‌ی Tiliaceae طبقه‌بندی می‌شد اما ظاهرا بر اساس مطالعات ژنتیکی اخیر‌‌ی که صورت گرفته آنرا به تیره‌ی Malvaceae یا پنیرکیان نسبت داده‌اند که پنیرک و ختمی از اعضای شناخته‌شده‌ی آن هستند. این درخت در ایران با نام‌های محلی دیگری چون نرم‌دار، گاوکهل، کپ، کف، پالاد، احلامور، زیرفون و غیره نیز شناخته می‌شود. گفته می‌شود نمدارها می‌توانند آلودگی شهرها را به خوبی تحمل کنند و ازین نظر در کشورهای اروپایی به عنوان درخت زینتی شهری مورد توجه می‌باشند.

نمدار پوستی صاف و با فرورفتگی‌هایی خاص دارد. برگ‌های نمدار خزان‌کننده، پهن، قلبی‌شکل، تا حدودی نامتقارن و نوک‌تیز و با حاشیه‌ای مضرس هستند. گل‌های هرمافرودیت نمدار زردرنگ و معطر بوده در اواخر خردادماه ظاهر می‌شوند و مورد علاقه‌ی زنبورها هستند. هر گل‌آذین از حدود ۵ تا ۱۵ گل تشکیل شده است. پایک این گل‌آذین به دلیل برگه‌های باریک و کشیده‌ و با رنگ متفاوتی که دارد کاملا بر روی درخت به چشم می‌آید به گونه‌ای که گویی شاخه‌ای با  برگ‌هایی از درختی دیگر در میان نمدار رشد کرده است. بعد از رسیدن گل‌ها دانه‌های کوچک نخود مانندی روی درخت ظاهر می‌شوند که ابتدا سبز و بعدا به قهوه‌ای تغییر رنگ می‌دهند. نمدار را می‌توان توسط کشت همین بذرها تکثیر نمود. چوب این درخت مرغوب و سبک است و توسط روستائیان مناطق شمالی جهت تهیه‌ی کندوی زنبور، چمدان، چارچوب پنجره، صندوق‌های نگهداری چای و برنج و غیره استفاده می‌شود. برگ‌های نمدار نیز ظاهرا علوفه‌ای خوشخوراک برای دام‌ها محسوب می‌شود و از این جهت و نیز به علت بهره‌برداری از چوبش در معرض آسیب می‌باشد.

جهت مصارف دارویی از گل‌ها و شکوفه‌های بازنشده‌ی این درخت استفاده می‌گردد. گل‌‌ها را در هوای آفتابی چیده و در محلی با تهویه‌ی هوای مناسب خشک می‌نمایند. این گل‌ها معطر و لعاب‌دار بوده و از این جهت که معرق خوبی دانسته می‌شوند دم‌کرده‌ی آنها جهت درمان سرماخوردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نمدار عسل‌دهنده خوبی نیز می‌باشد و یک درخت آن به تنهایی ۱۰ کیلو عسل شفاف می‌دهد. این درخت در صنعت زنبورداری بسیار مورد توجه است. عسل بدست آمده از این درختان کمرنگ اما بسیار معطر و مرغوب می‌باشد.

گفته می‌شود درختان نمدار عمر طولانی‌ای دارند. به عنوان مثال در باغی در گلاسترشایر انگلستان درخت نمداری قد برافراشته که عمر آنرا ۲۰۰۰ سال برآورد کرده‌اند.و یا در نورنبرگ آلمان نمداری وجود دارد که براساس روایات محلی، توسط قدیس کونیگونده، همسر هنری دوم امپراطور روم مقدس در حدود سال‌های ۱۰۰۰ میلادی کاشته شده است. درخت نمداری نیز در سوئیس وجود دارد که در نوشته‌ای متعلق به سال ۱۳۵۷ میلادی به آن اشاره شده است.1

خواص نمدار

عسل به دست آمده از گل این درخت خاصیت دارویی دارد. عسل، گل و برگ های جوان آن سرشار از آنتی اکسیدان است. فلاوانوئید موجود در شکوفه های این درخت به طور مستقیم روی غدد عرق اثر می گذارد.

