دیسک کمر چیست؟

با اینکه دیسک‌های ستون فقرات به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در برابر مقادیر قابل توجهی از نیرو مقاومت کنند، اما ممکن است آسیب‌دیدگی و سایر مشکلات برای دیسک ایجاد شود. هنگامی که دیسک پیر شده یا مجروح می‌شود، قسمت بیرونی (فیبروز آنولوس) ممکن است پاره شود و مواد درونی دیسک (هسته پالپوس) بیرون ریخته و فتق یا بیرون زدگی دیسک را بوجود بیاورند. هر دیسک نخاعی توسط اعصاب بسیار حساسی احاطه شده است و قسمت درونی دیسک که بیرون می‌زند حاوی پروتئین‌های التهابی است.

بنابراین وقتی این ماده با عصب در تماس باشد می‌تواند باعث درد شود و این درد می‌تواند در طول عصب حرکت کند. حتی یک فتق دیسک کوچک که در آن مقدار کمی از مواد داخلی دیسک عصب را لمس می‌کند، می‌تواند درد قابل توجهی ایجاد کند.

اعصاب نخاعی حتی به مقادیر جزئی فشار نیز حساس هستند که می‌تواند منجر به درد، بی‌حسی یا ضعف در یک یا هر دو پا شود. بیرون زدگی دیسک که اغلب به آن دیسک “لغزنده” یا “پاره شده” گفته می‌شود، یک منبع مشترک درد در گردن، کمر، بازوها یا پاها است.1
 

علائم دیسک کمر چیست؟

اکثرا فتق دیسک کمر در قسمت پایینی رخ می­‌دهد؛ اما با این حال ممکن است در بخش ستون فقرات گردنی نیز ایجاد شوند. بیشترین علائم رایج فتق دیسک عبارتند از:
 

احساس درد در بازوها یا پاها

اگر فتق دیسک در کمر شما رخ بدهد، معمولا در قسمت باسن، ران و ماهیچه خود بیشترین درد را احساس می­کنید. همچنین ممکن است این درد در دیگر بخش‌های پا احساس شود. البته اگر فتق دیسک در گردن شما رخ بدهد، معمولا شدت درد را در بازوها و شانه‌های خود احساس خواهید کرد.

حتی ممکن است در مواقعی که عطسه یا سرفه می­‌کنید یا زمانی که حالت ستون فقرات خود را تغییر می­‌دهید، این درد به قسمت‌های پایینی بازو و پای شما شلیک شود.
 

بی حسی یا مور مور شدن

افرادی که به فتق دیسک کمر مبتلا هستند معمولا بی حسی یا مور مور شدن را در بدن خود احساس می‌کنند.
 

ضعف عضلانی

عضلات قسمت آسیب دیده در اثر صدمه دیدن اعصاب، به مرور ضعیف خواهند شد. این موضوع باعث کاهش توانایی شما در جابجایی یا نگهداشتن وسایل می­شود. این یکی از رایج ترین مشکلاتی است که بیرون زدگی دیسک کمر ایجاد خواهد کرد.

ممکن است متوجه نشوید به فتق دیسک مبتلا شده‌اید. گاهی ممکن است بیماری فتق دیسک بدون آن که در تصویر­برداری نخاع نشانه‌ای از خود بروز دهد، در افراد مشاهده شود.2

علت‌ دیسک کمر

با گذشت زمان در اثر فرایند طبیعی افزایش سن، از حجم مایعات دیسک‌ها کاسته می‌شود. این امر باعث می‌شود حلقه سخت خارجی دیسک شکننده‌تر و آسیب‌پذیرتر گردد. در نتیجه احتمال پارگی و ترک‌خوردگی دیسک در اثر حرکات خفیف نیز (مانند برداشتن کیسه‌ی مواد غذایی، چرخاندن کمر در ورزشی مانند گلف یا چرخش ساده کمر مانند هنگام شدن به اتومبیل) افزایش خواهد یافت.

علت کمتر شایع و دیگر فتق یا پارگی دیسک، مربوط به آسیب‌دیدگی‌های ناشی از ضربه‌ها مانند سقوط یا حوادث رانندگی می‌شود. آسیب‌دیدگی در ناحیه کمر می‌تواند فشار بیشتری بر دیسک‌ها در این ناحیه وارد کند، در نتیجه احتمال و فتق یا پارگی دیسک‌ها افزایش میابد.3
 

 عوامل خطر

عوامل خطرسازی که ممکن است احتمال فتق یا پارگی دیسک را افزایش دهد عبارت‌اند از:

سن

جنسیت

کارهای فیزیکی پرمشقت

چاقی شکمی

سیگار کشیدن

سابقه خانوادگی.3
 

عوارض جانبی دیسک کمر

طناب نخاعی شما تا بخش‌های پایینی کانال نخاعی ادامه پیدا نکرده است، بلکه در زیر کمر شما، طناب نخاعی به دسته‌ای از ریشه‌های عصبی بلند (cauda equina) متصل می­شود که شبیه به دم اسب است. فتق دیسک کمر گاهی ممکن است این ریشه‌های عصبی (cauda equina) را فشرده کند. در این مواقع باید جراحی اورژانسی برای جلوگیری از ضعف یا فلج شدن دائمی، صورت بگیرد.

