ایمان صرف ادّعا نیست؛ بلکه حقیقتی است که باید آن را در اعتقاد و عمل اثبات نمود. در منابع اسلامی شاخصه هایی برای آن مطرح شده که به چند نمونه از آنها می پردازیم.

1. پایداری در عقیده

قرآن می فرماید:

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أُولئِک هُمُ الصَّادِقُونَ[1]

مؤمنان تنها کسانی هستند که به خدا و رسولش ایمان آوردند، سپس تردید نکردند و با اموال و جانهای خود در راه خدا جهاد کردند. آنان همان راستگویانند.

بنابراین نشانه ایمان واقعی، پایداری و عدم تردید در آن است و نیز از نشانه های ایمان جهاد با مال و جان در راه خداست و بدون آن ایمان، شعاری بیش نیست.

2. رضا و تسلیم

از امام صادق علیه السلام سؤال شد:

بای شی ءٍ تُعرَفُ المُؤمِن بأنه مؤمن؟ قال: بالتسلیم للَّه والرضا فیما وَرَدَ علیه مِن سرورٍ او سخطٍ؛[2]

چگونه می توان مؤمن را شناخت؟ حضرت فرمود: به تسلیم خدا بودن و راضی بودن به آنچه پیش می آید، چه در اموری که مایه سرور است و چه در چیزهایی که مایه ناراحتی است.

امام باقر علیه السلام فرمود: رسول خدا در مسافرتی بود. کاروانی به آن حضرت برخورد کردند. و سلام کردند پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: شما کیستید؟ گفتند: ای رسول خدا ما جمعی از مؤمنان هستیم. حضرت سؤال فرمود: حقیقت ایمان شما چیست؟ گفتند: راضی بودن به قضای خدا و واگذاردن کارها به خدا و تسلیم بودن به امر خدا.

پیامبر فرمود: اگر راست می گویید بنایی را که در آن نمی نشینید، نسازید و چیزی را که نمی خورید، جمع نکنید و از خدایی که به سویش باز می گردید پروا کنید[3]

3. صداقت

امام علی علیه السلام فرمود:

الْإِیمَانُ أَنْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَیثُ یضُرُّک عَلَی الْکذْبِ حَیثُ ینْفَعُک؛[4]

نشانه ایمان برگزیدن راستی است بر دروغ؛ گر چه آن زیان رساند و این سود آورد.

4. تسلّط بر خود

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُ الَّذِی إِذَا غَضِبَ لَمْ یخْرِجْهُ غَضَبُهُ مِنْ حَقٍّ؛[5]

مؤمن کسی است که وقتی غضب بر او مستولی شد، او را از دایره حق خارج نسازد.

5. ناخشنودی از گناه

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:

مَن سَرَّتْهُ حَسَنَتهُ وَ ساءَتْهُ سَیئَتُهُ فَهُوَ مُؤمِن؛[6]

هر کس از اعمال نیک خویش خرسند و از اعمال بد خویش ناراحت شود، مؤمن است.

6. اطاعت از خداوند

امام صادق علیه السلام فرمود:

الْإِیمَانُ مَا اسْتَقَرَّ فِی الْقَلْبِ وَ أَفْضَی بِهِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ صَدَّقَهُ الْعَمَلُ بِالطَّاعَةِ لِلَّهِ وَ التَّسْلِیمِ لِأَمْرِهِ؛[7]

ایمان آن است که در قلب استوار است و بنده را به سوی عمل می کشاند که نشانه اش، فرمانبرداری از خداوند و تسلیم به فرمان اوست.

از امام صادق علیه السلام سئوال شد: مؤمن بودن مؤمن به چه چیزی شناخته می شود؟ فرمود: به تسلیم در برابر خدا و خشنود بودن به هر آنچه که از غم و شادی به او می رسد.[8]

7. امانت داری

امام صادق علیه السلام فرمود: نگاه به طول رکوع و سجود شخص نکنید؛ همانا عبادت چیزی است که عادت او شده که اگر ترک کند، وحشت می کند، بلکه نگاه به صداقت در گفتار و ادای امانت او بنمایید.[9]

8. کسب حلال و خوش اخلاقی

امام صادق علیه السلام فرمود:

المؤمن من طاب مکسَبُه و حَسُنَت خلیقته و صحت سریرتهُ و انفق الفضل من ماله و امسک الفضل من کلامه.[10]

مؤمن کسی است که کسب پاکیزه و خلق نیکو داشته باشد و اضافه مالش را انفاق و اضافه سخنش را نگه دارد.

پی نوشت ها:
[1] . حجرات، 15.
[2] . کافى، ج 2، ص 62.
[3] . کافى، ج 3، ص 88؛ بحارالأنوار، ج 64، ص 286.
[4] . نهج البلاغة، قصار 458.
[5] . کافى، ج 2، ص 233.
[6] . بحارالأنوار، ج 64، ص 350.
[7] . کافى، ج 2، ص 26.
[8] . «قُلْتُ لَهُ بِأَیِّ شَیْ‏ءٍ یُعْلَمُ الْمُؤْمِنُ بِأَنَّهُ مُؤْمِنٌ قَالَ بِالتَّسْلِیمِ لِلَّهِ وَ الرِّضَا فِیمَا وَرَدَ عَلَیْهِ مِنْ سُرُورٍ أَوْ سَخَطٍ»
کافى، ج 2، ص 62.
[9] .« لَا تَنْظُرُوا إِلَى طُولِ رُکُوعِ الرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ فَإِنَّ ذَلِکَ شَیْ‏ءٌ اعْتَادَهُ فَلَوْ تَرَکَهُ اسْتَوْحَشَ لِذَلِکَ وَ لَکِنِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ حَدِیثِهِ وَ أَدَاءِ أَمَانَتِهِ» کافى، ج 2، ص 105.
[10] . بحارالأنوار، ج 67، ص 293.

منبع: حوزه نت