ارزشمندی‌های نمدار در چوب مرغوب و گل‌های معطرش خلاصه نمی‌شود. بلکه خواص دارویی هم دارد و از این نظر جزء گیاهان دارویی جنگل‌های شمال محسوب می‌گردد.

گل آذین نمدار دارای اسانسی است که براثر تقطیر با آب، از آن به دست می‌آید.

نمدار علاوه بر داشتن تانَن و موسیلاژ و قند، ضد تشنج و آرام‌کننده است.

اسانس آن با داشتن اثرکاهش ‌دهنده گلبول‌ها و کم‌کننده حالت چسبندگی و قابلیت انعقاد خون، باعث رقیق شدن خون و کاهش آن در عضو بر افروخته می‌شود.

دم کرده گل نمدار به صورت غرغره برای رفع ‌التهاب مخاط دهان مفید است و چوب قسمت سطحی آن، مجاری عروق خونی قلب را باز می کند و برای درمان آنژین صدری کاربرد دارد.

استحمام در وان محتوی دم کرده گل نمدار و آب گرم، ضد تشنج و محرک و آرامش بخش است.

غرغره کردن مخلوط دم کرده گل نمدار و جوش شیرین برای لوزه های ملتهب مفید است.

برای تهیه دم کرده این گل برای غرغره کردن، ۲۵گرم گل را به ۲۵۰میلی لیتر آب جوش و ۵گرم جوش شیرین اضافه کنید.

مخلوط دم کرده آن با گل گندم، تیرگی دورچشم را کاهش می دهد.

برای تهیه مسکن، ۲۰گرم گل را به یک لیتر آب جوش اضافه کنید و یک فنجان قبل از شام و یکی قبل از خواب بنوشید.

دم کرده آن را می توان به کرم صورت افزود. زیرا باعث بازسازی پوست، کاهش پف چشم و ورم می شود.برای کاهش پف زیر چشم، پنبه آغشته به دم کرده آن را به مدت ۲۰دقیقه روی چشم قرار دهید.

دم کرده گل آن، عضله را شل می کند، اضطراب و اختلال خواب را رفع می کند.

گل این درخت، درد معده را تسکین می دهد و نفخ را برطرف می کند.

برای درمان سرفه یا سرماخوردگی دم کرده آن را روزی ۳بار میل کنید.

دم کرده آن برای افرادی که به بیماری قلبی مبتلا هستند، توصیه نمی شود.2

کاربردها و خواص درمانی درخت نمدار برگ کوچک

نمدار برگ کوچک به صورت خودرو به عنوان گیاهی زینتی رشد می کند. درخت نمدار برگ کوچک اغلب به عنوان گیاهی زینتی در طراحی فضای سبز کشت می شوند.

همچنین به دلیل تاج گسترده ای که دارد، به عنوان درختی سایبان بسیار مورد پسند می باشد.

به دلیل مقاومت درخت نمدار برگ کوچک به هرس های سنگین، می توان از آنها در ساخت بونسای نیز استفاده نمود.

در مرکز و غرب اروپا، از دمکرده ی گل های این گیاهان در طب سنتی برای درمان برخی بیماری ها استفاده می شود. این دمنوش ضدالتهاب بوده و برای درمان سرماخوردگی، تب، گلو درد، آنفولانزا، برونشیت و سرفه مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین گفته شده که برای کمک به درمان سوء هاضمه، حمله های عصبی و تشنج، استفراغ و ضربان نامنظم قلب نیز از این دمنوش ها استفاده می شود.

عسلی که از شهد گل های این گیاهان به دست می آید دارای کیفیت و ارزش بالایی است.

برگ های جوان درخت نمدار برگ کوچک نیز می توانند به عنوان سبزی در سالادها مورد استفاده قرار گیرند.3

پی نوشت:
1.www.agronic.ir
2.www.honeycare.blog.ir
3.www.sibeas.com