چنانچه در اثر مشکل دیسک کمر به مشکلات زیر دچار شده‌اید، باید به اورژانس مراجعه کنید:
 

وخیم تر شدن علائم

درد، بی حسی و ضعف ممکن است به قدری افزایش یابد که دیگر قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خود نباشید.
 

اختلال در عملکرد روده‌ها و مثانه

افرادی که سندرم Cauda Equina دارند ممکن است به بی‌اختیاری ادرار دچار شوند.
 

بی حسی پهلو‌ها

این عارضه بی‌حسی می‌تواند به تدریج روی قسمت‌های پهلو‌ها، ران‌ها، کمر، پا‌ها و نواحی اطراف روده گسترش یابد و تاثیر بگذارد.2
 

درمان دیسک کمر

هیچ روش درمانی واحدی وجود ندارد که برای همه بیماران مناسب باشد. گزینه‌های مختلف درمانی برای دیسک گردن یا دیسک کمر وجود دارد. برخی از بیماران ممکن است به این نتیجه برسند که ترکیبی از گزینه‌های درمانی غیر جراحی برای آن‌ها مناسب و موثر است (مانند داروها ، تزریقات و / یا فیزیوتراپی)، در حالی که ممکن است برای سایر بیماران مداخله جراحی اولیه برای تسکین درد و علائم ناشی از بیماری ضروری باشد.

بیمارانی که برای درمان فتق دیسک خود با یک متخصص مراقبت از ستون فقرات همکاری می‌کنند، نیاز به تهیه یک برنامه درمانی اختصاصی دارند تا درد آن‌ها را تسکین داده و بهبودی طولانی مدتی را برای آن‌ها فراهم کند.
 

درمان غیر جراحی 

درمان غیر جراحی در معالجه علائم پارگی دیسک در بیش از 90٪ بیماران مؤثر است. بیشتر موارد درد گردن یا کمر با تدابیر درمانی ساده به تدریج برطرف می‌شوند. استراحت و استفاده از داروهای ضد درد باعث کاهش درد می‌شوند. شل کننده‌های عضلانی، مسکن‌ها و داروهای ضد التهاب نیز برای تسکین درد شما مفید هستند. کمپرس سرد یا یخ نیز می‌تواند چندین بار در روز و حداکثر به مدت 20 دقیقه به طور مداوم استفاده شود.

پس از برطرف شدن اسپاسم، ممکن است از کمپرس گرم نیز استفاده شود. هرگونه فعالیت بدنی باید کند و کنترل شود، به خصوص خم شدن به جلو و بلند کردن اجسام. از نشستن برای مدت طولانی خودداری کنید و پیاده‌روی های کوتاه را در برنامه روزانه خود بگنجانید. این موارد می‌توانند به جلوگیری از بازگشت علائم کمک کنند. برای تقویت عضلات کمر و شکم ممکن است یک برنامه تقویت ستون فقرات یا تمرینات کمر نیز توصیه شود.

ضروری است که نحوه درست نشستن، ایستادن، و بلند شدن را یاد بگیرید تا از بروز دوباره درد جلوگیری کنید. در صورت عدم موفقیت این اقدامات درمانی، تزریق اپیدورال یک داروی شبه کورتیزون ممکن است طی یک هفته به صورت سرپایی انجام شود تا تحریک عصب کمتر شود و بیمار بتواند مشارکت موثرتری در فیزیوتراپی داشته باشد.

جراحی 

اگر قسمت برآمده دیسک وارد کانال نخاعی شده و بر روی عصب فشار وارد کند و باعث از دست رفتن میزان قابل توجهی از عملکرد بیمار شود، ممکن است برای رفع مشکل به جراحی نیاز باشد. بسته به اندازه و موقعیت فتق دیسک گزینه‌های جراحی برای قسمت تحتانی کمر شامل میکرودیسکتکتومی یا لامینکتومی است.

برای برخی از بیماران، جایگزینی دیسک مصنوعی (ADR) نیز ممکن است در نظر گرفته شود. برای دیسک گردن معمولاً دیسککتومی قدامی گردن و فیوژن توصیه می‌شود. این روش شامل از بین بردن کل دیسک برای برداشتن فشار از روی نخاع و ریشه‌های عصبی است.

استخوان در فضای دیسک قرار می‌گیرد و ممکن است یک صفحه فلزی برای تثبیت ستون فقرات درج شود. برای بعضی از بیماران ممکن است یک عمل جراحی کوچکتر که نیازی به فیوژن استخوان‌ها نداشته باشد در پشت گردن انجام شود. بیمار برای هر یک از این روش‌های جراحی تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد.

پس از عمل ممکن است بیمار مرخص شود یا نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. شما باید بتوانید طی 2 تا 6 هفته بعد از عمل به محل کار خود برگردید.1

پینوشتها
1.www.irankneepain.com
2.www.drdr.ir
3.www.doctorsaadati.com