مونونوکلئوز عفونی چیست؟

مونونوکلئوز عفونی عفونت رایجی است که توسط ویروس اپشتین بار ایجاد می شود به این بیماری ، بیماری بوسه نیز می گویند نشانه های مونونوکلئوز عفونی در برگیرنده خستگی، گلو درد، تب و غدد لنفاوی متورم است درمانی برای این شرایط وجود ندارد اما مراقبت های حمایتی همچون استراحت کردن و نوشیدن مایعات بسیار، می تواند مفید باشد این بیماری بدون درمان بهبود پیدا می کند اما نشانه هایش ممکن است از چند هفته تا ماه طول بکشد.
 

 ویروس اپشتین بار چیست؟

اکثریت قریب به اتفاق عفونت های مونونوکلئوزبیش از ۹۰ درصدشان توسط ویروس اپشتین بار ایجاد می شوند که جزو خانواده ویروس هرپس محسوب می شود این ویروس توسط پروفسور آنتونی اپشتین و بار در انگلستان کشف شد از آنجایی که این ویروس باعث افزایش گلبول های سفید خاصی در جریان خون می شود به آن ها مونونوکلئوز می گویند.1
 

مونونوکلئوز عفونی به چه دلیل به وجود می‌آید ؟

این بیماری یک عفونت است که از طریق ویروس آواستین(EBV) به وجود می‌آید. این ویروس از خانواده تبخال‌هاست و سلول‌های لنفوسیت و مخاط را در بر می‌گیرد.

مونونوکلئوز عفونی بیماری مربوط به دهان است و ویروس آن به طور کلی، در بزاق دهان دیده می‌شود و با بوسیدن پخش می‌شود.

این بیماری همچنین از طریق خون، آب منی و مخاط منتقل می‌شود. ویروس این بیماری حدود دو تا شش هفته، در حالت خاموشی است و پس از آن، خود را نشان می‌دهد.

سرفه و عطسه کردن، انتقال خون، پیوند اعضای بدن، غذا خوردن در ظرف‌های مشترک و رابطه با فرد بیمار، می‌تواند خطر ابتلا به آن را بیشتر کند؛ اما این ویروس با رفت و آمدهای معمولی پخش نمی‌شود.

کسانی که دائما به محل‌های شلوغ رفت و آمد می‌کنند؛ مانند: دانش‌آموزان مدرسه و کالج، متخصصان و کارمندان بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند.

به علاوه، کسانی که دارو مصرف می‌کنند و ایمنی بدن‌شان کم است، در خطر ابتلا به این عفونت قرار دارند.2

علائم بیماری مونونوکلئوز عفونی

علائم مونونوکلئوز عفونی عفونی عبارتند از:

خستگی زیاد؛

عفونت گلو؛

سردرد؛

تب؛

برآمدگی چرکی در گردن و زیر گلو؛

جوش روی پوست؛

تورم لوزه‌ها.2
 

عوارض احتمالی مونو

مشکلات شدید ناشی از مونو بسیار نادرند.

پارگی طحال ممکن است در 0.5 درصد بیماران بروز کند و بالقوه کشنده است. خوشبخانه این مورد بسیار نادر است. نشانگان پارگی طحال عبارتند از:

• درد در قسمت بالای سمت چپ شکم

• درد در ناحیة شانة چپ که با فروبردن نفس بدتر می‌شود

• درد در ناحیة سمت چپ قفسة سینه

• افت ناگهانی فشار خون، که ممکن است به غش، گیجی، سرگیجه یا رنگ پریدگی منجر شود.

وارد شدن ضربه به شکم در ناحیة نزدیک به طحال ممکن است سبب تورم یا پارگی طحال شود. به همین دلیل ورزشکاران باید در صورت ابتلا به مونو به مدت 3 تا 4 هفته از مبارزات ورزشی خودداری کنند.

مونو همچنین می‌تواند سبب مشکلات کبدی شود. افراد همچنین ممکن است یرقان بگیرند. در بیشتر موارد التهاب کبدی همپای رهایی بدن از عفونت خودبه خود بهبود می‌یابد.

در موارد نادر مونو همچنین می‌تواند سبب موارد زیر شود:

• مشکلات خونی مانند آنمی یا کاهش شمار گلبول‌ها

• التهاب عضلة قلب

• التهاب مغز و غشا نخاع که به نام مننژیت شناخته می‌شود.

• آنسفالیت – التهاب مغز

• سندرم گیلیان – باره

• مشکلات تنفسی مرتبط به ورم لوزه‌ها

بیشتر افراد هرگز دچار این مشکلات نمی‌شوند. افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف ممکن است به احتمال بیشتر در معرض ابتلا به این عوارض باشند. این گروه شامل افراد دچار HIV یا ایدز، آنهایی که تحت درمان‌های خاص سرطان هستند، و افرادی که پیوند اندام انجام داده‌اند.3
 

عفونت مونونوکلئوز چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص این شرایط ممکن است تست های مختلفی به کار رود در مراحل اولیه، پزشک بر اساس نشانه ها و علائم بیمار به عفونت مشکوک می شود سپس تست های مختلفی برای تعیین سایر شرایط احتمالی که باعث ایجاد نشانه ها می شود تجویز می گردد تعداد گلبول های سفید به نام لنفوسیت ها ممکن است در مراحل اولیه عفونت افزایش پیدا کند لنفوسیت ها زمانی که زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرند ممکن است ظاهر متفاوتی داشته باشند آزمایش خون همچون د آزمون آنتی بادی heterophil و تست monospot می تواند برای تایید تشخیص منو استفاده شود این آزمایش ها سطح آنتی بادی ها را در خون اندازه گیری می کنند آنتی بادی ها معمولا بعد از دو تا سه هفته به بیماری قابل تشخیص اند یکی دیگر از علائم بالقوه عفونت مونو، استفاده از تست کبد غیر طبیعی است.1
 

جلوگیری از بروز بیماری مونونوکلئوز عفونی

شما نمی‌توانید خود را کاملا در برابر این بیماری ایمن کنید؛ چون در حال حاضر، هیچ واکسنی برای آن وجود ندارد. ویروس آواستین ماه‌ها در بزاق دهان‌تان باقی می‌ماند. حتی بعد از اینکه عفونت از بین برود، این ویروس همچنان در بزاق زنده می‌ماند و شما می‌توانید این بیماری را به دیگران منتقل کنید و تا آخر عمر درگیر آن شوید.

اما اگر مبتلا شدید، دیگران را نبوسید و ظرف، غذا و مسواک‌تان را با دیگران تقسیم نکنید. تا جایی که امکان دارد تا مدت‌ها بعد از بهبودی این موارد را رعایت کنید.

 اگر شک دارید که به این بیماری مبتلا شده‌اید، از رد و بدل کردن وسایل خود با بقیه خودداری کنید تا اینکه ویروس از بدن‌تان خارج شود.

تقریبا همه افراد بالغ در ۳۵ سالگی، به EBV مبتلا می‌شوند و بدن‌شان برای مبارزه با این عفونت آنتی‌بیوتیک تولید می‌کند. افراد تقریبا تنها یک بار، در زندگی‌شان به مونونوکلئوز مبتلا می‌شوند.2

درمان مونونوکلئوز عفونی

مانند اکثر عفونت‌هاى ویروسی، درمان اختصاصى و مؤثرى بارى مونونوکلئوز وجود ندارد. درمان جنبه حمایتى دارد و شامل استراحت در بستر، خوردن مایعات فراوان، و غذاى مقوى است (على‌رغم کاهش اشتها). قرقره کردن آب نمک گرم ممکن است گلودرد را تسکین دهد و استامینوفن ممکن است در صورت لزوم مصرف شود. مصرف آنتى‌بیوتیک توصیه نمى‌شود مگر آنکه عفونت باکتریائى ثانویه بروز کند.

یک داروی آنتی‌ویرال اختصاصی برای درمان بیماری M.I نمی‌شناسیم ولی اگر لوزتین شدیداً متورم هستند، درمان با کورتیکواستروئید از قبیل پردنیزولون را می‌توان تجویز کرد و اگر عفونت استرپتوکوکال به همراه گلودرد وجود دارد آنتی‌بیوتیک می‌دهیم.

استراحت در بسترگران‌ترین دارویی است که در ایران می‌توانیم به مریض‌ها پیشنهاد کنیم اما خوردن مایعات به مقدار زیاد توصیه می‌شود از قبیل آب و آب میوه‌ تا تب پایین‌ بیاید و از دهیدریشن جلوگیری شود.

اگر مریض دردش زیاد است ایبوپروفن یا استامینوفن ضد تب و درد خوبی هستند. بچه‌های زیر ۱۸ سال نباید آسپیرین بخورند زیرا ممکن است خطر سندرم Reye پیش بیاید (آنسفالوپاتی همراه تب، استفراغ و…) گلودرد خفیف را می‌توان با غرغره کردن آب نمک، نوشیدن مایعات سرد، خوردن دسرهای یخ زده بهتر کرد.

و شما بیمار محترم : در صورت ابتلا به منونوکلئوز عفونی  ، درد ناگهانى در قسمت فوقانى و چپ شکم  (که ممکن است ناشى از پارگى نادر یک طحال بزرگ شده باشد) باید شما را هشیار کند که فوراً به پزشک مراجعه کنید.

برای کاهش درد گلو ، غرغره کردن مکرر با چای غلیظ یا آب نمک گرم ( یک قاشق چایخوری نمک در 250 سی سی آب ) توصیه می شود . برای ناراحتی خفیف مصرف داروهای بدون نسخه نظیر استامینوفن ممکن است کافی باشد . 

 به هر حال در صورت مبتلا شدن به این بیماری در بستر استراحت کنید و اگر در طی بیماری میل به غذا نداشتید ، مصرف مایعات کافی را ادامه دهید . در طی دوره تب بالا حداقل روزانه 8 لیوان آب یا آب میوه مصرف کنید تا دچار کم آبی نشوید که عوافب جبران ناپذیری را در پی دارد .4

پینوشتها
1.www.salamati24.com
2.www.drchek.ir
3.www.mehrinmednews.com
4.www.pezeshk.us